İLKÖĞRETİMDE ÖĞRETİM PROGRAMLARI VE DERS KİTAPLARINDA DİJİTAL YETKİNLİĞİN YERİ

Yıl 2019, Cilt: 48 Sayı: 221, 5 - 35, 15.02.2019

Can Ekmen Elif Bakar

Öz

Bu çalışmanın amacı temel eğitimin felsefesi ve bu felsefe doğrultusunda

2017 yılında güncellenen ilkokul ve ortaokul öğretim programları ile bu öğretim

programlarına göre hazırlanan ders kitapları kapsamında, ilköğretimde dijital

yetkinlik konusunun yerini ortaya koymaktır. Doküman analizi yönteminin kullanıldığı

araştırmada öğretim programları ile Millî Eğitim Bakanlığı tarafından

hazırlanan ders kitapları incelenerek dijital yetkinlik konusunun zaman ve içerik

bağlamında yeterlilik düzeyi ortaya koyulmaya çalışılmıştır. İlköğretimdeki

zorunlu derslerin güncellenen öğretim programı ve ders kitaplarının incelendiği

söz konusu araştırmada, dijital yetkinlik konusunun detaylı bir şekilde ele

alındığı sonucuna varılmıştır. Konunun yalnızca Bilişim Teknolojileri ve Yazılım

dersiyle sınırlı olmadığı, bunun yanında diğer tüm derslerde bir bütün olarak

ele alındığı ve bu doğrultuda her bir derste içerik, konu, kazanım, uyarı ve benzeri

şekilde yer verildiği görülmüştür. Dijital ve teknolojik yetkinlik konusuna

ayrılan kapsamın, özellikle önceki öğretim programlarına göre daha fazla ve bütüncül

olduğu söylenebilir. Diğer taraftan Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersi

Öğretim Programı’nın kodlama eğitimini merkeze alan ve kazanım odaklı bir

şekilde güncellendiği görülmüştür. Söz konusu dersin öğretim programının kurul

kararı doğrultusunda ilk defa bir öğretim materyalinin hazırlanmış olması da

konuya verilen önemi göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Dijital Yetkinlik, Teknoloji, Bilişim Teknolojileri, Öğretim Programı, Ders Kitabı

Kaynakça

• BAT, Mikail ve AKINCI VURAL, Z. Beril (2014). Yeni Bir Medya Olarak Sosyal Medyanın Genel Çerçevesi. Z. Beril Vural (Dü.) içinde, Dijital Panaroma Bilgi İletişim Teknolojilerinde Son Gündem (s. 100-101). Ütopya Yayınevi, Ankara.
• BEKTAŞ, Cem ve SEMERCİ, Çetin (2008). “İlköğretim okullarında bilgisayar derslerine ilişkin öğretmen görüşleri”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(1), 195-210.
• CANBEK, Gürol ve SAĞIROĞLU, Şeref (2007). “Çocukların ve gençlerin internet ve bilgisayar güvenliği”, Politeknik dergisi, 10(1), 33-39.
• ÇELEBİ UZGUR, Betül ve AYKAÇ Necdet (2016). “Bilişim teknolojileri ve yazılım dersi öğretim programının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi (ege bölgesi örneği)”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(34), 273-297.
• DAĞHAN, Gökhan; NUHOĞLU KİBAR, Pınar; MENZİ ÇETİN, Nihal; TELLİ Esra ve AKKOYUNLU Buket (2017). “Bilişim teknolojileri öğretmen adaylarının bakış açısından 21.Yüzyıl öğrenen ve öğretmen özellikleri”, Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 7(2),215-235.
• DÖNMEZ, Fevzi İnan (2009). Türkiye ve İsveç İlköğretim Okullarında Bilgisayar Eğitim-Öğretimi Öğretim Programları Üzerine Bir İnceleme, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi), Adana.
• MİLLÎ EĞİTİM ● Cilt: 48 ● Sayı: 221, (5-35)
• ELÇİ, Abdullah Cemil (2015). Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersi Öğretim Programına Yönelik Öğrenci Görüşlerinin Dijital Vatandaşlık Bağlamında İncelenmesi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi), Adana.
• GÜLBAHAR, Yasemin; TINMAZ, Hasan ve KÖSE, Filiz (2006). Bilgi ve İletişim Teknolojileri, Gerhun Yayıncılık, Ankara.
• IŞIK, Ayşe Derya (2011). “ECDL Yeterlilikleri Doğrultusunda Bilişim Teknolojileri Dersinin Bilgisayarda Yazı Yazma Becerisi Kazandırma Yeterliliği”, e-Journal of New World Sciences Academy, 6(2), 1367-1374
• KARASAR, Niyazi (2015). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
• KULA, Ayşe (2016). Bilgi ve İletişim Teknolojilerinin Eğitime Kaynaştırılması Sürecinde Konu Alanı Kültürü, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, (Yayınlanmış Doktora Tezi), Ankara.
• MEB. (2017a). Beden Eğitimi ve Spor Dersi Öğretim Programı. Ankara. 9 Ekim 2017 tarihinde http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=153 adresinden alındı
• MEB. (2017b). Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersi Öğretim Programı. Ankara. 9 Ekim 2017 tarihindehttp://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=152 adresinden alındı
• MEB. (2017c). Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı. Ankara. 9 Ekim 2017 tarihinde http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=143 adresinden alındı
• MEB. (2017ç). Görsel Sanatlar Dersi Öğretim Programı. Ankara. 9 Ekim 2017 tarihinde http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=145 adresinden alındı
• MEB. (2017d). Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı. Ankara. 9 Ekim 2017 tarihinde http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=144 adresinden alındı
• MEB. (2017e). İngilizce Dersi Öğretim Programı. Ankara. 9 Ekim 2017 tarihinde http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=149 adresinden alındı
• MEB. (2017f). İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı. Ankara. 9 Ekim2017 tarihinde http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=146 adresinden alındı
• MEB. (2017g). Matematik Dersi Öğretim Programı. Ankara. 9 Ekim 2017 tarihinde http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=191 adresinden alındı
• MEB. (2017ğ). Müzik Dersi Öğretim Programı. Ankara. 9 Ekim 2017 tarihinde http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=157 adresinden alındı
• MEB. (2017h). Oyun ve Fiziki Etkinlikler Dersi Öğretim Programı. Ankara. 9 Ekim 2017 tarihinde http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=194 adresinden alındı
• MEB. (2017i). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı. Ankara. 9 Ekim 2017 tarihinde http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=155 adresinden alındı
• MEB. (2017ı). T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Öğretim Programı. Ankara. 9 Ekim 2017 tarihinde http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=193 adresinden alındı
• İlköğretimde Öğretim Programları ve Ders Kitaplarında Dijital Yetkinliğin Yeri
• MEB. (2017j). Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programı. Ankara. 9 Ekim 2017 tarihinde http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=150 adresinden alındı
• MEB. (2017k). Trafik Güvenliği Dersi Öğretim Programı. Ankara. 9 Ekim 2017 tarihinde http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=195 adresinden alındı
• MEB. (2017l). Türkçe Dersi Öğretim Programı. Ankara. 9 Ekim 2017 tarihinde http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=222 adresinden alındı
• MİLES, Matthew B. ve HUBERMAN, A. Michael (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage. MYK. (2015). Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi. Ankara. 10 Ekim 2017 tarihinde http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/01/20160102-3-1.pdf adresinden alındı
• ÖZDENER, Nesrin ve ÖZTOK, Murat (2005). “Türk ve İngiliz öğretim programlarının bilgisayar ve internet okuryazarlığı açısından karşılaştırılması”, Millî Eğitim Dergisi, Özel Sayı (ABSürecinde Eğitim), 167(2), 236-247.
• ÖZTOK, Murat (2007). Avrupa birliği eğitim faaliyetlerinde bilgi ve iletişim teknolojileri açısından Türk öğretim programındaki bilgisayar Dersinin yeterliliği, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
• SAK, Nurcan (2017). Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersi Öğretim Programının Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi: Bir Delphi Çalışması, Süleyman Demirel Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi), Isparta.
• SARIKOZ, Ayşegül (2017). Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersine İlişkin Öğretmen ve Öğrenci Görüşleri, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
• SOLMAZ, Başak; TEKİN, Gökhan; HERZEM, Züleyha ve DEMİR, Muhammed (2013). “İnternet ve Sosyal Medya Kullanımı Üzerine Bir Uygulama”, Selçuk İletişim, 7(4), 23-32.
• ULUÇAY, İlksen Sevil (2013). Dijital Oyunların Eğitim Programlarına Entegrasyonu: Engeller ve Yardımcılar. Mehmet Akif Ocak (Dü.) içinde, Eğitsel Dijital Oyunlar (s. 217-218). Pegem Akademi, Ankara.
• YILDIRIM, Ali, ve ŞİMŞEK, Hasan (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• ZAFER AR, Kıvılcım (2016). Ortaöğretim Öğretmenlerinin Derslerinde Bilişim Teknolojilerini Kullanma ile İlgili Görüşleri, Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi), Sakarya.