KENT MERKEZİ VE KIRSALDA YAŞAYAN OKUL ÖNCESİ ÇOCUKLARININ SOSYAL PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİNİN İNCELEMESİ

Yıl 2020, Cilt: 49 Sayı: 227, 271 - 288, 01.08.2020

Birsen Basun Şule Erden

Öz

Bu çalışmanın amacı, kent merkezi ve kırsalda yaşayan okul öncesi çocuklarının sosyal problem çözme becerilerini incelemektir. Bu araştırma nedensel karşılaştırma modelinde düzenlenmiştir. Araştırmanın evrenini Adana ili Çukurova merkez ilçesinde yaşayan ve Ceyhan ilçesine bağlı kırsal bölgede yaşayan çocuklar oluşturmuştur. Kırsal bölge tanımına giren Ceyhan ilçesi mahalleleri seçkisiz örnekleme yöntemiyle belirlenmiştir. Bu araştırmanın örneklemi tabakalı amaçsal örnekleme yöntemiyle belirlenen Adana il merkezinde yaşayan 40, kırsal bölgede yaşayan 40 olmak üzere 80 çocuktan oluşmaktadır. Bu araştırmada veri toplama aracı olarak; demografik bilgi formu, Wally Sosyal Problem Çözme Testi kullanılmıştır. 2015-2016 bahar eğitim-öğretim dönemi nisan, mayıs ayları içinde toplanan bu araştırmada, verilerinin analizinde frekans ve yüzde, aritmetik ortalama, bağımsız gruplar t testi ve tek yönlü varyans analizi teknikleri kullanılmıştır. Elde edilen veriler doğrultusunda kentte yaşayan çocukların sosyal problem çözme becerilerinin kırsalda yaşayan çocuklara göre daha üst becerilere sahip olduğu ve sosyal problem çözme becerilerinin cinsiyete göre farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlar Ekolojik kuramın temel kavramlarına göre tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kent ve Kır Bağlamı, Sosyal Problem Çözme, Ekolojik Kuram

Kaynakça

• AKBAŞ, S. C. (2005). Okul öncesi eğitime devam eden altı yaş grubu çocukların sosyal problem çözme becerilerinin incelenmesi [Öz]. Basılmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• AKKAYA, S. (2006). Okul öncesi eğitim kurumlarında uygulanan fen ve doğa etkinliklerinin çocukların problem çözme becerilerine etkisi konusunda öğretmen görüşleri. Yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• ARSLAN, Y. (2009). Lise öğrencilerinin algıladıkları sosyal destek ile sosyal problem çözme arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• BATTISTICH, V., Solomon, D., Watson, M., Solomon, J., & Schaps, E. (1989). Effects of an elementary school program to enhance prosocial behavior on children’s cognitive-social problem-solving skills and strategies [Abstract]. Journal of Applied Developmental Psychology, 10(2), 147-169.
• BRONFENBRENNER, U. (1979). The ecology of human development. Harvard University Press, Cambridge, Massacchusetts, England.
• CEYLAN, Ş. (2009). Vineland sosyal- duygusal erken çocukluk ölçeğinin geçerlik-güvenirlik çalışması ve okul öncesi eğitim kurumuna devam eden beş yaş çocuklarının sosyal-duygusal davranışlarına yaratıcı drama eğitiminin etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• CHANG, E.C. & D’ Zurilla, T.J. & Sanna, L.J. (2004) Social Problem Solving: Theory and Assessment. L.J. (Editors), Social Problem Solving: Theory, Research and Training. American Psychological Association [Abstact]. Washington, DC.
• ÇAKIR, A. (2007). Sosyal bilişsel öğrenme kuramı. Eğitim psikolojisi Ankara: Pegem A.
• ÇAM, S. ve Tümkaya, S. (2006). Üniversite öğrencilerinde kişilerarası problem çözme. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(2), 119-132.
• ÇELENK, S. (2003). Okul başarısının ön koşulu: Okul aile dayanışması. İlköğretim-Online 2, 28-34.
• DENİZ, M. E., Yılmaz, E. (2016). Üniversite öğrencilerinde duygusal zeka ve stresle başa çıkma stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(25).
• DERELİ, E. (2008). Çocuklar için sosyal beceri eğitim programının 6 yaş çocukların sosyal problem çözme becerilerine etkisi. Doktora tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya..
• DERİN, R. (2006). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin problem çözme becerileri ve denetim odağı düzeyleri ile akademik başarıları arasındaki ilişki. Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• DOĞAN, A. (2010). Ekolojik sistemler kuramı çerçevesinde akran zorbalığının incelenmesi. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 17(3), 146-162.
• DÜZAKIN, S. (2004). Lise öğrencilerinin problem çözme becerilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• D’ZURILLA, T.J., Maydeu-Olivares, A. & Kant, G. L. (1998), Age And Gender Differences İn Social Problem Solving İn College Students, Middle Age, And Elderly Adults. Personality And Individual Differences, 25, 241- 252.
• EROĞLU, E. (2001). Ailenin çocuklarda problem çözme yeteneğinin gelişmesi üzerindeki etkisi. Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• FAIZI, M., Azari, A. K., & Maleki, S. N. (2012). Design Principles of Residential Spaces to Promote Children’s Creativity. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 35, 468474.
• GENÇ, S. Z. ve Kalafat, T. (2007). Öğretmen adaylarının demokratik tutumları ile problem. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(22), 10-22.
• GİREN, S. (2013). Sosyal problem çözme eğitiminin altı yaş çocuklarının matematik becerilerine etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitisü, Konya
• GİZİR ERGEN, Z. G. ve Köksal Akyol, A. (2012). An investigation of creativity among children attending preschools. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi. 5, (2), 156- 170.
• GURALNICK, M. J. (2006). Family influences on Early development: Integrating the science of normative development, risk and disability and intervention. In K. McCartney & D. Phillips (Eds.), Handbook of early childhood development (pp.44-61). Oxford, UK: Blackwell Publishers.
• KALAYCI, Ş. (2008). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri (3.bs.). Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• KAPIKIRAN, N. İvrendi, A. B. ve Adak, A. (2006). Okul öncesi çocuklarında sosyal beceri: durum saptaması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 19, 19-27. KAPTAN, F. ve Korkmaz, H. (2002). Probleme dayalı öğrenme yaklaşımının hizmet öncesi fen öğretmenlerinin problem çözme becerileri ve öz yeterlik inanç düzeylerine etkisi. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi Bildiriler Kitapçığı, 16-18.
• KAYILI, G. Ve Arı, R. (2015). Wally sosyal problem çözme testi: geçerlik ve güvenirlik çalışması, Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi/The Journal of International Education, 2:3, 51-60.
• KESİCİOĞLU, S. ve Alisinanoğlu, F. (2015). Sınıf öğretmenlerinin okul öncesi eğitimin zorunlu eğitim kapsamına alınmasına ilişkin görüşleri ve beklentileri. KOÇAK, N.L., (2012). Köy ve kentte yaşayan ilköğretim ikinci kademeye devam eden çocukların sosyal becerilerinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ev Ekonomisi ABD, Ankara.
• KÖŞKER, Y. (2013). Köyde ve kentte yaşayan 6 yaş çocukların okul olgunluklarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• KREVANS, J. & Gibbs, J. C. (1996). Parents’ use of inductive discipline: Relations to children’s empathy and prosocial behavior. Child Development, 67, 3263-3277.
• KULAKSIZ Y. (2014). Yoksulluk bağlamında çocuk işgücü, ÇSGB Çalışma Dünyası Dergisi, 2(3), 91-111.
• LEVENTHAL T. and Brooks-Gunn J. (2004). A randomized study of neighborhood effects on low-income children’s educational outcomes. Dev Psychol 40, 488-507 Ogelman, G. H. 2008. Okul öncesi dönem çocuklarının sosyal konumlarının aile değişkenlerine bağlı olarak incelenmesi. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2(2); 213-230.
• OKTAY, A., (1989) Türk Kültüründe Kendini İfade Biçimleri ve İmkânları Yönünden Çocuk, Türkiye’de Çocuğun Durumu, 211–216. ORÇAN, M. (2010). Sosyal Gelişim. Erken Çocukluk Döneminde Gelişim (Ed.:E. Deniz). Ankara: Maya Akademi.
• ÖZDİL, G. (2008). Kişilerarası problem çözme becerileri eğitimi programının okul öncesi kurumlara devam eden çocukların kişilerarası problem çözme becerilerine etkisi [Öz]. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• ÖZMEN, D. (2013). 5-6 Yaş grubu çocukların akran ilişkilerinin sosyal problem çözme becerisi açısından incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• ÖZYÜREK, A. & Ceylan, Ş. (2014). Okul öncesi çocuklarda sosyal becerilerin desteklenmesi konusunda öğretmen ve veli görüşlerinin belirlenmesi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35, 99-114.
• SARI, E. (2007). Anasınıfına devam eden 5-6 yaş grubu çocukların, annelerinin çocuk yetiştirme tutumlarının, çocuğun sosyal uyum ve becerilerine etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• SAYGILI, H. (2000). Sosyal problem çözme becerilerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi. Atatürk Üniversitesi, Erzurum. SCHWARTZ D, Dodge KA, & Pettit GS. (1997) The early socialization of aggressive victims of bullying. Child Dev, 68, 665–675.
• SENEMOĞLU, N. (2009). Gelişim Öğrenme ve Öğretim: Kuramdan Uygulamaya. Ankara: Pegem A.
• SEVİNÇ, M. (2005). Bilişsel Gelişim ve Düşünce Becerilerinin Eğitim. Gelişim ve Eğitimde Yeni Yaklaşımlar. İstanbul: Morpa.
• ŞAHİN, G. (2009). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 5-6 yaş çocuklarının özerklik ve atılganlık düzeyleri ile sosyal problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• ŞAHİN, Z. (1999). Çocukların psiko-sosyal temelli problem çözme becerisinin çeşitli değişkenler açısından karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• TAVLI, S. (2007). 6 Yas grubu anasınıfı öğrencilerinin problem çözme becerilerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• TCHERNIGOVA, S. (1995). Puzzling boys and girls (ERIC, Gender Differences in Problem-Solving in Preschoolers through Puzzles). TEDMEM, (2014). www.tedmem.org.tr adresinden 03.12.2014 tarihinde edinilmiştir.
• WALKER, O. L., Degnan, K. A., Fox, N. A., & Henderson, H. A. (2013). Social problem solving in early childhood: Developmental change and the influence of shyness. Journal of applied developmental psychology, 34(4), 185-193.
• WALKER, S., Irving, K., & Berthelsen, D. (2002). Gender influences on preschool children’s social problem-solving strategies. The Journal of Genetic Psychology, 163(2), 197-209.
• WEBSTER-STRATTON, C. (1990). Dina Dinosaur’s Social Skills and Problem-Solving Curriculum. Seattle, WA: Incredible Years. WEBSTER-STRATTON, C., Reid, M. J. & Beauchaine, T. P. (2013). One-year follow-up of combined parent and child intervention for young children with ADHD. Journal of Clinical Child and Adolescent Psychology, 42, 251-261.
• YABAN, H. & Yükselen, A. (2007). Korunmaya Muhtaç Yedi–On Bir Yaş Grubundaki Çocukların Sosyal Problem Çözme Becerilerinin İncelenmesi. Toplumsal ve Sosyal Hizmet, 18(1), 49-67.
• YAĞBASAN, M. & İmik, N. (2006). Öğretmenlerin aile içi iletişimi, Malatya ili örneği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16, 2. YILDIRIM, A. (2014). Okul öncesinde yaratıcı problem çözme etkinliklerinin yaratıcılığa etkisi. Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• YILMAZ, E. (2012). 60-72 aylık çocukların duyguları anlama becerilerinin sosyal problem çözme becerilerine etkisinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• YILMAZ, E. ve Tepeli, K. (2013). 60-72 Aylık çocukların sosyal problem çözme becerilerinin duyguları anlama becerileri açısından incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 172(172), 117-130.
• YÖRÜKOĞLU, A. (1992). Değişen toplumda aile ve çocuk. İstanbul: Özgür Yayın Dağıtım.
• ZEMBAT, R. ve Unutkan, P. Ö. (2005). Problem çözme becerilerinin gelişim. gelişim ve eğitimde yeni yaklasımlar1. İstanbul: Morpa.
• ZEYTUN, S. (2010). Okul öncesi öğretmenliği öğrencilerinin yaratıcılık ve problem çözme düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.