Güzel Sanatlar Lisesi Bağlama Kitaplarındaki İzmir Türkülerinin Kullanım Durumlarının Değerlendirilmesi

Yıl 2024, , 793 - 808, 01.05.2024

Ender Can Dönmez

https://doi.org/10.37669/milliegitim.1221044

Öz

Güzel Sanatlar Lisesi Bağlama kitaplarında yer alan İzmir türkülerini konu edinen bu çalışma betimsel türde bir çalışmadır. Araştırmanın verilerine ulaşabilmek için ‘Dokuman Analizi’, ulaşılan verilerin analiz edilmesi için ‘İçerik Analizi’ yöntemleri kullanılmıştır. Çalışma 9, 10,11 ve 12. Sınıf Bağlama ders kitapları ve kitapların içerisindeki 7 İzmir türküsü ile sınırlandırılmıştır. Çalışma içerisinde İzmir türkülerine, müzik eğitimi materyali olarak kullanılma durumları açısından bakılmaya çalışılmıştır. Ayrıca İzmir türkülerinin müziksel özelliklerine dikkat çekilerek müzik eğitiminin farklı boyutlarında eğitim materyali olarak kullanılabilir oldukları ortaya konulmak istenmiştir. İzmir türkülerine yönelik yapılan incelemede elde edilen verilere göre; kitaplarda il merkezi ve Bergama’ya ait olmak üzere 7 türküye yer verildiği ve sınıf bazında, en çok türküye 11. Sınıf seviyesinde, en az ise 12. Sınıf seviyesinde yer verildiği görülmüştür. Türkülerin tamamının Kırık Hava türünde, ağırlıklı olarak 9 zamanlı usûllerde ve 7 farklı makamdan olduğu, türkülerin kitaplarda, ‘Dağarcık’ ve ‘Zeybek Tavrı’ başlıkları altında değerlendirildiği anlaşılmıştır. Elde edilen bulgulara göre; İzmir türkülerinin farklı sınıf seviyelerinde yer aldığı, Bağlama eğitiminde Zeybek Tavrı eğitimi ve repertuar amaçlı kullanılabildiği ve bunun yanında müzik eğitiminin çeşitli boyutlarında da İzmir türkülerinden faydalanılabileceği ulaşılan sonuçlar arasındadır.

Anahtar Kelimeler

İzmir türküleri, Bağlama, Bağlama eğitimi, müzik, müzik eğitimi.

Kaynakça

• Akbaş, B. Z., Kaleli, Y. S., Özdek, A. (2021). Güzel sanatlar liselerinde kullanılan Bağlama ders kitaplarındaki alıştırma ve ilgili türkülerin hedef davranış bakımından incelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 10(4), 3853-3867. http://www.itobiad.com/tr/pub/issue/66167/983442
• Altınay, F. R. (2012). Türkiye’de “çokkültürlülük” bağlamında halk müziği araştırmalarının gerekliliği. Ege Üniversitesi Türk Musîkisi Konservatuvarı Dergisi, 2, 63-90. https://dergipark.org.tr/tr/pub/konservatuvardergisi/issue/46704/585646
• Altıparmakoğlu, A. (2010). Antakya halk müziğinde kırık havaların ezgisel yönden incelenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Avcı, E., Yılmaz, G., Çiçekçioğlu, Ş., Özcanlı, Y. (2019a). Çalgı eğitimi bağlama 9. Uslu, E. (Ed.), Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Avcı, E., Yılmaz, G., Çiçekçioğlu, Ş., Özcanlı, Y. (2019b). Çalgı eğitimi bağlama 10. Uuslu, E. (Ed.), Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Avcı, E., Yılmaz, G., Çiçekçioğlu, Ş., Özcanlı, Y. (2019c). Çalgı eğitimi bağlama 11. Güneş, D. (Ed.), Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Avcı, E., Yılmaz, G., Çiçekçioğlu, Ş., Özcanlı, Y. (2019d). Çalgı eğitimi bağlama 12. Uslu, E. (Ed.), Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Emnalar, A. (1998). Tüm yönleriyle Türk Halk Müziği ve nazariyatı. Ege Üniversitesi Basımevi.
• Kurgen, O. (2010). İzmir ve çevresi zeybek oyunlarına eşlik eden geleneksel çalgı takımları [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Erkan, T. (2015). Müzik türü olarak zeybek (İzmir-Torbalı örneği). Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, 48, 285-297. https://dergipark.org.tr/en/pub/abuhsbd/issue/32941/365982
• Erdem, E.M. (2018). Erzincan türküleri üzerine bir inceleme [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensttüsü, Kırşehir.
• İzmir İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. (t.y.). İzmir halk müziği. https://izmir.ktb.gov.tr/TR-154287/izmir-halk-muzigi.html
• Kum, E. T., Ulusoy Yılmaz, D. (2022). Kahramanmaraş türkülerinin konu, makam, usûl ve ses özellikleri açısından incelenmesi. Black Sea Journal of Public and Social Science, 5(2), 62-70. 10.52704/bssocialscience.1103775
• Hakalmaz, O. (2014). Türk halk müziği’ni tanıyalım. Yeni Türkiye, 57 (Türk Musıkisi Özel Sayısı). 994-1000.
• Kurtaslan, H., Yücetoker, İ. (2013). Niğde türkülerinin müzik ve söz unsurları açısından incelenmesi. Zeitschrift für die Welt der Türken, 5(3), 63-73. https://dieweltdertuerken.org/index.php/ZfWT/article/view/452
• Özbek, M. (2014). Türk halk müziği ve türküler. Yeni Türkiye, 57(Türk Musıkisi Özel Sayısı). 984-993.
• Özbilgin, (2014). Zeybeklik kurumu ve zeybek oyunları. Ege Üniversitesi Devlet Türk Musikisi Konservatuarı Dergisi, 4, 11-19. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/149852
• Öztürk, O. M. (2003). Zeybek kültürü ve müziği [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Sert, F. (2017). Elazığ Harput türküleri üzerine bir inceleme. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(1), 65-86. Doi: 10.16916/aded.269425
• Sürmeli, F.M. (2010). Ege Bölgesi zeybek oyunlarının adlarına göre tasnifi ve incelenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Şengül, C., Terzioğlu, A.M. (2015). Ağrı yöresine ait türkülerin makamsal ve ritmik yönden incelenmesi. International Journal of Science Culture and Sport, 3(Özel Sayı 2), 410-415. Doi: 10.14486/IJSCS402
• Uzunöz, E. (2019). Tokat türküleri (İnceleme-Metinler) [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Erzurum.
• Tamay, S. (2002). İzmir yöresi Tahtacı Semahları’nın tür ve biçim yönünden incelenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Tozlu, N. (2020). Refahiye türküleri üzerine bir inceleme. AKRA Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi, 8 (20), 163-185. Doi: 10.31126/akrajournal.632668
• Türkay, M.K. (2010). İzmir Cumaovası yöresi zeybeklerinin ezgi ve ritim yapısı bakımından incelenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Yeşilyurt, R. (2021). Geleneksel Türk Halk Müziğinde yörelere özgü müzikal kimlik saptamaları “Ege Bölgesi örneği” [Yayınlanmamış doktora tezi]. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (5. Baskı). Seçkin Yayıncılık.