İranlı Düşünür Şebisterî’nin Kur’an’ı Anlama Yöntemi: Hermenötik Okuyuş ve Nebevî Kelâm

Yıl 2010, Cilt: 7 Sayı: 3, 189 - 218, 01.09.2010

Asiye Tığlı

Öz

İran’da 1979 Devrimi’nden sonra yaşanan dinî tecrübe, birçok problemi ve tartışmayı da beraberinde getirmiştir. Dinî metinleri farklı okuma imkânı ve bu bağlamda Hermenötik yaklaşım, söz konusu problemlere çözüm getirmek maksadıyla ele alınan ve son dönemlerde revaçta olan konular arasında yer almaktadır. Bu bağlamda İran’da görüşleriyle ses getiren ve sert eleştirilere tabii tutulan Muhammed Müçtehid Şebisterî’nin hermenötik yaklaşımı, makalenin ana konusunu teşkil edecektir. Kur’an’ı, lafzı ve manasıyla insan kelâmı olarak kabul edip, onu hermenötik bir tecrübe, yani zamanın şartlarına ve Nebî’nin şahsına göre şekillenen nebevî bir okuyuş olarak değerlendiren Şebisterî, bu görüşleriyle Fazlurrahman’ın bir adım daha ilerisine giderek önemli bir iddiaya imza atmış olmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İran, Şebisterî, Hermenötik, Kur’an, Nebevî Kelâm

Iranian Thinker Shabistari’s Approach for the Understanding of Quran: Hermeneutic reading and Prophetic (Nabawî) Kalâm

Öz

The religious experience in Iran after 1979 revolution brought many problems as well as new arguments relevant to religion. At this point, to read the religious texts with a new approach, hermeneutic is taken to be a new method to solve existing problems in modern times. So, in this context, Muhammad Muchtahid Shabistari's- is criticized by his new ideas by ideas- hermeneutic approach is the main subject of this article. By accepting the Qur’an, both with its words and meaning as a human word, Shabistari evaluate it as a hermeneutic experience, and a prophetic reading that takes form in accordance with time and personality of the Prophet. By these ideas, Shabistari gets one step ahead of Fazlurrahman. Thus, he has claimed that the Qur'ân has to be reread in a different way with respect to modern conditions.

Anahtar Kelimeler

: Iran, Shabistari, Hermeneutic, Qur'ân, Prophetic (Nabawî) Kalâm

Kaynakça

• Bazergan, M.Mehdi, İnqilâb-i İran der Do Hareket, [y.y., t.y.]
• Burucerdî, Mihrzâd, Ruşenfikran-i İran ve Garb: Sergozeşt-i Nafercam-i Bumi- girayî, Trc., Cemşîd Şîrazî, Tahran, Neşr-u Pejuheş-i Ferzan-i Ruz, 1377h.ş.
• Cihanbakhş, Furuğ, İslam, Demoqrasi ve Novgirayi Dînî, trc., Celil Pervin, Tahran, İntişarat-ı Gam-ı Now, 1385 h.ş. (Hicrî-Şemsî).
• Göka, Erol; Topçu, Abdullah; Aktay, Yasin; Önce Söz Vardı (Yorumsamacılık Üzerine bir Deneme), Ankara, Vadi yayınları, 1996.
• Harvey, Van A., ‚Hermeneutics‛, Encyclopedia of Religion, Ed. Lindsay Jones, Macmillan, New York, 2005, vol. VI, ss. 3930-3936.
• Haşimî, Muhammed Mansur, Dinendîşân-î Müteceddid: Ruşenfikr-i Dînî ez Şeriati ta Melikyan, Kevir, Tahran 1386 h.ş.
• Kazımî, Abbas, Camieşinasî-yi Ruşenfikrî-yi Dînî der İran, Tahran, Tarh-i Now, 1383h.ş. Muhammed Rıza Nikfer, Hermenötik ve Islahgeri’yi Dini, http://iransecular.info/node/283.
• Palmer, Richard E., Hermenötik, çev. İbrahim Görenler, Anka, İstanbul, 2002.
• Subhanî, Cafer, Medhali Mesaili Cedid der İlm-i Kelâm, Kum, Moessese-yi Tahkikat-i İmam Sadık, 1386 h.ş.
• Şebisterî, Muhammed Muctehid, Hermenötik, Kitap ve Sünnet, Tahran, Tarh-i Now, 1381 h.ş. , İman ve Azâdî, Tahran, Tarh-i Now, 1382 h.ş. , Teemmolat-i der Kıraat-i İnsanî ez Dîn, Tahran, Tarh-i Now, 1384 h.ş. ,“Kıraati Nebevi az Cihan (1-8), http://mojtahedshabestari.blogfa. com. , Nakd ber Kıraat-i Resmi ez Din, Tahran, Tarh-i Now, 1381h.ş. , “Kıraati Nebevi az Cihan”, Medrese Dergisi, yıl:2, sayı:6, 2007, s. 92- 100.
• Şerifî, Abbas, Aklaniyyet ve Maneviyyet der Movc-i Sevvom-i Ruşenfikrî-yi Dînî-yi İran, Tahran: Gam-i Now, 1388h.ş.
• Tatar, Burhanettin; Hans- George Gadamer ve Hakikat ve Yöntem, www.dinbilimleri.com/dergi/cilt1/sayı3/B_Tatar.gadamer.htm, s.5.
• West, David, Kıta Avrupası Felsefesine Giriş (Rousseau, Kant ve Hegel’den Foucault ve Derrida’ya), çev., Ahmet Cevizci, İstanbul, Paradigma, 2005.