Öz
Andoz Kalesi, Giresun ili Espiye ilçesinin batı çıkışındaki Yağlıdere’nin denize döküldüğü noktada bulunan 100 m yükseklikteki bir tepe üzerine inşa edilmiştir. Çevreye hâkim konumda bulunan kalenin güneyinden Yağlıdere ve vadisi çok rahatlıkla gözetlenirken kuzey tarafından ise Karadeniz sahil şeridini gözetlemek mümkündür. Andoz Kalesi Yağlıdere ve vadisinin deniz tarafını kontrol altında tutmak için inşa edilmiştir. Kalenin herhangi bir kitabesi bulunmadığı için kesin olarak ilk ne zaman ve kimler tarafından inşa edildiği bilinmemektedir. Ancak yapının inşa tarihi ile ilgili en önemli bilgiler Periklis Triantaphyllides tarafından verilmiştir. Triantaphyllides yapının adını Antonios Kalesi (Aziz Antoni Kalesi) olarak adlandırmış ve kalenin 13-14. yüzyılda Trabzon Komnenos Devleti tarafından Türk akınlarına karşı kullanıldığını ifade etmiştir.
Andoz Kalesi doğu, batı ve güney tarafı derin uçurumlarla çevrili kayalık alandan faydalanılarak inşa edilmiş olup kuzey-güney doğrultusunda dikdörtgen plan şemasına sahiptir. Tepe üzerinde anıtsal bir görünüme sahip olan kalenin, 147 m uzunluğundaki sur duvarları üzerinde beş adet burç yapısına yer verilmiştir. Ayrıca kale bünyesinde doğu sur duvarına bitişik bir mekân ile orta bölümde bir su deposu yer almaktadır. Andoz Kalesi’nin, 1997-1998 yılları arasında çevre düzenlemesi ve kaleye çıkışı sağlayan merdivenleri yapılarak sur duvarları restore edilmiştir. Bu çalışmada Karadeniz sahil şeridinde muhteşem bir manzaraya sahip olan Andoz Kalesi’nin tarihçesi ile plan ve mimari özellikleri üzerinde durulacaktır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Arslan, M. (2007). Mithradates VI eupator roma’nın büyük düşmanı. İstanbul: Odin Yayıncılık.
- Bekdemir, Ü. & Sezer, İ. (2016). Giresun ilinin turizm potansiyeli. Nobel Akademik Yayıncılık,
- Bekdemir, Ü. (2016). Tirebolu’nun coğrafi özellikleri. Ayhan Yüksel (Haz.), Tirebolu tarihi yazıları: tarih, ekonomi, kültür ve sosyal hayat kitabı içerisinde (s. 13-25). İstanbul: Arı Sanat Yayınları.
- Bıjışkyan, M. (1969). Karadeniz kıyıları tarih ve coğrafyası 1817-1819, (H. D. Andreasyan, Tercüme ve Notlar), İstanbul: İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Yayınları.
- Bryer, A. &- Winfield, D. (2007). The byzantine monuments and topography of the pontos I-II, Washington: Dumbarton Oaks Research Library and Collection.
- Doksanaltı, E. M.- Aslan, E. & Mimiroğlu, İ. M. (2011). Giresun ili ve giresun adası arkeolojik yüzey araştırmaları. Araştırma Sonuçları Toplantısı 2010, 29 (2), 117-145.
- Emecen, F. (2006). İskele pazarlardan kasabaya: doğu karadeniz’de küçük kıyı yerleşmelerinin yükselişi. Zeynep Tarım Ertuğ, (Ed.) Prof. Dr. Mübahat kütükoğlu’na armağan kitabı içerisinde (s. 67-83). İstanbul.
- Emecen, F. (2020). Karadeniz kıyı kentleri tarihi. (1. Baskı). İstanbul: Turkuaz Yayıncılık ve Haberleşme.
- Fatsa, M. (2005). XV. ve XVI. Yüzyılda giresun kırsalının idari ve sosyal tarihi. Giresun: Giresun Belediyesi Yayınları.
- Gökbilgin, M. T. (1962). XVI. Yüzyıl başlarında trabzon livası ve doğu karadeniz bölgesi. Belleten, XXVI (102), 293-335.
- Kenophon, (1974). Anabasis “onbinlerin dönüşü”. (T. Gökçöl, Çev.). (1. Baskı), İstanbul: Hürriyet Yayınları.
- Mayor, A. (2013). Mithradates zehirlerin kralı. (G. Ergin, Çev.), (1. Baskı), Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- Strabon, (2000). Antik anadolu coğrafyası, geographika: XII, XIII, XIV. (A. Pekman, Çev.), (4. Baskı), İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
- Sümer, F. (1992). Tirebolu tarihi. İstanbul. Trabzon kültür varlıklarını koruma bölge kurulu müdürlüğü arşivi, Giresun Espiye Andoz Kalesi, Dosya No: 28.04/4.
- Triantaphyllides, P. (1870). ΟΙ φυγαδεσ (phygades). Atina.
- Umar, B. (1993). Türkiye’deki tarihsel adlar. İstanbul: İnkılap Kitapevi.
- Umar, B. (2000). Karadeniz kappadokia’sı (pontus). İstanbul: İnkılap Kitapevi.
- Yuka, A. (2023). Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesi Sahil Kaleleri. (Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
- Yüksel, A. (2016). Tirebolu tarihine genel bir bakış. Ayhan Yüksel (Haz.), Tirebolu tarihi yazıları: tarih, ekonomi, kültür ve sosyal hayat kitabı içerisinde (s. 27-36). İstanbul: Arı Sanat Yayınları.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Bizans Sanatı |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 27 Aralık 2024 |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Aralık 2024 |
| Gönderilme Tarihi | 25 Kasım 2024 |
| Kabul Tarihi | 25 Aralık 2024 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024 Cilt: 8 Sayı: 2 |
MİLLİ KÜLTÜR ARAŞTIRMALARI DERGİSİ OLARAK TÜRK BİRLİĞİ KONGRELERİNE DESTEĞİMİZ SÜRMEKTEDİR.
22-24 Aralık tarihlerinde Akdeniz'in İncisi Alanya'da gerçekleşen "V. Uluslararası Akdeniz Bilimsel Araştırmalar Kongresi" dergimiz MİKAD ve Alanya Belediyesi'nin işbirliği ile gerçekleşmiştir. MİKAD olarak Türk bilim dünyasına katkı sunmaya devam etmekten onur duymaktayız.
DERGİMİZİN TÜRK DÜNYASINA AKADEMİK BAKIŞI
Milli Kültür Araştırmaları Dergisi akademik yayın hayatı, "Turan Kurultayı" sonuçları ile paralel yöndedir ve bu hedefler doğrultusunda yayın yapmaktadır.
Sonuç bildirgesi ana teması: Köklere inemezseniz göklere yükselemezsiniz..
Hedefi: 21. Yüzyıl Türk Asrı Olacaktır…
Macaristan’ın Başkenti Budapeşte yakınlarında Bugac’ta düzenlenen TURAN KURULTAYI’nda Türk soyundan gelen Macar, Azeri, Avar, Başkurt, Bulgar, Balkar, Buryat, Çuvaş, Gagavuz, Kabardino, Karaçay, Karakalpak, Kazak, Kırgız,Kumuk, Moğol, Nogay, Oğuz, Özbek, Tatar, Tuva, Türkmen, Uygur ve Yakut boyları bir araya gelerek aşağıdaki kararları almıştır…
1) Ümitlerimizi yeşerten Türk Devletler Teşkilatı’nın kurulması memnuniyetle karşılanmıştır.
2) Bütün dünyaya adından bahsettiren Türk Devletler Teşkilatı daha aktif hâle getirilmelidir.
3) Bu bağlamda Türk Devletler Teşkilatının ikinci ve üçüncü halkaları mutlaka kurulmalıdır.
4) Teşkilatın kurulacak ikinci ve üçüncü halkalarında, “Türk Devletler Teşkilatında biz neden yokuz” diyen pek çok devlet gibi, Balkanlar’dan Moğolistan’a, Uyguristan’dan-Kore’ye kadar bütün akraba toplulukları yer almalıdır.
5) Bunun dışında; Özellikle Balkan Türkleri olmak üzere, Kamboçya’dan-Sri Lanka Türklerine, Pakistan ve Himalaya’daki Türklerden, Girit Türklerine, Libya’da ki Türklerden-Irak’taki Türkmenelindeki Türklere, Romanya Türklerinden-Kırım’a, Nijer’de yaşayan Tuaregler’den-Doğu Afrika’da ve Ortadoğu’da yaşayan Osmanlı Türkü’nün torunlarına, Sibirya’dan Kafkaslara, Tacikistan’a kadar hiçbir oba ve aşiretleri dışarıda bırakmadan temsilci alınması zarûrî olmuştur.
6) İşte öyle bir yapıya büründürülecek Türk Devletler Teşkilatı’nın önemli çalışması hâline gelen TURAN KURULTAYI için teklifimiz; bundan böyle dönüşümlü olarak her iki yılda bir diğer Türk Cumhuriyetlerinin birinde, olimpiyat oyunlarıyla, ekonomik ve kültürel oturumlarıyla kısaca her yönüyle icrâ edilmelidir.
7) Bugün Türk Devletler Teşkilâtının kurulması gibi; Turan Birliğini kurma mücâdelesi için, tam 100 yıl önce şehit düştüğü 4 Ağustos 1922’ye kadar, işgaldeki Türk Devletlerini kurtararak TURAN bayrağı altında biraraya getirmek isteyen Enver Paşa unutulmamalıdır. Anıtı dikilmeli, hayatı ve mücadelesi film yapılarak gelecek nesillere aktarılmalıdır.
8)Türk Devletler Teşkilatının bünyesinde ortak ordu, ortak pazar ve ortak parlamento kurulmalı ve üçer aylık dönemlerde Macaristan Parlamentosunda toplanarak yapılan çalışmalar gözden geçirmelidir.
10) Yine TDT bünyesinde Türk Dünyası Stratejik Araştırmalar Merkezi ve Türk Dünyası Araştırmalar Enstitüsü,Türk Dünyası Akademisyenler Birliği, Türk Dünyası Tarım Birliği (hayvancılık dahil), Tür Dünyası Sağlık Teşkilatı ve Türk Dünyası Arama Kurtarma (TÜDAK) kurulmalıdır.
11) Türk Dünyası Ekomomik Formu iki yılda bir Türk Dünyasının kalbi konumundaki Aşkabat’ta yapılmalıdır.
12) Türk Dünyası Bilim Olimpiyatları iki yılda bir Özbekistan’da icra edilmelidir.
13) Türk Dünyası Uzay Araştımaları Enstitüsü kurularak Kazakistan’da her yıl toplanmalıdır.
14) Türk Teknofest Festivali her yıl Türkiye’de yapılmalıdır.
15)Türk Dünyası Yüksek Öğrenim Kurumu kurulmalı, Türk Dünyasındaki üniversitelerin denkliği için üniversitelerde ıslah çalışmaları yapılmalıdır.
16) Türk Dünyası Hekimler Birliği Kurularak her yıl Azerbaycan’da biraraya gelmelidir.
17) Türk Dünyası Bilim Ödülleri düzenlenmeli ve iki yılda bir yapılan Turan Kurultayında sahiplerine takdim edilmelidir.
18) Türk Dünyası Film Festivali ve Türk Dünyası Erovizyon Müzik yarışmaları dönüşümlü olarak Kırgızistan’da birer yıl arayla yapılarak dereceye girenlere ödülleri verilmelidir.
19) Merkezi İstanbul’da olan Türk Dünyası Belediyeler Birliği “iş birliği-güç birliği” kapsamında genişletilerek, en küçük belediyelere kadar bütün Türk Dünyasını kapsayacak şekilde dizayn edilmelidir.
20) Türk Dünyası Kültür, sanat, edebiyat çalıştayları yapılarak Türk Dünyasının ortak değerleri, özellikle Dede Korkut, Nasrettin Hoca, Atilla, Timur, Uluğ Bey, Ali Kuşçu gibi önemli şahsiyetler anlatılmalıdır.
21) “Tarihini bilmeyen milletlerin coğrafyasını başkaları çizer” düsturuyla, Türk Dünyası ortak tarihi yeniden yazılmalıdır. Bunun İçin “Millî Tatihçiler Şurâsı” âcilen kurulmalıdır.
22) Başta Doğu Türkistan olmak üzere Musul-Kerkük, Kıbrıs, Kırım, Batı Trakya gibi Türk Bölgelerinin statüleri uluslararası platformlarda sürekli dile getirilerek, layık oldukları konuma gelene kadar dünya gündeminde kalmaları sağlanmalıdır.
Bütün dünya bilmelidir ki, 21. Yüzyıl Türk Asrı Olacaktır.
Turan Kurultayı Bilim Kurulu
TURAN KURULTAYI SONUÇ BİLDİRGESİ..
Budapeşte, 13.08.2022