REHBER ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÜSTÜN YETENEKLİ ÖĞRENCİLERİN EĞİTİMLERİ, SOSYAL DUYGUSAL ÖZELLİKLERİ VE REHBERLİK GEREKSİNİMLERİNE İLİŞKİN FARKINDALIKLARI

Yıl 2018, ÜSTÜN-ÖZEL YETENEKLİLERİN EĞİTİMİ, 225 - 246, 07.11.2018

Şule Güçyeter

Öz

Bu çalışmanın amacı rehber öğretmen adaylarının üstün yetenekli öğrencilerin eğitimleri, sosyal duygusal özellikleri ve rehberlik gereksinimlerine

yönelik bilgi, görüş ve düşüncelerini belirlemektir. Bu amaç doğrultusunda Türkiye’nin batısında yer alan bir üniversitede lisans düzeyinde 3. sınıfta öğrenim gören uygun örnekleme ile seçilen 103 rehber öğretmen adayı çalışmaya katılmıştır. Katılımcılara üstün yetenekli öğrencilerin eğitimleri, sosyal duygusal özellikleri ve rehberlik gereksinimleriyle ilgili bilgi ve düşüncelerini açıklamaları için üç açık uçlu soru yöneltilmiştir. Geleceğin rehber öğretmenlerinin söz konusu konularla ilgili görüşlerinin tespit edilmesi var olan yanlış kavramların ortaya konmasına yardımcı olabilir ve rehber öğretmen adaylarının üstün yetenekliler ve eğitimleri konusunda nasıl desteklenebileceğine yönelik ipuçları verebilir. Çalışma bu açıdan önemli görülmektedir. Araştırmada elde edilen verilerin analizinde betimsel analiz ile frekans, yüzde gibi betimsel istatistiklerden yararlanılmıştır. Rehber öğretmen adayları üstün yeteneklilerin eğitimiyle ilgili en çok özel eğitim ve özel eğitim programları ile gruplama türleri kategorilerindeki maddelerden bahsetmiştir. Olumsuz özellikler ve nötr özellikler kategorileri içinde çok sayıda sosyal ve duygusal özellikten bahsedilmiştir. Öğretmen adaylarının vurguladığı rehberlik gereksinimleri en çok sosyal uyum ve bireysel destek konularında olduğu belirlenmiştir. Rehber öğretmenlerin eğitim, sosyal duygusal özellikler ve rehberlik gereksinimlerine ilişkin yeterlik kazanma noktasında lisans sırası ve hizmet içi eğitimle desteklenmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

rehber öğretmen, üstün yetenekli öğrenciler, eğitim, sosyal duygusal özellikler, rehberlik gereksinimleri

Kaynakça

• ALTUN, F. (2015). Üstün Yetenekli Öğrencilerin Psikolojik Danışma ve Rehberlik İhtiyaçları, Psikolojik Danışma Yaşantıları Ve Rehber Öğretmenlerin Üstün Yeteneklilerle İlgili Yeterlik Düzeyleri. Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, (Yayımlanmamış Doktora Tezi),Trabzon.
• ALTUN, F., & Yazıcı, H. (2018). “Türkiye’deki Üstün Yetenekli Öğrencilerin Psikolojik Danışma ve Rehberlik İhtiyaçları”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 19, S. 2,ss. 355-378.
• BAHTIYAR, M. & ŞAHIN, F. (2017). “Guidance Needs of Talented Students”, SDU International Journal of Educational Studies, 4, N. 2, pp. 140-154.
• BÜYÜKÖZTÜRK, Ş., KILIÇ-ÇAKMAK, E., AKGÜN, Ö. E., KARADENİZ, Ş., &DEMİREL, F. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Pegem Yayınları, Ankara.
• CLARK, B. (2008). Growing Up Gifted (7th ed.), Pearson Merril Prentice Hall, Upper Saddle River: NJ.
• COLANGELO, N. (1999). Counseling gifted students: Issues and practices. In. N. COLANGELO & G. A. DAVIS (Eds.) Handbook of gifted education (2nd ed.) Needham Heights, MA: Allyn & Bacon.
• DAĞLIOĞLU, E. H. (2010). “Üstün Yetenekli Çocukların Eğitiminde Öğretmen Yeterlikleri ve Özellikleri”, Mili Eğitim, Bahar 2010, S. 186, ss. 72-84.
• DAVIS, G. A. & RIMM, S. B. (2004). “Education of the Gifted and Talented” (5th ed.),: Allyn & Bacon, Needham Heights, MA.
• DOĞAN, S., & KESİCİ, Ş. (2015). “Üstün Yetenekli Öğrencilerin Psikolojik İhtiyaçlarının Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi”, OPUS Türkiye Sosyal Politika ve Çalışma Hayatı Araştırmaları Dergisi, 5, S. 8, ss. 45-81.
• ELCİK, F., & BAYINDIR, N. (2015). “Üstün Yetenekli Öğrencilerin Bazı Demografik Özelliklerine Göre Sosyal Duygusal Becerilerinin İncelenmesi”, Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 2,S. 5, ss. 179-193.
• http://www.yok.gov.tr/documents/10279/41805112/Rehberlik_ve_Psikolojik_Danisanl k_Lisans_ Programi.pdf “Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Lisans Programı” 10 Mayıs 2018.
• HOLLİNGWORTH, L. S. (1942). Children over 180 IQ Stanford Binet: Origin and Development. World Book, Yonkers, NY.
• LEANA TAŞCILAR, M. Z. (2018). İki Kez Özel Çocukların Tanılanması. İçinde U. SAK (Ed.). Üstün Yeteneklilerin Tanılanması (ss. 167—185), Vize Yayıncılık, Ankara.
• LOVECKY, D. V. (2000). The quest for meaning: Counseling issues with gifted hildren and adolescents. In L. K. Silverman (Ed.). Counseling the Gifted & Talented. Denver, Colorado: Love Publishing Company.
• MAVİ, H. (2017). Rehber Öğretmenlerin Üstün Zekalı Öğrencilere Yönelik Görüş Ve Eğitim İhtiyaçlarının İncelenmesi. Yakın Doğu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Lefkoşa.
• Şule Güçyeter 246 Millî Eğitim Sayı 1 Özel Sayı/2018
• MEB. (2013a). Ek-1: Üstün yetenekli bireyler strateji ve uygulama planı 2013-2017. http://www.tubitak. gov.tr/sites/default/files/10_ek-1_ustunyetenekliler.pdf adresinden alınmıştır.
• MILGRAM, R. M. (1991). Counseling gifted and talented children and youth: Who, where, what and how? In R. M. Milgram (Ed.). Counseling gifted and talented children A guide for teachers, counselors, and parents. Norwood, NJ: Ablex Publishing Corporation
• SAK, U. (2014). Üstün Zekalılar Özellikleri Tanılanmaları Eğitimleri (4. Baskı), Vize Yayıncılık, Ankara.
• SARANLI, A. G., & METİN, N. (2012). “Social-Emotional Problems Observed In Gifted Children”,
• Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences, 45, N. 1, pp. 139-163.
• SÜRMELİ, V. (2015). Sınıf Öğretmenlerinin Üstün Yetenekli Öğrenciler Hakkındaki Farkındalık Düzeyleri. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
• TBMM. (2012). Türkiye Büyük Millet Meclisi üstün yetenekli çocukların keşfi, eğitimleriyle ilgili sorunların tespiti ve ülkemizin gelişimine katkı sağlayacak etkin istihdamlarının sağlanması amacıyla kurulan meclis komisyonu raporu. Yasama Dönemi: 24, Yasama Yılı: 3. Ankara.
• YAZICI, H., & ALTUN, F. (2016). “PDR Lisans Programlarının Üstün Yeteneklilere Dönük Psikolojik Danışma Becerilerinin Kazandırılması Açısından Değerlendirilmesi”,
• Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, S. 1, ss. 61-71.
• YILDIRIM, A., & ŞİMŞEK, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (8. Baskı), Seçkin Yayıncılık, Ankara.