Covid-19 Sürecinde Alınan Önlemlerin Uluslararası ve İç Hukuk Kapsamında Değerlendirilmesi

Yıl 2023, Cilt: 1 Sayı: 1, 45 - 65, 26.09.2023

Ali Sefa Bağlıcakoğlu

Öz

Covid-19 küresel salgını tüm dünyayı etkisi altına almıştır. Bireyler ve devletler küresel boyuttaki salgın hastalık ile çeşitli önlemler alarak mücadele etmektedir. Mücadelenin dayanağı olan ve sınırlarını çizen Anayasalar, kanunlar ve idari düzenlemeler de mücadelenin hukuki boyutunu oluşturmaktadır. Uluslararası hukuk açısından da uluslararası anlaşmalar ve mahkeme kararları ile alınan tedbir kararlarının sınırları çizilmiştir. Türkiye açısından alınan tedbir kararlarının alınış ve uygulanışında hukuka aykırılık sorunu vardır. Alınan tedbir kararlarına dayanak olarak gösterilen kanunların da şu an ki durumları gereği Covid-19 tedbir kararlarına dayanak olmaları mümkün değildir. Öncelikle alınan önlemlerin hukuki bir zemine oturtulması gerekir. Gerekli yasal düzenlemelerin ivedilikle yapılması ve uygulanmaya koyulması şarttır. Ancak halihazırda böyle bir girişim bulunmamaktadır. Uluslararası hukuk açısından, sözleşmeler ve mahkeme kararları ile sınırları çizilen tedbir kararlarına uymayan devletler, ilerleyen süreçte hak ihlallerinden doğan davalarla karşılaşacaklardır. Uluslararası anlaşmalar nezdinde özellikle Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve 1966 tarihli Birleşmiş Milletler Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi insanların temel hak ve özgürlüklerini korumak için ana iki sözleşmedir. Covid-19 önlemleri açısından da önemleri büyüktür. Bu açılardan bakılarak Covid-19 önlemlerinin ulusal ve uluslararası hukuk açısından değerlendirmesi yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Covid-19 Önlemleri, Temel Hak ve Özgürlükler, Uluslararası Hukuk

Kaynakça

• Acar Ünal, Özlem; Covid-19 Virüsünün Sözleşmelere Etkisinin Tbk Md. 138 Hükmü Çerçevesinde Değerlendirilmesi, Koronavirüs Döneminde Güncel Hukuki Meseleler Sempozyumu Tam Metin Bildiri Kitabı, İstanbul, 2020, s. 285-330.
• Akıncı, Şahin; Korona Virüs (Covıd 19) Salgınının Hukukî İlişkilere Etkisi, İstanbul Ticaret
• Üniversitesi Rapor, İstanbul, 2020, s.1-42.
• Ateş, Zehra Gizem; Covıd-19’un İşverenin İş Sağlığı Ve Güvenliği Konusunda Alması Gereken
• Önlemlere Etkisi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.19/38, Covid-19 Hukuk Özel Sayısı, s.161-179.
• Baycık, Gaye; Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projesi Sonuç Raporu, Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri, Ankara, 2020, s.1-23.
• Baver, Mazlum Mert ; Covid-19 Salgını Sebebiyle Milletlerarası Yatırım Tahkimine Konu Olabilecek İddia Ve Savunmalar, İstanbul Üniversitesi Yayınevi, C.40 S.2, 2020, s. 937-963
• Gürel, Murat ; Covıd-19 Salgının Şirketler Hukukunda Yarattığı Sorunlar Ve Çözüm Önerileri; Yaşar Hukuk Dergisi, C.2 S.2 Özel Sayı 2020, s. 52-60.
• İstanbul Barosu Bilişim Hukuku Komisyonu Yapay Zekâ Çalışma Grubu; Covıd-19 Pandemisinde Dijital Dönüşüm Ve Hukuk, 2021, s.1-109.
• Kasapoğlu Turhan, Mine; Covid-19 Pandemisinde İlan Edilen Sokağa Çıkma Yasaklarının İdare Hukuku Yönüyle Değerlendirilmesi, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2020 S.11/2, s. 550-566
• Katıman, Esra ; Kovid-19 Olgusu Çerçevesinde, Bir Salgın Hastalığın Menşei Olan Devletin
• Uluslararası Sorumluluk Hukuku Kuralları Bakımından Durumu, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2020 S.11/2, s. 436-454.
• Onar, Seda; Koronavirüsün İş Hukukuna Etkisi, Mezuniyet Projesi, İstanbul T.C. Maltepe
• Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul, Temmuz 2020, s.1-79.
• Keskin Ata, Funda; Kovıd-19 Pandemisi: Uluslararası Hukuk Açısından Dünya Sağlık Örgütü'ne İlişkin Bir Değerlendirme, Ankara Üniversitesi Sbf Dergisi, C. 76, No.1, 2021, s. 1 – 35
• Türkiye Bilimler Akademisi; Tüba Covıd-19 Küresel Salgını: Hukuki Değişim Ve Etkileşimler Raporu, Ankara, 2020, s.1-131.
• Yüksel, Cüneyt,- Baranı, Deniz; Covıd-19 Salgını Ve Bulaşıcı Hastalıkların Yarattığı Küresel Krizlerle Mücadelede Uluslararası Hukuk ,2020, s.1-50.
• Gözler, Kemal, ‘’Korona Virüs Salgınıyla Mücadele İçin Alınan Tedbirler Hukuka Uygun Mu? (2)’’ Erişim Tarihi: Ağustos 08, 2021, https://www.anayasa.gen.tr/korona-2.htm.
• Yargıtay 19. Ceza Dairesi 2020/4354 E. , 2020/14250 K., Erişim Tarihi: Ağustos 08, 2021,
• https://karararama.yargitay.gov.tr/