Examining The Relationship Between Science Teachers' Attitudes Towards Distance Education And Their Science Teaching Self-Efficacy Beliefs

Yıl 2023, , 2829 - 2862, 01.11.2023

Doğukan Ercoşkun , Nimet Remziye Ergül

https://doi.org/10.37669/milliegitim.1163463

Öz

In this study, it is aimed to examine the relationship between the attitudes of science teachers towards distance education and science teaching self-efficacy beliefs. For this purpose, the relational screening model of the survey design, one of the quantitative research methods, is used. In the 2020-2021 academic year, 330 science teachers working in public and private secondary schools in Bursa city center and districts participated in the study. "Personal Information Form", "Distance Education Attitude Scale" and "Science Teaching Self-Efficacy Scale" are used as data collection tools, and quantitative data obtained from data collection tools were analyzed with SPSS-26 package program. In the light of the findings obtained as a result of the analyzes, while the attitudes of science teachers towards distance education are observed to be above the medium level, no significant difference is found between the attitudes towards distance education scores according to the variables of educational status and professional seniority. When the science teachers' responses to the "Science Teaching Self-Efficacy Scale" are analyzed, it is seen that their science teaching self-efficacy levels are above the middle level. There are significant differences between teachers' science teaching self-efficacy levels and educational status and professional seniority variables. As a result of the analyzes, a significant positive relationship is found between the attitude levels of science teachers towards distance education and their self-efficacy in science education.

Anahtar Kelimeler

attitude, distance education, self-efficacy, science education

Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Uzaktan Eğitime Karşı Tutumları İle Fen Öğretimi Öz Yeterlik İnançları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Öz

Bu çalışmada, fen bilimleri öğretmenlerinin uzaktan eğitime karşı tutumları ile fen öğretimi öz yeterlik inançları arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Bu amaca yönelik olarak nicel araştırma yöntemlerinden tarama desenin ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Çalışmaya, 2020-2021 eğitim-öğretim yılında Bursa il merkezi ve ilçelerinde resmi ve özel ortaokulda görev yapan 330 fen bilimleri öğretmeni katılmıştır. Veri toplama aracı olarak “Kişisel Bilgi Formu”, “Uzaktan Eğitim Tutum Ölçeği” ve “Fen Bilimleri Öğretimi Öz Yeterlik Ölçeği” kullanılmıştır ve veri toplama araçlarından elde edilen nicel veriler SPSS-26 paket programı ile analiz edilmiştir. Analizler sonucunda elde edilen bulgular ışığında, fen bilimleri öğretmenlerinin uzaktan eğitime yönelik tutum düzeyleri orta düzeyin üzerinde gözlemlenirken eğitim durumu ve mesleki kıdem değişkenlerine göre uzaktan eğitime karşı tutum puanları arasında anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Fen bilimleri öğretmenlerinin “Fen Öğretimi Öz Yeterlik Ölçeği” ne vermiş oldukları yanıtlar analiz edildiğinde ise fen öğretimi öz yeterlik düzeyleri orta düzeyin üstünde gözlemlenmiştir. Öğretmenlerin fen öğretimi öz yeterlik düzeyleri ile eğitim durumu ve mesleki kıdem değişkenleri arasında ise anlamlı farklar vardır. Yapılan analizler neticesinde fen bilimleri öğretmenlerinin uzaktan eğitime karşı tutum düzeyleri ile fen öğretimi öz yeterlikleri arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Fen Eğitimi, Öz Yeterlik, Tutum, Uzaktan Eğitim

Kaynakça

• Ağgül Yalçın, F. (2011). Investigation of science teacher candidates’ self-efficacy beliefs of science teaching with respect to some variables. International Online Journal of Educational Sciences, 3(3), 1046–1063.
• Ağır, F. (2007). Özel okullarda ve devlet okullarında çalışan ilköğretim öğretmenlerinin uzaktan eğitime karşı tutumlarının belirlenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
• Ağır, F., Gür, H., & Okçu, A. (2008). Uzaktan eğitime karşı tutum ölçeği geliştirmesine yönelik geçerlik ve güvenirlik çalışması. New World Sciences Academy, 3(2), 128–139.
• Akçil, M., & Oğuz, A. (2015). Fen bilgisi öğretmenlerinin öz yeterlik inancı ile öğrenen özerkliğini destekleme davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(11), 1–16. https://doi.org/http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8616
• Akkaya Semiz, D. (2019). Sınıf öğretmenlerinin fen öğretimine yönelik tutumları ile özyeterlik düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi (Uşak ili örneği) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Uşak Üniversitesi, Uşak.
• Aktaş, Ö., Büyüktaş, B., Gülle, M., & Yıldız, M. (2020). COVID-19 virüsünden kaynaklanan izolasyon günlerinde spor bilimleri öğrencilerinin uzaktan eğitime karşı tutumları. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 1(1), 1–9.
• Ateş, A., & Altun, E. (2008). Bilgisayar öğretmeni adaylarının uzaktan eğitime yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(3), 125–145. https://doi.org/10.2/JQUERY-UI.MIN.JS
• Aydın, S., & Boz, Y. (2010). Pre-service elementary science teachers’ science teaching efficacy beliefs and their sources. Elementary Education Online, 9(2), 694–704.
• Bal, H. F. (2010). Öğretmenlerin fen öğretimi öz yeterlik inançları ile bilgisayar kaygıları arasındaki ilişki [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Mersin Üniversitesi, Mersin.
• Banar, K., & Fırat, M. (2015). Bütüncül bir bakıştan açık ve uzaktan eğitim. Yeğitek Yenilik ve Eğitim Teknolojileri, 12, 18–21.
• Bandura, A. (1977a). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84(2), 191–215. https://doi.org/10.1016/0146-6402(78)90002-4
• Bandura, A. (1977b). Social learning theory. Prentice Hall.
• Bandura, A. (1999). Social cognitive theory: An agentic perspective. Asian Journal of Social Psychology, 2, 21–41.
• Baysal, Y. E. (2020). Farklı öğretim uygulamalarının fen öğretimi öz yeterlik inançları üzerindeki etkisi: bir meta analiz çalışması. [Yayımlanmamış doktora tezi] T.C İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Berkant, H. G., & Ekici, G. (2007). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretiminde öğretmen öz yeterlik inanç düzeyleri ile zekâ türleri arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 113–132.
• Bıkmaz, F. (2006). Fen öğretiminde öz-yeterlik inançları ve etkili fen dersine ilişkin görüşleri. Eurasian Journal of Educational Research, 25, 33–44.
• Bozkurt, A. (2020). Koronavirüs (COVID-19) pandemi süreci ve pandemi sonrası dünyada eğitime yönelik değerlendirmeler: Yeni normal ve yeni eğitim paradigması. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 6(3), 112–142.
• Bozkurt, Ö. (2020). Sınıf öğretmenlerinin fen öğretimine yönelik öz yeterlilik inançlarının incelenmesi ve kaynak etkilerinin modellenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi].Bursa Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Büyüköztürk, Ş. (2005). Anket geliştirme. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(2), 133–151.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Erkan, Ö. A., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (onbirinci baskı). Pegem Akademi Yayıncılık. https://doi.org/10.14527/9789944919289
• Can, E. (2020). Coronavirüs (COVID-19) pandemisi ve pedagojik yansımaları: Türkiye’de açık ve uzaktan eğitim uygulamaları. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 6(2), 11–53.
• Çakın, M., & Külekçi, E. A. (2020). COVID-19 süreci ve eğitime yansıması: öğretmen görüşlerinin incelenmesi. International Journal of Social Sciences and Education Research, 6(2), 165–186. https://doi.org/10.24289/ijsser.747901
• Çakır, Ö., Kan, A. ve Sünbül, Ö. (2006). Öğretmenlik meslek bilgisi ve tezsiz yüksek lisans programlarının tutum ve özyeterlik açısından değerlendirilmesi, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 36-47.
• Çetin, B. (2008). Fen bilgisi öğretimi dersinin sınıf öğretmenliği anabilim dalı 3. sınıf öğrencilerinin fen öğretimindeki öz-yeterlilik inançlarına etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(2), 55–71.
• DeCarlo, L. T. (1997). On the meaning and use of kurtosis. Psychological Methods, 2(3), 292–307. https://doi.org/10.1037/1082-989X.2.3.292
• Dede, H., Yılmaz, Z. A., & İlhan, N. (2017). Investigation of the self-efficacy beliefs of pre-service science teachers in terms of following and using the ınnovations in the field of education. Journal of Education and Training Studies, 5(2), 21–30. https://doi.org/10.11114/jets.v5i2.2025
• Dilekçi, Ü., & Limon, İ. (2020). COVID-19 salgını bağlamında öğretmenlerin algıladıkları “aşırı iletişim yükü” düzeylerinin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 49(1), 231–252. https://doi.org/10.37669/milliegitim.776450
• Ercan, S. (2007). Sınıf öğretmenlerinin bilimsel süreç beceri düzeyleri ile fen bilgisi özyeterlik düzeylerinin karşılaştırılması (UŞAK ili örneği). [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar.
• Erden, E. (2007). Sınıf öğretmenlerinin fen öğretimi öz yeterlilik inançlarının öğrencilerin fen tutumları ve akademik başarıları üzerindeki etkisi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ege Üniversitesi, İzmir.
• George, D., & Mallery, P. (2016). IBM spss statistics 23 step by step : A simple guide and reference. Routledge Publishing
• Gözüm, A. İ. C. (2015). Okul öncesi, sınıf ve fen bilgisi öğretmenlerinin fen bilimleri öz -yeterliklerine göre sosyo- bilimsel tutum ve bilişsel yapılarının belirlenmesi (Kars ili örneği) [Yayımlanmamış doktora tezi]. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
• Gözüm, A. İ. C., & Güneş, T. (2018). Fen bilimleri öğretimi öz yeterlik ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1176–1199. https://doi.org/10.17860/mersinefd.393098
• Gürel, İ. (2017). Fen bilgisi öğretmen adaylarının fen öğretimine yönelik öz- yeterlik inançları ile bilimsel sorgulamaya ilişkin görüşlerinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ahi Evran Üniversitesi, Kırşehir.
• Halder, U. K. (2012). A study on distance learner’s attitude towards distance education. Indian Streams Research Journal, 2(7).
• İnceoğlu, M. (2004). Tutum algı iletişim (ondördüncü baskı). Kesit Tanıtım.
• Kahraman, M. E. (2020). COVID-19 Salgınının uygulamalı derslere etkisi ve bu derslerin uzaktan eğitimle yürütülmesi: Temel tasarım dersi örneği. Medeniyet Sanat Dergisi, 6(1), 44–56. https://doi.org/10.46641/medeniyetsanat.741737
• Kan, A. ve Akbaş, A., (2005). Lise öğrencilerinin kimya dersine yönelik tutum ölçeği geliştirme çalışması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(2), 227-237.
• Kandemir, S. (2018). Sınıf öğretmenlerinin fen öğretimine ilişkin öz-yeterlik inançları ve tutumlarının incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar ilkeler teknikler ölçme ve değerlendirme (yirmiüçüncü baskı). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kaya, A., ve Büyükkasap, E., (2005). Fizik öğretmenliği programı öğrencilerinin profilleri, öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ve endişeleri: Erzurum örneği, Kastamonu Eğitim Dergisi, 12(2), 367-380.
• Kaya, S. (2013). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimi öz-yeterlik inançlarının fen öğretimi dersine bağlı olarak değişimi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(21), 55–69.
• Kaya, V. H., Polat, D., & Karamüftüoğlu, İ. O. (2014). Fen bilimleri öğretimine yönelik öz-yeterlik ölçeği geliştirme çalışması. The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science, 2014(28), 581–595. https://doi.org/10.9761/JASSS2490
• Kırık, A. M. (2016). Uzaktan eğitimin tarihsel gelişimi ve Türkiye’deki durumu. Marmara İletişim Dergisi, 0 (21) , 73-94. https://doi.org/10.17829/midr.20142110299
• Kırmızıgül, H. G. (2020). COVID-19 salgını ve beraberinde getirdiği eğitim süreci. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(5), 283–289.
• Kışla, T. (2016). Uzaktan eğitime yönelik tutum ölçeği geliştirme çalışması. Ege Eğitim Dergisi, 17(1), 258–271. https://doi.org/10.12984/eed.01675
• Kocayiğit, A., & Uşun, S. (2020). Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda görev yapan öğretmenlerin uzaktan eğitime yönelik tutumları (Burdur İli Örneği). Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 8(23), 285–299. https://doi.org/10.33692/avrasyad.662503
• Küçük, M., Altun, E., & Paliç, G. (2013). Sınıf öğretmenlerinin fen öğretimi öz -yeterlik inançlarının incelenmesi : Rize ili örneklemi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 45–70.
• Langegård, U., Kiani, K., Nielsen, S. J., & Svensson, P. A. (2021). Nursing students’ experiences of a pedagogical transition from campus learning to distance learning using digital tools. BMC Nursing, 20(1). https://doi.org/10.1186/s12912-021-00542-1
• Madewell, J., & Shaughnessy, M. F. (2003). An ınterview with frank pajares. Educational Psychology Review, 15(4), 375–397. Maushak, N. J., & Ellis, K. A. (2003). Attitudes of graduate students toward mixed- medium distance education. Quarterly Review of Distance Education, 4(2), 129–141.
• MEB. (2020, Mart 12). Bakan Selçuk, koronavirüs'e karşı eğitim alanında alınan tedbirleri açıkladı. MEB. https://www.meb.gov.tr/bakan-selcuk-koronaviruse-karsi-egitim-alaninda-alinan-tedbirleri-acikladi/haber/20497/tr’den alınmıştır.
• Moçoşoğlu, B., & Kaya, A. (2020). Koronavirüs hastalığı (COVID-19) sebebiyle uygulanan uzaktan eğitime yönelik öğretmen tutumlarının incelenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Eğitim Dergisi, 2(1), 16–43.
• Önen, F. ve Kaygısız Muşlu, G. (2013). Fen bilgisi öğretmen adaylarının 6-8. Dönemler arasındaki fen öğretimine yönelik öz yeterlik inançları ve bu inanca ilişkin görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 13(4). 2435-2453. https://doi.org/10.12738/estp.2013.4.1853
• Özdamar, K. (2015). Paket programlar ile istatiksel veri analizi : Minitab 16 - ıbm spss (onuncu baskı). Nisan Kitabevi. Özdemir, S. M., Akbaş, O., & Çakır, R. (2009). A study on the relationship between pre-service teachers’ information literacy skills and their attitudes towards distance education. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 1(1), 1648–1652. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2009.01.291
• Özdoğan, A. Ç., & Berkant, H. G. (2020). COVID-19 pandemi dönemindeki uzaktan eğitime ilişkin paydaş görüşlerinin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 49(1), 13–43. https://doi.org/10.37669/milliegitim.788118
• Özer, M. (2020). Türkiye’de COVID-19 salgını sürecinde Milli Eğitim Bakanlığı tarafından atılan politika adımları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 28(3), 1124–1129. https://doi.org/10.24106/kefdergi.722280
• Reimers, F. M. (2020, Nisan 9). What the COVID-19 pandemic will change in education depends on the thoughtfulness of education responses today. Education International. https://www.ei-ie.org/en/item/23302:what-the-covid-19-pandemic-will-change-in-education-depends-on-the-thoughtfulness-of-education-responses-today-by-fernando-m-reimers'den alınmıştır.
• Sağlık Bakanlığı. (2020, Aralık 28). COVID-19 (SARS-COV-2 enfeksiyonu) genel bilgiler, epidemiyoloji ve tanı. SB. https://covid19.saglik.gov.tr/TR-66337/genel-bilgiler-epidemiyoloji-ve-tani.html’den alınmıştır.
• Saka, M. (2011). Fen bilgisi öğretmen adaylarının fen öğretimine yönelik öz-yeterlik inançlarına göre pedagojik alan bilgilerindeki değişimin incelenmesi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Saraçoğlu, A. S., & Yenice, N. (2009). Investigation of science teacher candidates ’ self-efficacy beliefs of science teaching with respect to some variables. Journal of Theory and Practice in Education, 5(2), 244–260.
• Şahin, B. (2014). Metodoloji. A. Tanrıöğen (ed.), Bilimsel araştırma yöntemleri̇ (dördüncü baskı) içinde (ss. 111-130). Anı Yayıncılık.
• Tortop, H. S., & Eker, C. (2014). Öğretmen adaylarının fen öğretimi öz-yeterlilikleri ile fen öğrenimi öz-düzenlemeli öğrenme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 168–184.
• Turalı, H. B. (2014). Fen bilgisi öğretmen adaylarının öz-yeterlik inançlarının çoklu değişkenlerle incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kırıkkale Üniversitesi, Kırıkkale
• UNESCO (2021, Nisan 10). One year into COVID: Prioritizing education recovery to avoid a generational catastrophe. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000376984'den alınmıştır.
• Ülkü, S. (2018). İlkokullarda görev yapan öğretmenlerin uzaktan eğitime yönelik tutumları [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. T.C. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu
• Valentine, D. (2002). Distance learning: Promises, problems, and possibilities. Online Journal of Distance Learning Administration, 5(3).
• Vural, D. E., & Hamurcu, H. (2008). Preschool teacher candidates’ self-efficacy beliefs regarding science teaching lesson and opinions about science. İlköğretim Online, 7(2), 456–467.
• Yaman, S., Koray, Ö. C., & Altunçekiç, A. (2004). Fen bilgisi öğretmen adaylarının öz-yeterlik inanç düzeylerinin incelenmesi üzerine bir araştırma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3), 355–366.
• Yavuz, R. (2016). Eğitim fakültesi 1. sınıf öğrencilerinin uzaktan eğitime ilişkin tutumları ile İngilizce dersine ilişkin tutumları arasındaki ilişki [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. T.C. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu
• Yener, D., & Yılmaz, M. (2017). Öğretmen adaylarının öğrenme öğretme anlayışları ve fen öğretimine yönelik özyeterlik inançları. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 1016–1038.
• Yenilmez, K., Balbağ, M. Z., & Turgut, M. (2017). Investigation of prospective teachers’ perceptions on distance education with respect to certain variables. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 91–107. https://doi.org/10.17556/erziefd.305902
• Yeşil, E. Ö. (2018). Fen bilgisi öğretmen adaylarında uygulamaya dayalı fen eğitiminin öz-yeterlik inançlarına etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas.
• Yıldız, S. (2016). Pedogojik formasyon eğitimi alan öğrencilerin uzaktan eğitime yönelik tutumları. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 301–329. https://doi.org/10.11616/BASBED.VI.455852
• Yılmaz, G. (2007). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretmenlik uygulaması deneyimlerinin fen öğretimi öz yeterlik ve sınıf yönetimi inançlarına olan etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ege Üniversitesi, İzmir.
• Yumbul, E. (2021). Liselerde görev yapan öğretmenlerin uzaktan eğitime yönelik tutumlarının incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
• Zhang, W., Wang, Y., Yang, L., & Wang, C. (2020). Suspending classes without stopping learning: China’s education emergency management policy in the COVID-19 outbreak. Journal of Risk and Financial Management, 13(3), 55. https://doi.org/10.3390/jrfm13030055
• Zhao, Y. (2020). COVID-19 as a catalyst for educational change. Prospects, 49(1–2), 29–33. https://doi.org/10.1007/s11125-020-09477-y