Türkiye’de Dolaylı Vergilerin Enflasyon Üzerindeki Etkisi

Yıl 2018, Sayı: 110, 9 - 20, 10.11.2018

Adil Akıncı Özer Özçelik

https://doi.org/10.33203/mfy.455483

Cited By: 6

Öz

Vergilerin mali olan ve
mali olmayan amaçları bulunmaktadır. Vergilerin mali olan amaçlarını temelde
kamu harcamalarının finansmanını sağlayacak gelirin elde edilmesi oluştururken,
vergilerin mali olmayan amaçlarını ise ekonomik istikrar, ekonomik büyüme ve
gelişme ile adil gelir dağılımı hedefleri oluşturmaktadır. Mali olmayan
amaçlardan ekonomik istikrar ele alındığında fiyat istikrarı ve tam istihdam
düzeyi söz konusu olmaktadır. Fiyat istikrarı denilince gelişmekte olan
ülkelerde genellikle enflasyon ön plana çıkmaktadır. Bu kapsamda çalışmada,
Türkiye’de 2006:M1-2018:M5 döneminde dolaylı vergiler ile enflasyon arasındaki
ilişki zaman serisi analizi yöntemlerinden ARDL (Otoregresif Dağıtılmış Gecikme
Modeli) ile incelenerek, vergilerin mali olmayan amaçları konusundaki etkinliği
araştırılmıştır. Elde edilen bulgular neticesinde, dolaylı vergiler ile
enflasyon arasında uzun dönemli bir eşbütünleşme ilişkisinin olduğu tespit
edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Dolaylı Vergi, Enflasyon, Zaman Serisi Analizi

Kaynakça

• Cural, M.&Çevik, N. K. (2015), Ekonomik Kalkınmanın Vergi Yapısı Üzerindeki Etkisi: 1924-2013 Dönemi Türkiye Örneği, Amme İdaresi Dergisi, 48(3), 127-158.
• Çakmaklı, C., Demiralp, S., Yeşiltaş, S.&Yıldırım, M. A., (2018), Tütün Ürünlerine Uygulanan Dolaylı Vergilerin Enflasyona Etkileri, Koç University-Tüsiad Economic Research Forum Working Paper Series, No:1811, https://eaf.ku.edu.tr/sites/eaf.ku.edu.tr/files/erf_wp_1811_tr.pdf, (Erişim: 20.06.2018)
• Çelik, S.B. (2016), Vergilemede Adalet Açısından Türkiye’nin Dolaysız ve Dolaylı Vergileme Politikası, International Conference on Eurasian Economies, Kaposvár - Hungary 29-31 August, Editors: Selahattin Sarı, Alp H. Gencer, İlyas Sözen, Beykent University Publications No:115, İstanbul.
• Dickey, D.A.& Fuller, A.W. (1981), Likelihood Ratio Statistics for Autoregressive Time Series with a Unit Root, Econometrica, 49(4)., 1057-1072.
• Erginay, A., (1976), Kamu Maliyesi, Sevinç Matbaası, Ankara.
• Garg, G.,(2014), Basic Concepts and Features of Good and Service Tax In India, International Journal of Scientific Research and Management (IJSRM), 2(2), 542-549.
• Güvenek, B., Alptekin, V.&Çetinkaya, M., (2010), Enflasyon ve Dolaylı Vergilerden Elde Edilen Gelirler Arasındaki İlişkinin VAR Yöntemiyle Analizi, Kamu-İş Dergisi, 11(3), 1-28.
• Ibadin, P.O.&Oladipupo, A.O., (2015), Indirect Taxes And Economic Growth In Nigeria, EKON. MISAO I PRAKSA DBK, GOD XXIV, BR. 2, 345-364
• Karadağ, M.&Westaway, T., (1999), The Impact on Consumer and Producer Prices of Changes in VAT in Turkey Designed to Meet EU Membership Criteria, Economic Research Paper, No. 99/19, Loughborough University, UK,
• Koutsouvelis, P.&Papastathopoulos, A., (2013), The Effects of Indirect Taxes on Consumer Prices: Empirical Evidence for Greece, Advances in Management & Applied Economics, 3(1), 61-76
• Mutlu, A., (2009), Tanzimattan Günümüze Türkiye’de Vergileme Zihniyetinin Gelişimi, Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı Yayın No:2009/390, Ankara.
• Mutlu, A.&Çelen, M., (2012), Dolaylı ve Dolaysız Vergilerin Türk Mali Sistemi İçerisindeki Yeri: Siyasal, Sosyal ve Ekonomik Sonuçları, TÜSİAD Yayınları, İstanbul
• Özçelik, Ö., (2015), Türk İktisat Tarihi, Academia Yayınevi, Kütahya.
• Pesaran, M.H., Shin, Y.& Smith, R.J. (2001), Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships, Journal of Applied Econometrics, 16, 289-326.
• Phillips, P.C. B ve Perron, P. (1988), Testing for a Unit Root in Time Series Regression, Biometrika, 75(2), 335 346
• Şen, H. ve Sağbaş, İ.,(2015), Vergi Teorisi ve Politikası, Kalkan Offset, Ankara.
• Şen, H., (2003), Olivera-Tanzi Etkisi: Türkiye Üzerine Ampirik Bir Çalışma, Maliye Dergisi, Sayı:143, 30-57
• TCMB (2013), Enflasyon ve Fiyat İstikrarı, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası İdare Merkezi, Ankara.
• Totonchi, J., (2011), Macroeconomic Theories of Inflation, 2011 International Conference on Economics and Finance Research, IPEDR Vol.4 , IACSIT Press, Singapore, 459-462.