ÜSTÜN ZEKÂLI ÇOCUĞU OLAN EBEVEYNLERİN FARKINDALIKLARI: BİR ÖLÇEK GELİŞTİRME ÇALIŞMASI

Yıl 2018, Cilt: 47 Sayı: 220, 79 - 104, 15.11.2018

Nüket Afat , Ayça Köksal Konik

Öz

Bu araştırmanın temel amacı, üstün zekâlı öğrencilerin ebeveynlerinin farkındalıklarını belirlemeye yönelik “Ebeveyn Farkındalıkları Ölçeğini (Üstün

Zekâlı Çocuğu olan Ebeveynlerin– EFÖ-ÜZÇE )” geliştirmektir. 4 alt boyut ve 39 maddeden oluşan ölçek, 5’li likert tipinde düzenlenmiştir. Ölçeğin alt boyutları Stres Çatışma, Mükemmeliyetçilik, Motivasyon Başarı, Kendi Kendini Yönetme- Sorumluluk olarak belirlenmiştir. Geliştirilen bu ölçeğin geçerlilik güvenilirlik çalışmaları için 6 yaşında Stanford Binet Zekâ Testi ile tanılanmış üstün zekâlı çocuğu olan 127 aileye ulaşılmıştır. Araştırmada yapı geçerliğini belirlemek için açıklayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi ile benzer ölçek geçerliği analizi yapılmıştır. Ölçeğinin geçerlik güvenirlik çalışmalarında madde analizi yapılmıştır. Cronbach α güvenirlik katsayısı ise α= .833 olarak. Doğrulayıcı faktör analizi sonucunda ölçeğin RMSEA değeri .090 hesaplanmıştır. Elde edilen bulgular ‘Ebeveyn Farkındalıkları Ölçeğinin (Üstün Zekâlı Çocuğu olan Ebeveynler – EFÖ-ÜZÇE ) geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğunu ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Üstün Zekâ, Ebeveyn, Farkındalık, Ölçek Geliştirme

Kaynakça

• Afat, N. (2013). Üstün zekâlı çocukların ebeveynlerine yönelik geliştirilen aile eğitim programının etkiliği [Evaluating effectiveness of family education program for the gifted children’s parents]. Unpublished doctoral thesis, İstanbul University, Institute of Social Sciences, İstanbul, Turkey). Retrieved from http://tez. yok. gov. tr/UlusalTezMerkezi.(Thesis Number 350097).
• Bloom, B. S. ED., (1985) Developing Talent İn Young People.” New york: Ballantine Books.
• Brumbaugh, F. N., & Roshco, B. (1959). Your gifted child: A guide for parents. Holt.
• Colangelo, N., & Dettmann, D. F. (1983). A conceptual model of four types of parent-school interactions. Journal for the Education of the Gifted, 5(2), 120-126.
• Cornell, D.G., (1983) “Gifted children: The İmpact Of Positive Labeling On The System. American Journal Of Orthopsychiatry, 53(2), 322-335. “International Handbook Of Research And Development Of Giftedness And Talent” Oxford, Uk: Oxford University Press
• Çalışkan, M. (2017). Üstün yetenekli çocuklara sahip ailelerin aile işlevselliği. Yüksek Lisans Tezi. Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• Çamdeviren, Ş. (2014). Bilim Sanat Merkezine (BİLSEM) devam eden üstün yetenekli çocukların anne babalarının karşılaştıkları güçlükler: Sakarya ili örneği. Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Çoban, H., & Flower, M. F. (2006). Mineral phase compositions in silica-undersaturated ‘leucite’lamproites from the Bucak area, Isparta, SW Turkey. Lithos, 89(3), 275-299.
• Davaslıgil, Ü. (2000). Üstün çocuklara sahip ailelerin eğitimi. T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Ankara, Özel Eğitimde Aile Eğitimi Sempozyumu, 142-148.
• Delilse, J. & Galbraith, J.,: (2006) “When Gifted Kids Dont Have All The Answers”. Minneapolis: free spirit Publisher.
• Demir, E. K., & Şendil, G. (2007). Ebeveyn tutum ölçeği (ETÖ). Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Dirks, J. (1979). Parent’s reactions to identification of the gifted. Roeper Review, 2(2), 9-10.
• Freeman, J., 2000 “Families, The Essential Context For Gifts And talents’, (pp. 573-585).
• Friedman, R. C. (1994). Upstream helping for low-income families of gifted students: Challenges and opportunities. Journal of Educational and Psychological Consultation, 5(4), 321-338.
• Galton, F. (1896). Intellıgıble Sıgnals Between Neıghbourıng Stars. Fortnightly, 60(359), 657-664.
• Garfield, Monica J. , Nolan J. Taylor, Alan R. Dennis, and John W. Satzinger (2011), Research Report: Modifying Paradigms—Individual Differences, Creativity Techniques, and Exposure to Ideas in Group Idea Generation, Information Systems Research 2001 12:3 , 322-333
• Üstün Zekâlı Çocuğu Olan Ebeveynlerin Farkındalıkları: Bir Ölçek Geliştirme Çalış... Millî Eğitim Sayı 220 Güz/2018 103
• Gündoğdu, E., & Büyükaşik-Çolak, C. (2009). The moderating role of different sources of perceived social support on the dispositional optimism—posttraumatic growth relationship in postoperative breast cancer patients. Journal of health psychology, 14(7), 1009-1020.
• Herrmann, A., Nevo, B., 2011 “Gifted Education İn German-Speaking Countries”. Gifted And Talented International, 26(1&2), 47-62
• Hodge, K. A., & Kemp, C. R. (2006). Recognition of giftedness in the early years of school: Perspectives of teachers, parents, and children. Journal for the Education of the Gifted, 30(2), 164-204.
• Huff, R., Houskamp, B.M., Watkins, A., Stanton, M. & Tavegia, B., 2005 The Experiences Of Gifted African American Children: A Phenomenological Study. Roeper review, 27, 215-221
• Ihlamur, Ş. (2017). Üstün yetenekli çocuklara sahip ailelerin danışmanlık ihtiyaçlarının saptanması.
• Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Karasar, N. (2008). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar-ilkeler-teknikler. Nobel Yayın Dağıtım.
• Leana-Tascilar, M. Z., Ozyaprak, M. & Yilmaz, O. (2016). An online training program for Gifted children’s parents in Turkey. Eurasian Journal of Educational Research, 65, 147-164.
• Lengfelder, A., & Heller, K. A. (2002). German Olympiad studies: Findings from a retrospective evaluation and from in-depth interviews: Where have all the gifted females gone. Journal of Research in Education, 12(1), 86-92.
• Meckstroth, E Webb, J. & Tolan, S. (1989). Guiding the gifted child, Columbus, Ohio. Ohio Psychology Publishing Company
• Özbay, Y. (2013). Üstün yetenekli çocuklar ve aileleri. Ankara: T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayını. PDF kitap. ISBN: 978-605- 4628-54-4
• Parker, W. D. & Adkins, K. K., 1995 “Perfectionism And The Gifted.” Roeper Review, 17(3), 173- 175
• Probst, B. (2005). Managing life with a gifted child: What to do when your gifted child is driving you crazy. Twice Exceptional Newsletter.
• Sankar-DeLeeuw, N. (1999). Gifted preschoolers: Parent and teacher views on identification, early admission and programming. Roeper Review, 21(3), 174-179.
• Saranlı, A. G. (2011). Üstün yetenekli çocukların ailelerine yönelik geliştirilen aile rehberliği programlarının etkililiğinin incelenmesi. Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Schetky, D. H., 1981 “A Psychiatrist Looks At Giftedness:” The Emotional And Social Development Of The Gifted Child. G/c/t, ıssue no. 18, 2-12
• Siegelbaum, L. & Rotner, S., 1983 “Ideas And Activities For Parents Of Preschool Gifted Children. Gifted Child Today january/february. Nüket Afat / Ayça Köksal Konik 104 Millî Eğitim Sayı 220 Güz/2018
• Silverman L., K.: 1992 “Counseling The Gifted & Talented”. Denver, colorado:love publishing company.
• Singal, D.J., 1991 “The Other Crisis İn American Education.” Atlantic Monthly 268:5.
• Stormont, M., Molly, S. S. & Hollidag, S., 2001 “Characteristics And Educational Support Needs Of Underrepresented Gıfted Adolescents.” Columbia: University Of Missouri-Psychology İn The Schools, vol. 38(5).
• Van Deur, P., 2011 “Views Of Gifted Elementary Students About Self-Directed Learning.” Gifted and. Talented ınternational, 26(1&2), 111-120.
• Veneziano, L., & Hooper, J. (1997). A method of quantifying content validityof health related questionnaires. American Journal of Health Behavior, 21,67-70.
• Walker, S.Y., 2002 “The Survival Guide For Parents Of Gifted kids” By Minneapolis, Mn:Free Spirit Publishing, ınc.
• Watters, James J. & Diezmann, Carmel M., 2003 “The Gifted Student İn Science: fulfilling potential”. Australian Science Teachers Journal 49(3):pp. 46-53.
• Wood, S. (2010). Best practices in counseling the gifted in schools: What’s really happening?. Gifted Child Quarterly, 54(1), 42-58.
• Yoo, J. E., & Moon, S. M. (2006). Counseling needs of gifted students: An analysis of intake forms at a university-based counseling center. Gifted Child Quarterly, 50(1), 52-61.
• Yuen, K. W. (2005). Making sense of giftedness: a way to understand parenting stress among parents of gifted children. HKU Theses Online (HKUTO).
• Yurdugül, H. (2005). Ölçek geliştirme çalışmalarında kapsam geçerliği için kapsam geçerlik indekslerinin kullanılması. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, 1, 771-774.