ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN “GELECEĞE HAZIRLANIYORUM: PROBLEMLERE ÇÖZÜM ARIYORUM” PROJESİNİN KENDİLERİNE KATKILARINA YÖNELİK DEĞERLENDİRMELERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2020, Cilt: 49 Sayı: 225, 153 - 179, 18.02.2020

Nurhan Öztürk Esra Bozkurt Altan Sema Tan

Öz

Bu araştırmanın amacı, ortaokul öğrencilerinin bir okul dışı öğrenme ortamı hakkındaki
görüşlerini incelemektir. Çalışmada nitel araştırma desenlerinden durum çalışması deseni
benimsenmiştir. Araş- tırmanın çalışma grubu “Geleceğe Hazırlanıyorum: Problemlere Çö- züm
Arıyorum” adlı TÜBİTAK projesinin katılımcılarından oluşmakta- dır. Katılımcılar; dezavantajlı,
normal gelişim gösteren ve özel yetenekli olarak nitelendirilen altıncı ve yedinci sınıf toplam 50
öğrenciden oluşmaktadır. Sekiz günlük proje boyunca 8 farklı üniversitede görev yapan 23 farklı
eğitmen tarafından öğrencilere otuz beş farklı etkinlik gerçekleştirilmiştir. Veriler, alan
notları ve öğrenci günlükleri kullanılarak toplanmış ve bilgi, beceri, duyuş ve fen, mühendislik,
teknoloji, toplum ve çevre (FMTTÇ) olarak adlandırılan dört ana kategoride betimsel analiz
tekniği kullanılarak incelenmiştir. Araştırma sonucunda öğrenciler, projedeki etkinliklerin
kendilerinin fen bilimleri, matematik ve mühendislik hakkında yeni bilgiler öğrenmelerine
yardımcı olduğunu ve etkinliklerin bilimsel süreç becerilerine, yaşam becerilerine, mühendislik ve tasarım becerilerine
olumlu katkıda bulunduğunu ifade etmişlerdir. Ayrıca öğrenciler; etkinliklerin uygulanması
sırasında fen bilimlerine, matematiğe, teknolojiye ve mühendisliğe karşı olumlu tutum geliştir-
diklerini ve fen, mühendislik ve teknoloji arasında ilişki kurabildiklerini belirtmişlerdir. Proje
sürecinin ürün geliştirmeleri ve rekabet duygularını harekete geçirmeler aracılığıyla
motivasyonlarının artmasına katkı sağladığı öğrenciler tarafından belirtilmiştir. Öğrencilerin bu
görüşleri dikkate alındığında ürün geliştirme etkinliklerinin okul içi ve okul dışı öğrenme
ortamlarında kullanılmasının onların bilgi ve becerilerinin gelişimine olumlu katkı sağlayacağı
düşünülmektedir. Araştırma bulgularının okul dışı öğrenme ortamlarına yönelik yapılacak
çalışmalara rehber olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Bilgi, beceri, duyuş, FMTTÇ, okul dışı öğrenme ortamı

Kaynakça

• Afterschool Alliance (2013). Evaluations backgrounders: Summary of formal evaluations of afterschool programs’ impact on academic, behavior, safety, and family life. 16 Şubat 2019 tarihinde www.afterschoolalliance.org adresinden alınmıştır.
• Akay, C. (2013). Ortaokul öğrencilerinin yaparak-yaşayarak öğrenme temelli TÜBİ- TAK 4004 Bilim okulu projesi sonrası bilim kavramına yönelik görüşleri. Mer- sin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 326-338.
• Anagün, Ş. S., Atalay, N., Kılıç, Z., & Yaşar, S. (2016). Öğretmen adaylarına yönelik 21.Yüzyıl becerileri yeterlilik algıları ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40(40), 160-175.
• Bakioglu, B., Karamustafaoglu, O., Karamustafaoglu, S., & Yapici, S. (2018). The effects of out-of-school learning settings science activities on 5th graders’ academic achievement. European journal of Educational Research, 7(3), 451-464.
• Baran, E., Bilici, S. C., Mesutoglu, C., & Ocak, C. (2016). Moving STEM beyond schools: Students’ perceptions about an out-of-school STEM education program. Inter- national Journal of Education in Mathematics, Science and Technology, 4(1), 9-19.
• Bilgin, A., Boedeker, P., Capraro, R. M., & Capraro, M. M. (2015). The effects of STEM PBL on students’ mathematical and scientific vocabulary knowledge. Online Submission, 2(2), 69-75.
• Bozdoğan, A. E. (2008). Fen bilgisi öğretmen adaylarının bilim merkezlerini fen öğretimi açısından değerlendirmesi: Feza Gürsey Bilim merkezi örneği. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 19-41.
• Bozdoğan, A. E. (2012). Eğitim amaçlı gezilerin planlanmasına ilişkin fen bilgisi öğretmen adaylarının uygulamaları: Altı farklı alan gezisinin değerlendirilmesi. Ku- ram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(2), 1049-1072.Bozkurt Altan, E. (2017). Fen, teknoloji, mühendislik ve matematik (FeTeMM-STEM) eğitimi. H. G. Hastürk (Ed.), Teoriden Pratiğe Fen Bilimleri Öğretimi. Ankara: Pe-gem Akademi.
• Bozkurt Altan, E., Üçüncüoğlu, İ., & Öztürk, N. (2019). Prerapation of out-of school learning environment on STEM education and investigating its effects. Science Education International, 30(2), 138-148.
• Buluş Kırıkkaya, E., Bozkurt, E., & İmalı, B. (2011). Örnek bir öğrenme ortamı: Tübitak destekli ilköğretim öğrencileri bilim yaz okulu [özet]. I. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Kongresi: 05-08 Ekim 2011. Eskişehir.
• Buluş Kırıkkaya, E., Bozkurt, E., İşeri, Ş., Vurkaya, G., & Bali, G. (2011). TÜBİTAK supported science summer school for primary school students: happinence of learning by exploring and enjoying. Procedia Social and Behavioral Sciences, 15 2219–2227.
• Dillon, J., Rickinson, M., Teamey, K., Morris, M., Choi, M. Y., Sanders, D., & Benefield,P. (2006). The value of outdoor learning: evidence from research in the UK and elsewhere. School Science Review, 87(320), 107.
• Erten, Z., & Taşçi, G. (2016). Fen bilgisi dersine yönelik okul dışı öğrenme ortamları etkinliklerinin geliştirilmesi ve öğrencilerin bilimsel süreç becerilerine etkisinin değerlendirilmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 638-657.
• Feyzioğlu, B.,Özenoğlu Kiremit, H., Öztürk Samur, A., & Aladağ, E. (2012). YİBOlar Doğal Ortamda Bilimsel Düşünüyor. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(4), 65-74.
• Göloğlu Demir, C., & Yilmaz, H. (2018). Sınıf dışı eğitim faaliyetlerinin öğrencilerin bilim ve teknolojiye yönelik tutumlarına etkisi ve duygu analizi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(5), 101-116.
• Grolnick, W. S., Farkas, M. S., Sohmer, R., Michaels, J., & Valsiner, J. (2007). Facilitating motivation in young adolescents: effects of an after-school program. Journal of Applied Developmental Psychology, 28, 332-344.
• Karademir, E. (2013). Öğretmen ve öğretmen adaylarının fen ve teknoloji dersi kapsamında “okul dışı öğrenme etkinliklerini” gerçekleştirme amaçlarının planmış davranış teorisi yoluyla belirlenmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Hacette- pe Üniversitesi, Ankara.
• Karademir, E. (2018). Okul dışı ortamlarda fen öğretimi (426-448). O. Karamustafaoğlu, Ö. Tezel ve U. Sarı (Ed.), Güncel Yaklaşım ve Yöntemlerle Destekli Fen Öğretimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Kavak, N., Tufan, Y., & Demirelli, H. (2006). Fen teknoloji okuryazarlığı ve informal fen eğitimi gazetelerin potansiyel rolü. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(3).
• Kefeli, N., Atagün, G., Kobal Bekar, N., Karayel, R., Çelik Ertekin, D., Murat Doğru, Ş., & Güner, P. (2018). “Z kuşağı tarımla buluşuyor 3” doğa eğitimi projesinin değerlendirilmesi. Fen Bilimleri Öğretimi Dergisi, 6 (1), 96-119.
• Laçin Şimşek, C. (2011). Okul dışı öğrenme ortamları ve fen eğitimi. Fen öğretiminde okul dışı öğrenme ortamları. (Ed. Laçin Şimşek, 2011). Ankara: Pegem Akademi.
• Lakin, L. (2006), Science beyond the classroom. Journal of Biological Education, 40(2), 89-90.
• Marulcu, İ., Saylan, A., & Güven, E. (2014). 6. ve 7. sınıf öğrenciler için gerçekleştirilen “Küçük bilginler bilim okulu” nun değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversi- tesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(25), 341-352.
• MEB (2018a). Fen bilimleri dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8.Sınıflar). Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• MEB (2018b). Matematik dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıf- lar). Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• MEB (2018c). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8.Sınıflar). Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Merriam, S. B. (2009). Qualitative Research: A Guide to Design and Implementation (3 edition). San Francisco: Jossey Bass.
• Patton M. Q. (2014). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri (Çev. Ed. M. Bütün veS. B. Demir). Alan çalışması stratejileri ve gözlem yöntemleri (Çev. F. Zayimoğ- lu Öztürk ve Öztürk). Ankara: Pegem Akademi.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Öztürk, N., & Bozkurt Altan, E. (2019). Bir Okul Dışı Öğrenme Ortamı: Sinop Çocuk Üniversitesi. International Journal of Humanities and Education (IJHE), 5(10), 370- 381.
• Schnittka, C. G., Bell, R. L., & Richards, L. G. (2010). Save the penguins: Teaching the science of heat transfer through engineering design. ScienceScope, 34(3), 82–91.
• Selanik-Ay, T., & Erbasan, Ö. (2016). Views of classroom teachers about the use of out of school learning environments. Journal of Education and Future, 10, 35-50.
• Sontay, G., Tutar, M., & Karamustafaoğlu, O. (2016). “Okul dışı öğrenme ortamları ile fen öğretimi” hakkında öğrenci görüşleri: Planetaryum gezisi. İnformal Ortam- larda Araştırmalar Dergisi, 1(1), 1-24.
• Sönmez, Ö. F., Gökbulut, Y., & Sapsağlam, Ö. (2015). Okul dışı akademik iklim çalışmalarına bir model “Çocuk üniversitesi”. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 96-109.
• Şahin, A., Ayar, M. C., & Adıgüzel, T. (2014). STEM related after-school program activities and associated outcomes on student learning. Educational Science: Theory & Practice, 14(1), 309-322.
• Tatar, N., & Bağrıyanık, K. E. (2012). Fen ve teknoloji dersi öğretmenlerinin okul dışı eğitime yönelik görüşleri [Opinions of science and technology teachers about outdoor education]. Elementary Education Online, 11(4), 883-896.
• Teddlie, C., & Tashakkori, A. (2009). Foundations of mixed methods research: Integrating quantitative and qualitative approaches in the social and behavioral sciences. Los Angeles, CA: Sage .