The Sociology of Islam in a Search for a Method

Yıl 2012, Cilt: 9 Sayı: 3, 33 - 48, 12.11.2014

Kadir Canatan

Öz

In the recent years, the possibility of Islamic sociology has been discussed frequently as a controversial subject, especially, by the sociologists of religion. Since the emergence of this academic field, a series of problems related to the Islamic sociology have become visible. Probably, the most important one of these is methodological problem for the reason that, if we would want to talk about the existence of a distinctive area and about constituting a sociological practice independent from the historical conditions in the “West”, we, inevitably, need a method. This assumption constitutes the main theme of this article.  In this context, firstly, the methodological problem of sociology, which is a product of western historical condition, will be discussed; then, the efforts in solving the methodological problems of Islamic sociology will be examined.  In the end of the paper, suggestions for overcoming the aforesaid problem will be also provided.

Anahtar Kelimeler

Islamic sociology, pragmatic approach, principal approach

Bir Yöntem Arayışı Olarak İslam Sosyolojisi

Öz

Son yıllarda ülkemiz düşünce dünyasında özellikle din sosyologları tarafından İslam Sosyolojisinin imkânı sıklıkla tartışma konusu edilmektedir. Bu alanın belirmesinin beraberinde İslam sosyolojisine dair bir dizi sorun da görünür hale gelmiştir. Bu sorunların belki de en önemlisi yöntem sorunudur. Çünkü kendine has bir alanın varlığından söz etmek ve “batı”nın tarihsel koşullarından farklı bir sosyoloji pratiği geliştirmek istiyorsak bunun zaruri koşulu yöntemdir. Bu sebeple makalenin konusu İslam sosyolojisinin yöntem arayışlarıdır. Bu bağlamda öncelikle “batı” tarihsel koşullarının ürünü olan sosyolojinin yöntem sorununa değinilecek ve buna müteakiben İslam sosyolojisinin yöntem arayışını çözme çabaları ele alınacaktır. Ayrıca bu alandaki yöntem sorununu aşabilmek için yapılması gerekenler tartışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

İslam sosyolojisi, pragmatik yaklaşım, ilkesel yaklaşım

Kaynakça

• Canatan, Kadir (2013), İbn Haldun Perspektifinden Bilgi Sosyolojisi, Açılım Kitap, İstanbul.
• Coşkun, Ali (2013), İslâm Sosyolojisinde Yöntem Arayışları, Tartışmalı İlmî İhtisas Toplantıları Dizisi, İslâmî İlimler Araştırma Vakfı (İSAV) (Ba- sılmamış), İstanbul.
• De Jager, H. & Mok, A.I. (1983), Grondbeginselen der Sociologie, Stenfert Kroese, Leiden/Antwerpen.
• Jenks, Chris (2102), Temel Sosyolojik Dikotomiler, Birleşik Yayınevi, Ankara.
• Uludağ, Süleyman (2004), Mukaddime, C. II, Dergâh Yayınları, İstanbul.
• Zijderveld, Anton (2013), Kültürel Faktör, Kültür Sosyolojisine ve Metodoloji- sine Giriş (Basılmamış).