OKUL MÜDÜRLERİ TEKNOLOJİK LİDERLİK DAVRANIŞLARININ OKULDA BİLGİ YÖNETİMİNİN GERÇEKLEŞME DÜZEYİNE ETKİSİ

Yıl 2020, Cilt: 49 Sayı: 225, 23 - 54, 18.02.2020

Mehmet Durnalı Sait Akbaşlı

Öz

Bu araştırmada; ortaokul öğretmenlerinin görüşlerine göre, öğretmenlerin teknoloji
kullanımında okul müdürlerinin sergilediği teknolojik liderlik davranışlarını ve okulda bilgi
yönetiminin gerçekleşme düzeylerini; teknolojik liderlik davranışları ve bilgi yönetiminin
gerçekleşme düzeyleri arasındaki ilişki ve düzeyi; teknolojik liderlik davranışlarının bilgi
yönetimi gerçekleşme düzeyini yordamasını tespit etmek amaçlanmıştır. Bu araştırmada, nicel yöntem
betimsel ilişkisel tarama modeline uygun nicel veri toplama ve analizi süreçleri uygulanmıştır.
2017-2018 eğitim öğretim yılı bahar döneminde, Ankara Mamak ilçe- sindeki ortaokullarda görevli 442
öğretmen araştırma grubunu oluşturmuştur. Durnalı (2018) tarafınca geliştirilen “Okul Müdürü
Teknolojik Liderlik Davranış Ölçeği (OMTLD-Ö)” ve Özgözgü (2015) tarafından geliştirilen “Bilgi
Yönetimi Ölçeği (BY-Ö)” aracılığıyla öğretmen görüşleri verilere dönüştürülmüştür. Veri- lerin
analizinde; aritmetik ortalama gibi betimsel ve t-testi gibi sonuç, anlam ve çıkarım sağlayıcı
istatistik teknikleri kullanılmıştır. Temel sonuçlara göre; öğret- menler, öğretmenlerin teknoloji
kullanımında okul müdürlerinin sergilediği teknolojik liderlik davranışları toplamı ve
boyutlarında “katılıyorum” düzeyinde görüşe sahiptirler. Öğretmenler, ortaokullarda bilgi
yönetiminin gerçekleşmesi düzeyleri toplamı ve boyutlarında “katılıyorum” düzeyinde görüşe
sahiptirler. Öğretmenlerin teknoloji kullanımında okul müdürlerinin sergilediği teknolojik liderlik
davranışları toplamı ve bazı boyutları ile ortaokullarda bilgi yönetiminin gerçekleşme düzeyleri
toplamı ve bazı boyutları arasında istatistiki açıdan anlamlı, pozitif yönlü ve ‘çok zayıf’ bir
ilişki ve bu ilişkilerin bazılarında yordanma tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Teknolojik Liderlik, Bilgi Yönetimi, Okul Müdürü, Öğretmen

Kaynakça

• Akbaşlı, S. & Durnalı, M. (2017). Halk eğitim merkezlerinde çalışan iş görenlerin yaşam boyu öğrenme anahtar yeterlik algıları. OPUS-Uluslararası Toplum Araştır- maları Dergisi, 7(13), 726-741. DOI: 10.26466/opus.342207
• Alpar, R. (1998). İstatistik ve spor bilimleri. Ankara: Bağırgan.
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., & Yıldırım, E. (2010). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: SPSS uygulamalı. Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
• Avcı, S. (2014). Ortaokul eğitim yöneticilerinin bilgi yönetimi yeterlilikleri (Bağcılar ilçesi örneği) (Yüksek Lisans Tezi). Aydın Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Balkar, B. (2012). Ortaöğretim okulu müdürlerinin liderlik becerilerinin bilgi yönetimi süreç yeterliklerindeki rolü (Doktora Tezi). Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Ens- titüsü, Gaziantep.
• Banoğlu, K. (2011). Okul müdürlerinin teknoloji liderliği yeterlikleri ve teknoloji koordinatörlüğü. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(1), 199-213.
• Becerra-Fernandez, I., & Stevenson, J.M. (2001). Knowledge management systems and solutions for the school principal as chief learning officer. Education, 121(3), 508- 518.
• Brunson, M. A. (2015). Technology leadership competencies for elementary principals (Doctoral Dissertation). Bowie State University, Bowie, Maryland, United States.
• Can, T. (2003). Bolu orta öğretim okulları yöneticilerinin teknolojik liderlik yeterlilikleri. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 2(3), 94-107.
• Cantürk, G. (2016). Okul yöneticilerinin teknolojik liderlik davranışları ve bilişim teknolojilerinin yönetim süreçlerinde kullanımı arasındaki ilişki (Doktora Tezi). Akdeniz Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Cheng, E.C.K. (2015). Knowledge management for school education. Singapore: Springer.
• Çalık, T., Çoban, Ö., & Özdemir, N. (2019). Okul yöneticilerinin teknolojik liderlik öz yeterlikleri ve kişilik özellikleri arasindaki ilişkinin incelenmesi. Ankara Üniver- sitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 52(1), 83-106. doi: 10.30964/auebfd.457346
• De Long, D. W., & Fahey, L. (2000). Diagnosing cultural barriers to knowledge management. The Academy of Management Executive, 14(4), 113-127.
• Demir, E., Saatçioğlu, Ö., & İmrol, F. (2016). Uluslararası dergilerde yayımlanan eğitim araştırmalarının normallik varsayımları açısından incelenmesi. Current Resear- ch in Education, 2(3), 130-148.
• Demirsoy, S. (2016). Okul yöneticilerinin teknolojik liderlik yeterlikleri ile öğretmenlerin teknolojik pedagojik bilgi düzeyleri arasındaki ilişki (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Durnalı, M. & Filiz, B. (2019). Delaware Okul İklimi Ölçeği Öğrenci Versiyonunun Türk Kültürüne Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27 (6), 2651-2661. DOI: 10.24106/kefdergi.3513
• Durnalı, M. & Limon, İ. (2020). Bilgi Yönetimi Eğilimi Ölçeğinin Türkiye Kültürüne Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 28 (1).
• Durnalı, M. (2018). Öğretmenlere göre okul müdürlerinin teknolojik liderlik davranışları ve bilgi yönetimini gerçekleştirme düzeyleri (Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Durnalı, M. (2019). Ortaokul öğretmenlerinin görüşlerine göre okul müdürlerinin sergilediği teknolojik liderlik davranış düzeyi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi [Jour- nal of Theoretical Educational Science], 12(2), 400-430.
• Erçetin, Ş. Ş., Akbaşlı, S. & Durnalı, M. (2018). Dijital Teknolojilere Erişim Motivasyonu Ölçeğinin Türkçe’ye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Sakarya University Journal of Education, 8(4), 75-88. Doi: 10.19126/suje.431126
• Erkollar, A. (2010). İntranet ve bilgi yönetim portalları. M. Dinçmen (Ed.), Bilgi yönetimi ve uygulamaları. (ss. 229-248). İstanbul: Papatya Yayıncılık.
• Erkuş, A. (2005). Bilimsel araştırma sarmalı. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Esplin, N. (2017). Utah elementary school principals’ preparation as technology leaders (Doc- toral Dissertation). Utah State University, Utah, United States.
• Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS (Third Edition). London: SAGE Press.
• Giles-Weeks, V. (2013). A case study: Leadership style and practice leveraging knowledge management in multigenerational professional learning communities (Doctoral Dis- sertation). Northcentral University, Scottsdale, AZ, United States.
• Glines-Kotecki, P. A. (2011). Building organizational capability: A study of knowledge management practices, reasons, and results (Doctoral Dissertation). Capella University, Minneapolis, MN, United States.
• Gökbulut, B., & Çoklar, A. N. (2017). Bilişim teknolojileri rehber öğretmenlerinin teknoloji koçluk düzeyleri. TÜBAV Bilim Dergisi, 10(1), 126-138.
• Hall, S.E. (2015). Technology leadership in secondary schools: Teachers’ responses to administrators’ persepectives regarding vision, roles, actions and barriers (Doctoral Dissertation). George Mason University, Fairfax, VA, United States.
• Hargreaves, D. H. (1999). The knowledge-creating school. British Journal of Educational Studies, 47(2), 122-144.
• Hauke, J., & Kossowski, T. (2011). Comparison of values of Pearson’s and Spearman’s correlation coefficients on the same sets of data. Quaestiones Geographicae, 30(2), 87-93.
• Hsu, S. H., & Shen, H. P. (2005). Knowledge management and its relationship with TQM. Total Quality Management and Business Excellence, 16(3), 351-361.
• Hudanich, N. V. (2002). Identifying Educational Technology Leadership Competencies for New Jersey’s School Superintendents (Doctoral Dissertation). Seton Hall Univer- sity, South Orange, New Jersey, United States.
• Irmak, M. (2015). İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin, yöneticilerinin “teknoloji liderliği” düzeylerine ilişkin algıları (Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Kalaycı, Ş. (2010). Faktör analizi, (Ed. Şeref Kalaycı), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri, Ankara: Nobel Yayınları.
• Kearsley, G., & Lynch, W. (1992). Educational leadership in the age of technology: The new skills. Journal of Research on Computing in Education, 25(1), 50-60.
• Keser, H. (2011). Türkiye’de bilgisayar eğitiminde ilk adım: Orta Öğretimde Bilgisayar Eğitimi İhtisas Komisyonu Raporu. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 1(2), 83-94.
• Limon, İ. & Durnalı, M. (2017). İşbirlikçi İklim Ölçeğinin Türkçe’ye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Sakarya University Journal of Education, 7(2), 282-294. Doi: 10.19126/suje.335818
• Mårtensson, M. (2000). A critical review of knowledge management as a management tool. Journal of Knowledge Management, 4(3), 204-216.
• McElroy, M.W. (2003). The new knowledge management: Complexity, learning, and sustai- nable innovation. Burlington: Elsevier Science.
• McKillup, S. (2012). Statistics explained: An introductory guide for life scientists (Second edition). Cambridge, UK: Cambridge University Press.
• Özdamar, K. (2004). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi (5. Baskı). Eskişehir: Kaan Kitapevi
• Özgözgü, S. (2015). Eğitim örgütlerinde yöneticilerin liderlik davranışları, bilgi yönetimi ve örgüt kültürü ilişkisi (Doktora Tezi). Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Özgözgü, S. (2015). Eğitim örgütlerinde yöneticilerin liderlik davranışları, bilgi yönetimi ve örgüt kültürü ilişkisi (Doktora Tezi). Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Sakarya Üniversitesi (2018). Bilimsel araştırma ve bilimsel araştırma süreci. [Çevrim-içi: content.lms.sabis.sakarya.edu.tr/Uploads/68595/34748/bölüm_ 7_hipotez_ test leri.docx, Erişim tarihi: 12 Mayıs 2018]
• Shapiro, S.S., & Wilk, M.B. (1965). An analysis of variance test for normality (complete samples). BIOMETRIKA, 52(3/4), 591-611.
• Wiig, K. (2000). Knowledge management: An emerging discipline rooted in a long history. In D. Charles ve & D. Chauvel (Eds.), Knowledge horizons: The present and the promise of knowledge management (pp. 3-26). Woburn, MA: Butterworth-Heinemann.