Text, History and the Origins of Violence: The Historical and Sociological Manifestations of Islamic Cultural Pluralism

Yıl 2007, Cilt: 4 Sayı: 3, 91 - 111, 01.06.2007

Yasin Aktay

Öz

One usual approach to the relationship of religion and violence quests for the explanation of how much the religious scripture includes violence. Such approaches try to seek for how much the religious scriptures which establish either their internal order of their own believers or the “other” and the relationship with that “other” is tended to produce violence. The texts, however, can not be practiced without the mediation of certain interpretations. Furthermore, neither text as such necessarily requires any violence. The legitimation of any violence on the base of a text is made possible only by the mediation of an interpretation of that text. Then, asking for what kind of conditions make the process of interpretation call for violence is a good way to estimate the truth of the text and violence relationship. The independent impact of the text on interpretation’s calling for violence or removing it is another question that should be dealt with. In this paper the sociological and hermeneutical conditions of the meeting of a text with an interpretation making violence possible and legitimate are examined. The reader-text relationship in trying to force the world into a form designed within a text is analyzed. The analysis will begin from the cases as the Evangelic interpretation of the Bible and some reproductions of modern utopias within the Muslim World.

Anahtar Kelimeler

Religious scriptures, violence, interpretation, other, pluralism

Metin, Tarih ve Şiddetin Kaynakları: İslam’ın Kültürel Çoğulculuğunun Tarihsel ve Sosyolojik Tezahürleri

Öz

Din ve şiddet ilişkisi söz konusu olduğunda alışıldık bir yaklaşım, dinlerin kutsal metinlerinin ne kadar şiddet içerdiği sorusunu sorar. Dinlerin gerek kendi mensupları arasındaki düzenlerini, gerekse ötekini kurma ve ona karşı ilişkilerin düzenini tesis ederken ortaya koydukları metinlerin ne kadar şiddet doğurmaya eğilimli olduğundan hareket ederler. Oysa metinler belli yorumların dolanımından geçmeden hayata aktarılamıyor. Metnin şiddeti gerektirmesi de kendi başına zorunlu bir şey değildir. Metnin şiddeti meşrulaştıran bir işleve kavuşturulması belli bir yorumla mümkün oluyor. O zaman yorum sürecini şiddet talep eden şartlara neyin getirdiğini sormak, metin ve şiddet arasındaki ilişkinin asıl rengini belli edecektir. Yorumun şiddeti çağırması veya uzaklaştırmasında metnin kendi bağımsız gücü ise ayrıca tartışılması gereken bir konudur. Bu tebliğde, metnin şiddeti mümkün ve meşru kılan bir yorumla buluşmasının sosyolojik ve hermenötik koşulları irdelenecektir. Dünyayı belli bir metin içerisinde çizilen bir formun içine sığdırmaya çalışmasında okur-metin ilişkisinin çözümlemesi yapılacaktır. Çözümleme Kitab-ı Mukaddes’in Evangelik yorumları ile bazı modern ütopyaların İslam dünyasındaki izdüşümleri örneğinden hareket edecek.

Anahtar Kelimeler

Dini metinler, şiddet, yorum, öteki, çoğulculuk.

Kaynakça

• Aktay, Yasin, 1998, Kültürel Sahihlik Söylemleri ve Modernlik, Tezkire, Sayı: 14-15.
• Hodgson, M.G.S. (1995) İslâm’ın Serüveni: Bir Dünya Medeniyetinde Bilinç ve Tarih. Çevirenler. Alp Eker, Mutlu Bozkurt ve diğerleri, Cilt I ve II. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Kureşi, C., Olson R. ve Hüseyin, Asaf (edts), 1986, Oryantalistler ve İslâmiyatçılar, İstanbul: İnsan Yayınları.
• Lapidus, Ira M., 1988, A History of Islamic Societies, Cambridge: Cambridge University Press (Türkçesi, İslam Toplumları Tarihi, çev. Yasin Aktay, İstanbul; İletişim Yayınları, 2002).
• Özdemir, Şennur, 2004, Müsiad ve Hak-İş’i Birlikte Anlamak: Sınıflı bir ‘İslâmî Ekonomi’ mi?, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, İslamcılık, cilt 6, editör: Yasin Aktay, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Turner, Bryan S., 1978, Marx and the End of Orientalism, London: Allen and Unwin.
• Turner, Bryan S., 1996, Oryantalizm, Postmodernizm ve Din, A. Topçuoğlu ve Yasin Aktay (derleyenler) Postmodernizm ve İslam, Küreselleşme ve Oryantalizm, Ankara: Vadi Yayınları
• Zizek, Slavoc, 2002, Gerçeğin Çölüne Hoş Geldiniz, Kırılgan Temas, çev. Tuncay Birkan, İstanbul: Meti