John Dewey’e İlişkin Türkiye’de Yapılan Çalışmaların Analizi

Yıl 2023, , 1627 - 1648, 13.09.2023

Hatice Fakioğlu Bağcı

https://doi.org/10.37669/milliegitim.1131498

Öz

Bu araştırmanın amacı John Dewey’e ilişkin çalışmaları, belirlenen ölçütlere göre incelemek ve analiz etmektir. Evren, Dewey’e ilişkin çalışmalardır. Örneklem ise Dewey’e ilişkin 1992-2022 yılları arasında Türkiye’de yapılmış lisansüstü tezler ile ULAKBİM TR Dizin veya DergiPark’ta indekslenen Türkçe ve İngilizce makaleler oluşturmaktadır. Ülkemizde yapılmış lisansüstü tezler için YÖK Ulusal Tez Merkezi, makaleler için de ULAKBİM TR Dizin ve DergiPark platformları taranmıştır. Taramalar sonunda 1992-2022 yılları arasında Dewey’e ilişkin olarak 23 lisansüstü tezi ve 57 makalenin olduğu tespit edilmiştir. Bu çalışmalar, araştırma türü, yayın yılı, yayın dili, lisansüstü tezin yapıldığı üniversite, makalenin yayınlandığı dergi, çalışmanın yöntemi, çalışmanın veri toplama aracı, veri analiz yöntemi ve odak konusu bakımından incelenmiştir. Araştırmada içerik analizi kullanılmış ve elde edilen bulgular tablolarla gösterilmiştir. Araştırmadan elde edilen verilere göre, ülkemizde Dewey’e ilişkin en fazla çalışma 2019 yılında yapılmıştır. Tezlerden biri hariç hepsinin Türkçe, makalelerin ise yarıya yakının İngilizce yazıldığı tespit edilmiştir. En fazla tezin Atatürk, Gazi ve Marmara üniversitelerinde tamamlandığı, en fazla makalenin ise International Journal of Progressive Education adlı dergide yayınlandığı görülmüştür. Bir yüksek lisans tezi ve makale hariç tüm çalışmalar, nitel araştırma yöntemleriyle gerçekleştirilmiştir. Çalışmalarda en fazla kullanılan veri toplama aracının doküman inceleme, en fazla kullanılan veri analiz yönteminin ise içerik analizi olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Odak konu bakımından en fazla çalışmanın, Dewey’in eğitim felsefesine dair olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmanın sonuçları ışığında Dewey’in felsefesine ilişkin odak konu alanlarının genişletilmesi ve Türk eğitim sistemine etkilerinin derinlemesine araştırılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

John Dewey, eğitim felsefesi, içerik analizi, Türkiye

Analysis of Studies Conducted in Türkiye on John Dewey

Öz

The purpose of this study is to examine and analyze the studies on John Dewey in accordance with the established criteria. The universe involves the studies on John Dewey. The sample consists of dissertations and theses on John Dewey written in Türkiye between 1992 and 2022 as well as articles in Turkish and English that are indexed in the ULAKBİM TR Index or DergiPark platform. The National Thesis Center of the Council of Higher Education was searched for dissertations and theses that have been performed in Türkiye, as well as the Turkish Academic Network and Information Center (ULAKBİM) TR Index and the DergiPark platform for articles. As a result of the search, 23 dissertations and theses and 57 articles were found on Dewey between 1992 and 2022. These studies were examined in terms of research type, year of publication, publication language, university where the dissertation/thesis was produced, the journal in which the article was published, study method, data collection instrument, data analysis method, and focus. The research conducted a content analysis and presented the results in tables. According to the research results, the most studies in Türkiye on Dewey were conducted in 2019. All but one of the dissertations and theses were found to have been written in Turkish, while almost half the articles were written in English. Most of the dissertations/thesis were found to have been written at Atatürk, Gazi, and Marmara Universities, while most of the articles were published in the International Journal of Progressive Education. Except for one thesis and one article, all studies were conducted using qualitative research methods. The most commonly used data collection tool in the studies was found to be document reviews and the most commonly used data analysis method to be content analysis. Regarding the topic of focus, most of the studies were found to have dealt with Dewey’s philosophy of education. In light of the research findings, it is recommended to expand the focus subject areas on Dewey's philosophy and to investigate its effects on the Turkish education system in depth.

Anahtar Kelimeler

John Dewey, philosophy of education, content analysis, Türkiye

Kaynakça

• Aksakal, A. (2019). John Dewey’in eğitim felsefesinde deneyim kavramı [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Allahverdi, K. (2009). John Dewey’de eleştirel düşünme yaklaşımı [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• Alptekin, Y. (2006). Can progressive education be translated into a progressive idea?: Dewey’s report on Turkish education (1924). International Journal of Progressive Education, 2 (2), 9-21.
• Altunya, N. (2020). John Dewey’nin Türk eğitim sistemine etkileri. Ünder, H. ve Aslan, C. (Haz.), John Dewey: demokrasi ve eğitim kitabının 100. yılı içinde (s. 43-48). Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Anlıak, Ş., ve Yılmaz, H. (2004). Kuramsal bakış açısıyla proje yaklaşımı. Eurasian Journal of Education Research, (17), 92-101.
• Arslan, M. (2007). Eğitimde yapılandırmacı yaklaşımlar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 40 (1), 41-61.
• Asmaz, A. (2019). John Dewey’in ilerlemeci eğitim felsefesine dayanan öğrenci merkezli eğitimin öğrencilerin Türkçe dersindeki akademik başarısına etkisi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Ata, B. (2020). Amerikalı hayırsever işadamı-diplomat Charles R. Crane ile John Dewey’in Türkiye gezisinin organizasyonu. Ünder, H. ve Aslan, C. (Haz.), John Dewey: demokrasi ve eğitim kitabının 100. yılı içinde (s. 27-42). Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Ata, B. (1998). Tarih öğretimine bilimsel problem çözme yönteminin uygulanmasına yönelik bir model [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Ata, B. (2000). The influence of an American educator (John Dewey) on the Turkish educational system. The Turkish Yearbook, 31, 119-130.
• Ata, B. (2001). 1924 Türk basını ışığında Amerikalı eğitimci John Dewey'nin Türkiye seyahati. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21 (3), 193-207.
• Aydın, A. (2018). Making sense of Darwin through lenses of Dewey. Muhakeme Dergisi, 1 (1), 1-9.
• Aydın, A. (2015). Lived experience: Dewey’s naturalistic conception [Yayımlanmamış doktora tezi]. Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Bakır, K. (2007). John Dewey ve demokratik eğitim [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Balanuye, Ç. (2009). Technology as habitual mode of being in the world. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (27), 148-154.
• Balanuye, Ç. (2017). Education of emotions as a possibility of handling value conflicts. Kilikya Felsefe Dergisi, (2), 17-29.
• Bal, H. (1991). 1924 raporunun Türk eğitimine etkileri ve J. Dewey’in eğitim felsefesi (1. Baskı). Aydınlar Matbaası.
• Bender, M.T. (2005). John Dewey’nin eğitime bakışı üzerine yeni bir yorum. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi, 6 (1), 13-19.
• Bilgiç, M. (2016). Dewey’in pragmatizmi (Hegelci ve Marxist metafiziklerle rol paylaşımı içinde). FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi), 11 (22), 351-367.
• Boisvert, R. D. (1998). John Dewey: rethinking our time. State University of New York Press.
• Bruce, B.C. (2008). Coffee cups, frogs, and lived experience. International Journal of Progressive Education, 4 (2), 22-39.
• Bülbül, M. (2009). 2000’li yılların eğitim problemlerine 1920’lerden çözüm önerileri: Dewey’den bugüne ne değişti? Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7 (3), 667-689.
• Büyükdüvenci, S. (1994). John Dewey’s impact on Turkish education, Studies in Philosophy and Education 13, 393-400. https://doi.org/10.1007/BF01077691
• Cochran, M. (2010). Introduction. Cochran, M. (Edt.), The Cambridge companion to Dewey içinde (s. 1-12). Cambridge University Press.
• Coşkun Özüaydın, B. (2017). John Dewey ve Paideia Perennis. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (1), 30-40.
• Çakır, T. (2006). John Dewey’in eğitim felsefesi bağlamında “eğitim hakkı” ve günümüz eğitim sistemine eleştirel bir bakış. Kaygı Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, (6), 30-36.
• Çetin, N. (2022). Eğitimde yabancılaşma: Deweyci çarenin temellendirilmesi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Çıldır, Z. (2014). Türkiye’de bir eğitim ortamı olarak müzelerin kullanımına ilişkin eğitimciler tarafından hazırlanan raporlar. Folklor / Edebiyat, 20 (79), 179-188.
• Çıtır, İ., ve Tanış, A. (2019). John Dewey’in natüralistik din anlayışı. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 18 (36), 337-362. https://doi.org/10.14395/hititilahiyat.581966
• Dayıoğlu Öcal, S., ve İşcan, S. (2020). Milli Eğitim Bakanlığı 2023 Eğitim Vizyonu Belgesi ve Dewey’in Türkiye Maarifi Hakkında Raporu: Belge analizi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (5), 1505-1518. https://doi.org/10.18506/anemon.683068
• Demiray, T. (2003). John Dewey’in eğitim felsefesinde bilgi ve bilim [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Demirel, F. (2019). John Dewey ve İsmail Hakkı Tonguç’un düşüncelerine göre insan doğasının eğitimle ilişkilendirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 52 (3), 967-987. https://doi.org/10.30964/auebfd.538572
• Dewey, J. (1954). Democracy and education: an introduction to the philosophy of education. The Macmillan Company.
• Dewey, J. (1939). Türkiye maarifi hakkında rapor. Devlet Basımevi.
• Dursun, N. (2019). İbni Tufeyl, Jean Jacques Rousseau, Bertrand Russell ve John Dewey’e göre “merak” [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ağrı.
• Edwards, L.A., ve Greenwalt, K. A. (2013) Mining the present: Reconstructing progressive education in an era of global change. International Journal of Progressive Education, 9 (3), 0-12.
• Eker, S. (2007). John Dewey’in pragmatik politik düşüncesi ve politikada pratik meşruiyet sorunu [Yayımlanmamış doktora tezi]. Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Erman, O., ve Boran, B. (2015). Kentsel mekanda heykel yerleştirmelerinin değerlendirilmesi: Semiyotik bir model önerisi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44 (2), 170-190. https://doi.org/10.14812/cufej.2015.009
• Eroğlu, A. (2011). John Dewey’de deneyim ve sanat [Yayımlanmamış doktora tezi]. Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Fakioğlu Bağcı, H. (2019). Dewey ve Gadamer’in “tecrübe” anlayışlarının din eğitimi açısından felsefi olarak incelenmesi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Feinberg, W. (2013). Saving a progressive vision: Moving the Barnes collection. International Journal of Progressive Education, 9 (1), 59-72.
• Fidan Özcan, F. (2012). Durkheim ve Dewey’nin ahlâk eğitimine ilişkin görüşlerinin karşılaştırılması. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Furtun, A. (1992). John Dewey'in pragmatist felsefesinin hukuk teorisine yansıması [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Genç, B. (2004). The nature of reflective thinking and its implications for in-service teacher education. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13 (1), 235-243.
• Gustafsson, B., ve Öhman, J. (2013). Dequal: A tool for investigating deliberative qualities in student’s socioscientific conversations. International Journal of Environmental & Science Education, 8 (2), 319-338. https://doi.org/10.12973/ijese.2013.208a
• Gülcü, N. (2020). John Dewey’in demokrasi ve eğitim anlayışının Atatürk dönemi eğitim politikasına yansımaları. Turkish Studies, 15 (1), 251-262. https://dx.doi.org/10.29228/TurkishStudies.37356
• Gülpınar, M.A. (2002). Yaşantısal öğrenme: Kişisel yaşantının / şimdiki zamanın içinde düşünmek. Tıp Eğitimi Dünyası, (9), 26-34.
• Gül, V. (2003). John Dewey'in Türkiye eğitim sistemine etkileri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Gündoğdu, H. (2018). John Dewey’de felsefe, deneyim ve yöntem. Grafiker Yayınları.
• Güven, İ. (2020). John Dewey’in Türk eğitim sisteminde tanınmasının tarihsel arka planı üzerine bir deneme. Ünder, H. ve Aslan, C. (Haz.), John Dewey: demokrasi ve eğitim kitabının 100. yılı içinde (s. 19-26). Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Hein, G. E. (2013). Progressive museum education: Examples from the 1960s. International Journal of Progressive Education, 9 (2), 61-76.
• İsbir, E. (2017). Tarihsel bir deneyim olarak sanat. FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi), 12 (24), 93-108. Jorgensen, C.G. (2013). Moral problems as issues-centered social studies education: Discovering Dewey as a guiding foundation. International Journal of Progressive Education, 9 (1), 41-57.
• Karadeniz, M. (2012). John Dewey’in demokrasi düşüncesinin felsefi temelleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
• Karaduman Kutlu, R. (2005). John Dewey’nin Türk eğitim sistemi üzerindeki etkileri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Kahraman, S., Baran, T., ve Saatçı, İ. A. (2011). The Fourth visit of John Dewey to Turkey (Problem based learning experience in Turkey). e-Journal of New World Sciences Academy: Education Sciences, 6 (4), 2459-2468.
• Karasar, N. (2007). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar-ilkeler-teknikler (17. Baskı). Nobel Yayın Dağıtım.
• Kartal, Ü. (2012). The ambigiuty of the community as an ideal and practise: A philosophical approach. Beytulhikme: An International Journal of Philosophy, 2 (2), 53-66.
• Kartal, Ö. (2016). Erken cumhuriyet döneminde yabancı uzman raporlarına göre Türk eğitim sisteminin ezbercilik sorunu. Journal of Research in Education and Society, 31 (81), 42-59.
• Kesgin, A. (2016). Relationships between Dewey’s pragmatism and early times of Turkish education system. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 9 (2), 165-176. http://dx.doi.org/10.5578/keg.10238
• Keskin, Y. (2014). Progressive education in Turkey: Reports of John Dewey and his Successors. International Journal of Progressive Education, 10 (3), 72-85.
• Kıvanç, Z., ve Aydın, A. (2019). John Dewey’in demokratik yaşam felsefesinin fen bilimleri dersi öğretim programlarına yansıması: Türkiye ve Yeni Zelanda örneği. Journal of the Turkish Chemical Society, 4 (1), 27-42.
• Kocabaş, A. (2008). Türk eğitim sisteminin felsefi temelleri, Dewey, Mustafa Necati ve İsmail Hakkı Tonguç. Toplum ve Demokrasi, 2 (3), 203-212.
• Kop, Y. (2004). Progressivizm ve progressivizme eleştirel bir yaklaşım. Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (10), 270-288.
• Korkmaz, F.D., ve Salman, C. (2019). Doğa, deneyim ve Dewey felsefesinin seramik üretime yansıması. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12 (1), 87-101.
• Kuhn Boedicker, L. (2013). Progressive education as continuing education for the developmentally disabled. International Journal of Progressive Education, 9 (2), 34-44.
• Morales, A.R., ve Samkoff, J. (2013). Voicing a mindful pedagogy: A teacher-artist in action. International Journal of Progressive Education, 9 (2), 117-128.
• Oral, Ş. B. (2012). John Dewey’s concept of consummatory experience and its relevance to teacher education. Elementary Education Online, 11 (1), 161-172.
• Önal, M. (2016). On the condition of democracy in America: A pragmatic critique of liberalism and neoliberalism in the United States. Journal of American Studies of Turkey, (44), 14-34.
• Özsoy, S. (2009). "Türk modernleşmesi", demokrasi ve eğitim: Dewey perspektifinden bir çözümleme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 9 (4), 1895-1931.
• Öztürk, M. (2008). John Dewey’in eğitim felsefesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Savruk, D. (2019). Locke, Rousseau ve Dewey’e göre eğitim ve deneyim ilişkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Selvi, K., Sönmez, B., ve Özüdoğru, F. (2014). John Dewey: Okul, toplum ve eğitim. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (Özel Sayı), 25-34.
• Simpson, D. J., ve Sacken, D. M. (2015). The ethical principle of regard for people: Using Dewey’s ideas in schools. International Journal of Progressive Education, 11 (1), 41-57.
• Soltis, C. F. (2002). John Dewey. Guthrie, J. W. (Edt.), Encyclopedia of education içinde (s. 577-582). Macmillan Reference.
• Sözer, M. A., ve Sel, B. (2015). John Dewey’in görüşlerinin ontolojik ve epistemolojik temelde irdelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 16 (3), 313-327.
• Strekalova-Hughes, E., Maarouf, S., ve Keskin, B. (2015). Influences of childhood experiences on early childhood education students. Journal of Education and Future, (8), 1-14.
• Sutinen, A. (2014). Social reconstructionist philosophy of education and George S. Counts. International Journal of Progressive Education, 10 (1), 18-31.
• Şirin, A. (2008). Oluşturmacılığın kuramsal temelleri. Marmara Coğrafya Dergisi, (17), 196-205.
• Tarman, B. (2011). Development of social studies curriculum in Turkey and John Dewey’s effect on the modernization of Turkish education. International Journal of Progressive Education, 7 (1), 45-61.
• Tural, A. (2019). John Dewey’nin demokrasi anlayışının pragmatik temelleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Türer, C. (2009). İmkânlar alanı olarak din: Dewey’in din felsefesi. F L S F / Süleyman Demirel Üniversitesi Felsefe Dergisi, 4 (7), 173-195.
• Türer, C. (2016). (Pragmatist) ahlâk nedir? Temâşâ, (5), 15-32.
• Uygun, S. (2008). The impact of John Dewey on the teacher education system in Turkey, Asia-Pasific Journall of Teacher Education, 36 (4), November 2008, 291-307. https://doi.org/10.1080/13598660802395808
• Ünder, H. (2020). Dewey’nin felsefesi ve eğitim kuramı. Ünder, H. ve Aslan, C. (Haz.), John Dewey: demokrasi ve eğitim kitabının 100. yılı içinde (s. 49-60). Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Ültanır, E. (2012). An epistemological glance at the constructivist approach: Constructivist learning in Dewey, Piaget, and Montessori. International Journal of Instruction, 5 (2), 195-212.
• Üstün, N. (2013). John Dewey’in demokrasi anlayışı [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Waks, L. J. (2013). John Dewey and the challenge of progressive education. International Journal of Progressive Education, 9 (1), 73-83.
• Wolf-Gazo, E. (1996). John Dewey in Turkey: An educational mission. Journal of American Studies of Turkey, (3), 15-42.
• Yalçın, A. (2019). Cumhuriyet dönemi yabancı eğitim uzmanlarından John Dewey ve Beryl Parler’ın raporlarında “iyi vatandaş” algısı. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 15 (Özel Sayı 1), 59-70. https://doi.org/10.17244/eku.492197
• Yeşiltaş, N. K., ve Kaymakcı, S. (2009). John Dewey’in eğitim anlayışı ve sosyal bilgiler eğitimine yönelik bazı örnek uygulamalar. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (4), 227-242.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2000). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (Gözden geçirilmiş 2. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, F. H. (2014). John Dewey’in eğitim görüşleri ve Türk eğitim sistemine etkileri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yılmaz, Z. (2009). John Dewey’in liberalizmi: Birey/cilik-toplum ve özgürlük. Kaygı Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, (12), 79-92.
• Yüksel, H. (2021). John Dewey’in değer/leme anlayışı [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.