The Intersection between Relational Historical Sociology and Religion: Power Authority and Sacred

Yıl 2021, Cilt: 18 Sayı: 2, 181 - 207, 31.12.2021

Birsen Banu Okutan

https://doi.org/10.17131/milel.953493

Öz

The datum points of the endless communication between the past, present and future are shown with the studies carried out at the intersection of history and sociology; however, the fact that interdisciplinary fusion does not rely on methodological determinations, lays a series of issues starting from the theory-practice duality to be resolved. The main argument of this study, which aims to contribute as an analysis attempt, is to show how a text of the history of religions such as Güç, İktidar ve Kutsal can be interpreted within a methodological framework and on the ground of relational historical sociology. In this sense, rather than descriptively introduced or reviewed, the book is subjected to a different reading model at the disciplinary crossroads. The practical reason for choosing this book is the text’s illustration the ongoing dialogue between past and present clearly. While this clearness invites to push the possibilities of historical sociology and with it the sociology of religion, it gives a clue for the combination of many pieces. Based on these clues, the feasibility of relational historical sociology will be discussed in a categorization that expresses the semiotic, cognitive and actional processes of the method.

Anahtar Kelimeler

Relational Sociology, Historical Sociology, Power, Authority, Sacred

İlişkisel Tarihsel Sosyoloji ve Din Kesişiminde Güç İktidar ve Kutsal

Öz

Tarih ve sosyoloji kesişiminde yapılan çalışmalarla geçmiş, bugün ve gelecek arasında bitmeyen iletişimin ağırlık noktaları gösterilmekte; fakat disiplinlerarası kaynaşmanın yöntemsel belirlenimlere yaslanmaması, teoripratik ikiliğinden başlayan bir dizi meseleyi çözümlenmek üzere önümüze koymaktadır. Bir çözümleme girişimi olarak katkı sunmayı hedefleyen bu çalışmanın temel argümanı, Güç, İktidar ve Kutsal gibi bir dinler tarihi metninin yöntemsel çerçeve içinde ve ilişkisel tarihsel sosyoloji zemininde nasıl anlamlandırılabileceğini göstermektir. Kitap bu anlamda deskriptif olarak tanıtılmaktan veya değerlendirilmekten öte, disiplinel kavşakta, farklı bir okuma modeline tabi tutulmaktadır. Bu kitabın seçilmesindeki pratik neden, metnin, dün ve bugün arasında süregelen diyaloğunu açıkça göstermesidir. Söz konusu açıklık, tarihsel sosyolojinin ve beraberinde din sosyolojisinin imkânlarını zorlamaya davet ederken birçok parçanın bileşimi için ipucu verir. Bu ipuçlarından yola çıkarak yöntemin göstergesel, zihinsel ve eylemsel süreçlerini ifade eden bir kategorizasyon içinde ilişkisel tarihsel sosyolojinin yapılabilirliği tartışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

İlişkisel Sosyoloji, Tarihsel Sosyoloji, Güç, İktidar, Kutsal

Kaynakça

• Abraham Friesan, “Philipp Melanchthon, Wilhelm Zimmermann and the Dilemma of Muntzer Historiography”, Church History 43, no.2 (Temmuz 2009): 164-182.
• Barthes, Roland. Çağdaş Söylenler. çev. Tahsin Yücel. İstanbul: Metis yayınları, 2011
• Barthes, Roland. Göstergebilimsel Serüven. çev. Mehmet Rifat ve Sema Rifat. İstanbul: Yapı Kredi yayınları, 2012
• Berktay, Fatmagül. Tarihin Cinsiyeti. İstanbul: Metis yayıncılık, 2010.
• Butler, Judith. Cinsiyet Belası Feminizm ve Kimliğin Altüst Edilmesi. çev. Başak Ertür. İstanbul: Metin, 2008.
• Cangızbay, Kadir. Sosyolojiler Değil Sosyoloji. Ankara: Ütopya yayınları, 2011.
• Carr, Edward Hallett. Tarih Nedir? çev. Misket Gizem Gürtürk. İstanbul: İletişim, 1996
• Çelebi, Nilgün. Sosyoloji ve Metodoloji Yazıları. Ankara: Anı Yayınları, 2004
• Delanty, Gerard ve Engin F. Işın, ed. Tarihsel Sosyoloji Temeller ve Tartışmalar. çev. Ümit Tatlıcan. İstanbul: Islık yayınları, 2017
• Elias, Norbert, Sosyoloji Nedir? çev. Oktay Değirmenci. İstanbul: Olvido, 2016
• Ergun, Doğan. Yöntemi Bulmak. Ankara: İmge Kitabevi, 2018
• Ergut, Ferdan ve Ayşen Uysal, “Tarihsel Sosyoloji Ne Yapar? Nasıl Yapar?” Tarihsel Sosyoloji Stratejiler, Sorunsallar, Paradigmalar içinde, ed. Ferdan Ergut ve Ayşen Uysal, 13-38. Ankara: Dipnot, 2012
• Ergut, Ferdan ve Ayşen Uysal, ed. Tarihsel Sosyoloji, Stratejiler, Sorunsallar, Paradigmalar, Ankara: Dip not yayınları, 2012
• Gündüz, Şinasi. Güç, İktidar ve Kutsal. İstanbul: Hikav, 2020
• Karakışla, Yavuz Selim. Eski Zamanlar Eski İnsanlar. İstanbul: Doğan Kitap, 2015
• Keller, Evelyn Fox. Toplumsal Cinsiyet ve Bilim Üzerine Düşünceler. İstanbul: Metis yayınları, 2007
• Okutan, Birsen Banu. “Din Sosyolojisinin Yöntemsel İncelikleri: Bir Şematikleştirme Çabası,” Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 24, 2 (Aralık 2020): 911-931
• Öğütle, Vefa Saygın, “Köylüler Savaşı ve Thomas Münzer Tarihyazımında Temel Gelenekler ve Marksist Yol İzleri,” Praksis, 17, (2007): 1-35
• Öğütle, Vefa Saygın. Kurumların Sosyal Gerçekliği İlişkisel Realist Bir Yaklaşım. Ankara: Phoenix Yayınevi, 2019
• Özdalga, Elisabeth. “Bir Tasavvur ve Ustalık Olarak Tarihsel Sosyoloji,” Tarihsel Sosyoloji içinde, ed. Elisabeth Özdalga, 9-62. Ankara: Doğu Batı, 2009 Peter, Burke. Tarih ve Toplumsal Kuram, çev. Mete Tunçay. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2000
• Powell, Christopher ve François Dépelteau, “Giriş,” İlişkisel Sosyoloji içinde, ed. Christopher Powell ve François Dépelteau, 15-32. çev. Özlem Akkaya. Ankara: Phoenix Yayınevi, 2015
• Powell, Christopher, “Kökten İlişkicilik: Bir Öneri?” İlişkisel Sosyoloji içinde, ed. Christopher Powell ve François Dépelteau, 285-315. çev. Özlem Akkaya. Ankara: Phoenix, 2015 Reed, Evelyn. Bilim ve Cinsiyet Ayrımı, çev. Şemsa Yeğin, İstanbul: Payel Yayınları, 2003
• Roper, Lyndal. “The Common Man, The Common Good, Common Women: Gender and Meaning in the German Reformation Commune,” Social History 12, no. 1 (Ocak, 1987):1
• Scott, Joan Wallach. ‘Women in The Making of the English Working Class’, Gender and the Politics of History içinde, 68-90. New York: Columbia Üniversitesi, 1988
• Skocpol, Theda, “Sosyolojinin Tarihsel İmgelemi,” Tarihsel Sosyoloji içinde, ed. Theda Skocpol, 1-21. çev. Ahmet Fethi. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1999
• Skocpol Theda, “Tarihsel Sosyolojide Yeni Gündemler ve Yinelenen Stratejiler,” Tarihsel Sosyoloji içinde, ed. Theda Skocpol, 355-389. çev. Ahmet Fethi. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1999
• Thompson, Edward Palmer. İngiliz İşçi Sınıfının Oluşumu. çev. Uygur Kocabaşoğlu. Ankara: Birikim, 2004
• Thompson, Edward Palmer. Teorinin Sefaleti Hatalı Bir Devridaim Makinesi. çev. Ahmet Fethi Yıldırım. Ankara: Nika yayınevi, 2015
• Turner, Bryan S, “Tarihsel Din Sosyolojisi: Politika ve Modernite,” Tarihsel Sosyoloji Temeller ve Tartışmalar içinde, ed. Gerard Delanty ve Engin F. Işın, 561-582. çev. Ümit Tatlıcan. İstanbul: Islık yayınları, 2017
• Weber, Max. Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu. çev. Gülistan Solmaz, Ankara: Alter, 2010
• Weber, Max. Sosyal Bilimlerin Metodolojisi, çev. Vefa Saygın Öğütle, İstanbul: Küre yayınları, 2012