Türkiye’de Hemşirelik Alanında Preeklampsi Konusunda Yapılan Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi

Yıl 2025, Cilt: 1 Sayı: 1, 46 - 59, 17.01.2025

Fatma Başaran

Öz

Bu çalışma, hemşirelik alanında preeklampsi konusunu yürütülmüş olan lisansüstü tezleri retrospektif olarak inceleyen literatür taramasına dayalı tanımlayıcı bir çalışmadır. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Ulusal Tez Merkezi veri tabanında “preeklamsi”, “preeklampsi”, “preeklempsi”, “preeklemsi” anahtar kelimelerini içeren tezlerden (n=321) araştırmaya dahil edilme kriterlerine uyan 10 tez çalışma kapsamına alınmıştır. Bu tezler; araştırma kapsamında doküman analizi yöntemi ile detaylı olarak incelenmiştir. Yürütülen tez çalışmalarının %40’ının (n=4) yüksek lisans, %60’ının (n=6) ise doktora tezi olduğu belirlenmiştir. Tüm tezlerin 2014-2022 yılları arasında yayımlandığı ve toplam örnekleminin 1067 katılımcıdan oluştuğu saptanmıştır. Çalışmalar incelendiğinde; tezlerin %50’sinin (n=5) randomize kontrollü, %10’unun karma yöntem (n=1), %30’unun tanımlayıcı ve kesitsel (n=2), %10’unun ise yarı deneysel olarak planlandığı gözlemlenmiştir. İncelenen tezlerde preeklampsi üzerinde yürütülen deneysel çalışmalarda; müzik terapisinin, eğitim ve danışmanlık hizmetlerinin, simülasyona dayalı eğitim yönteminin ve web tabanlı destek programının maternal, fetal ve neonatal sağlık üzerinde olumlu sonuçlarının olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hemşirelik, Lisansüstü tezler, Preeklampsi.

Examination of Postgraduate Theses on the Subject of Preeclampsia in the Field of Nursing in Turkey

Öz

This study is a descriptive research based on a literature review that retrospectively examines graduate theses conducted on the topic of preeclampsia in the field of nursing. Theses containing the keywords "preeclampsia," "preeklampsi," "preeklempsi," and "preeklemsi" were identified in the Higher Education Council National Thesis Center database (n=321). Out of these, 10 theses that met the inclusion criteria were selected for the study. These theses were thoroughly analyzed using the document analysis method. It was found that 40% (n=4) of the theses were master's theses, while 60% (n=6) were doctoral theses. All of the theses were published between 2014 and 2022, and the total sample size was 1,067 participants. Upon examining the studies, it was observed that 50% (n=5) of the theses used a randomized controlled design, 10% (n=1) used a mixed method, 30% (n=3) used descriptive and cross-sectional designs, and 10% (n=1) employed a quasi-experimental design. In the experimental studies conducted on preeclampsia, it was found that music therapy, educational and counseling services, simulation-based training methods, and web-based support programs had positive effects on maternal, fetal, and neonatal health.

Anahtar Kelimeler

Nursing, Postgraduate theses, Preeclampsia

Kaynakça

• ACOG. (2019). ACOG Practice Bulletin No. 202: Gestational Hypertension and Preeclampsia. Obstet Gynecol, 133(1), e1-e25.
• Karrar, S. A., & Hong, P. L. (2023). Preeclampsia. In StatPearls. StatPearls Publishing.
• Brown, H.L.& Small, M.J. (2019). Overview of maternal mortality and morbidity updated: Jan 2018.
• SB. (2016). Sağlık İstatistikleri Yıllığı 2016 Haber Bülteni. Retrieved from https://www.saglik.gov.tr/TR,84930/saglik-istatistikleri-yilliklari.html
• American College of Obstetricians and Gynecologists ACOG. (2020). Gestational hypertension and preeclampsia: ACOG Practice Bulletin Summary, Number 222. Obstetrics & Gynecology, 135(6): s. 237-260. https://doi.org/doi:10.1097/AOG.0000000000003892
• American College of Obstetricians and Gynecologists ACOG. (2013). Hypertension in pregnancy (Report of the ACOG Women’s Health Care Physicians Task Force on Hypertension in Pregnancy). Obstetrics & Gynecology122(5): 1122- 1131. https://doi.org/10.1097/01.AOG.0000437382.03963.88
• Brown, M. A., Magee, L. A., Kenny, L. C., Karumanchi, S. A., McCarthy, F. P., Saito, S., Hall, D. R., Warren, C. E., Adoyi, G., Ishaku, S., & International Society for the Study of Hypertension in Pregnancy (ISSHP) (2018). Hypertensive Disorders of Pregnancy: ISSHP Classification, Diagnosis, and Management Recommendations for International Practice. Hypertension (Dallas, Tex. : 1979), 72(1), 24–43. https://doi.org/10.1161/HYPERTENSIONAHA.117.10803
• August, P., & Sibai, B. M. (2017). Preeclampsia: Clinical features and diagnosis. UpToDate Accessed December, 22.
• Peres, G. M., Mariana, M., & Cairrão, E. (2018). Pre-Eclampsia and Eclampsia: An Update on the Pharmacological Treatment Applied in Portugal. Journal of cardiovascular development and disease, 5(1), 3. https://doi.org/10.3390/jcdd5010003
• Rana, S., Lemoine, E., Granger, J. P., & Karumanchi, S. A. (2019). Preeclampsia: Pathophysiology, Challenges, and Perspectives. Circulation research, 124(7), 1094–1112. https://doi.org/10.1161/CIRCRESAHA.118.313276
• van Rijn, B. B., Hoeks, L. B., Bots, M. L., Franx, A., & Bruinse, H. W. (2006). Outcomes of subsequent pregnancy after first pregnancy with early-onset preeclampsia. American journal of obstetrics and gynecology, 195(3), 723–728. https://doi.org/10.1016/j.ajog.2006.06.044
• Say, L., Chou, D., Gemmill, A., Tunçalp, Ö., Moller, A. B., Daniels, J., Gülmezoglu, A. M., Temmerman, M., & Alkema, L. (2014). Global causes of maternal death: a WHO systematic analysis. The Lancet. Global health, 2(6), e323–e333. https://doi.org/10.1016/S2214-109X(14)70227-X
• UNDP. (2023). Sustainable Development Goals. https://www.undp.org/sustainable-development-goals
• Aguilar-Cordero, M. J., Lasserrot-Cuadrado, A., Mur-Villar, N., León-Ríos, X. A., Rivero-Blanco, T., & Pérez-Castillo, I. M. (2020). Vitamin D, preeclampsia and prematurity: A systematic review and meta-analysis of observational and interventional studies. Midwifery, 87, 102707. https://doi.org/10.1016/j.midw.2020.102707
• Almasi-Hashiani, A., Omani-Samani, R., Mohammadi, M., Amini, P., Navid, B., Alizadeh, A., Khedmati Morasae, E., & Maroufizadeh, S. (2019). Assisted reproductive technology and the risk of preeclampsia: an updated systematic review and meta-analysis. BMC pregnancy and childbirth, 19(1), 149. https://doi.org/10.1186/s12884-019-2291-x
• Rahnemaei, F. A., Fashami, M. A., Abdi, F., & Abbasi, M. (2020). Factors effective in the prevention of Preeclampsia:A systematic review. Taiwanese journal of obstetrics & gynecology, 59(2), 173–182. https://doi.org/10.1016/j.tjog.2020.01.002
• Smith, C. A., Tuson, A., Thornton, C., & Dahlen, H. G. (2020). The safety and effectiveness of mind body interventions for women with pregnancy induced hypertension and or preeclampsia: A systematic review and meta-analysis. Complementary therapies in medicine, 52, 102469. https://doi.org/10.1016/j.ctim.2020.102469
• Yüksekol ÖD. (2017). Hastanede yatan hafif preeklemsili gebelere dinletilen müziğin arteriyel kan basıncı ve anksiyete düzeyi üzerine etkisi. [Doktora Tezi]. Kayseri. Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Toker E. (2014). Müzikoterapinin preeklampsili gebelerde doğum öncesi anksiyete ve doğum sonrası anne-bebek iletişimi ve memnuniyetine etkisi. [Doktora Tezi]. İstanbul. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Çetin Ö. (2017). Preeklampsi tanısı ile hastanede yatan gebelere uygulanan el masajının arteriyel kan basıncı, nabız, solunum ve fetal kalp hızına etkisi. [Doktora Tezi]. Kayseri. Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Yılmaz BC. (2018). Preeklampsili hastanın bakımının yönetiminde simülasyona dayalı eğitim yönteminin kullanımının hemşirelik öğrencilerinin memnuniyet ve anksiyete düzeyleri üzerine etkisinin incelenmesi. [Yüksek Lisans Tezi]. İzmir. Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Akalin A. (2018). Preeklampsili gebe yönetiminde simülasyon yönteminin hemşirelik öğrencilerinin bilgi, eleştirel düşünme ve klinik karar verme düzeyine etkisi. [Doktora Tezi]. Ankara. Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Yılmaz B. (2022). Preeklampsili gebelerde sağlığı geliştirme modeline temellendirilmiş web tabanlı destek programının etkinliği. [Doktora Tezi]. İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Özkardeş T. (2018). Preeklampsinin emzirme öz yeterliliği ve postpartum depresyon üzerine etkisi. [Yüksek Lisans Tezi]. İzmir. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Yegin Karakuzu N. (2018). Preeklampsili gebelerde trombofili ile ilişkili faktörlerin belirlenmesi. [Yüksek Lisans Tezi]. Şanlıurfa. Harran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Kara P. (2017). Preeklampsi tanısı alan gebelerin sosyal destek ve anksiyete düzeylerinin prenatal bağlanmaya etkisi. [Yüksek Lisans Tezi]. Adana. Çukurova Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Uğurlu M. (2016). Preeklampsi riski olan gebelerde eğitim ve danışmanlık hizmetlerinin maternal ve neonatal sağlık sonuçları ve öz etkililik düzeyine etkisi. [Doktora Tezi]. Ankara. Gülhane Askeri Tıp Akademisi Komutanlığı Sağlık Bilimleri Enstitüsü Müdürlüğü.
• Cao, S., Sun, J., Wang, Y., Zhao, Y., Sheng, Y., & Xu, A. (2016). Music therapy improves pregnancy-induced hypertension treatment efficacy. Int J Clin Exp Med, 9(5), 8833-8838.
• Yang, N., Chen, L., Tang, H., Zeng, Y., & Chen, D. (2020). Effects of music interventions on maternal and child outcomes in obstetric settings: an updated systematic review and meta-analysis. Int J Gynecol Obst Res, 8, 45-59.
• Rini, S., Soetrisno, S., Andayani, T. R., & Suminah, S. (2023). Complementary and alternatives care for postpartum preeclampsia: A scoping review. Pharmacia (0428-0296), 70(4).https://doi.org/10.3897/pharmacia.70.e110572
• Ahmed Thabet, H., El Saied Mahmoud Dawoud, S., Gamal Abd Elnaser Ahmed Elnabawey, M., & Rabie kamel Goma, L. (2023). Effect of finger handheld relaxation technique on fatigue and Stress among Women with Preeclampsia. Egyptian Journal of Health Care, 14(2), 15-25. doi: 10.21608/ejhc.2023.292661
• Raney, J. H., Morgan, M. C., Christmas, A., Sterling, M., Spindler, H., Ghosh, R., ... & Walker, D. M. (2019). Simulation-enhanced nurse mentoring to improve preeclampsia and eclampsia care: an education intervention study in Bihar, India. BMC pregnancy and childbirth, 19, 1-9. https://doi.org/10.1186/s12884-019-2186-x
• Christian, A., & Krumwiede, N. (2013). Simulation enhances self-efficacy in the management of preeclampsia and eclampsia in obstetrical staff nurses. Clinical Simulator in Nursing, 9(9), e369-e377. http://dx.doi.org/10.1016%2Fj.ecns.2012.05.006
• Hutchesson, M. J., Taylor, R., Shrewsbury, V. A., Vincze, L., Campbell, L. E., Callister, R., ... & Collins, C. E. (2020). Be Health e for Your Heart: a pilot randomized controlled trial evaluating a web-based behavioral intervention to improve the cardiovascular health of women with a history of preeclampsia. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(16), 5779. https://doi.org/10.3390%2Fijerph17165779
• Horn, J., Kolberg, M., Rangul, V., Magnussen, E. B., Åsvold, B. O., Henriksen, H. B., ... & Rich-Edwards, J. (2023). Feasibility of a postpartum web-and phone-based lifestyle program for women with a history of preeclampsia or gestational diabetes: a pilot intervention study. Women's Health Reports, 4(1), 345-357. https://doi.org/10.1089%2Fwhr.2023.0039
• Umamah, F., Santoso, B., Yunitasari, E., Nisa, F., & Wulandari, Y. (2022). The effectiveness of psycho-educational counseling in pregnant women with preeclampsia: A systematic review. Journal of Public Health Research, 11(3), 22799036221104161.https://doi.org/10.1177/22799036221104161
• Abazarnejad, T., Ahmadi, A., Nouhi, E., Mirzaee, M., & Atghai, M. (2019). Effectiveness of psycho-educational counseling on anxiety in preeclampsia. Trends in psychiatry and psychotherapy, 41(3), 276-282.https://doi.org/10.1590/2237-6089-2017-0134