TÜRKİYE’DE EĞİTİM ALANINDA MÜLTECİLERLE İLGİLİ YAPILAN LİSANSÜSTÜ TEZLERİN İNCELENMESİ

Yıl 2021, TÜRKİYE’DE VE DÜNYADA GÖÇMEN EĞİTİMİ, 837 - 855, 22.12.2021

Servet Kardeş

https://doi.org/10.37669/milliegitim.882612

Cited By: 2

Öz

Bu araştırmanın amacı, Türkiye’de eğitim alanında mülteci/sığınmacılarla ilgili yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesidir. Bu bağlamda YÖKTEZ ulusal tez veri tabanında eğitim öğretim konu başlığı altında mülteci/sığınmacılarla ilgili yazılan 73 lisansüstü tez çeşitli açılardan incelenmiştir. Bu araştırma, nitel araştırma yöntemiyle gerçekleştirilmiş, veriler doküman incelemesi tekniğiyle toplanmıştır. Araştırmanın örneklemi, amaçlı örnekleme yöntemlerinden biri olan ölçüt örnekleme ile belirlenmiştir. Ulaşılan tezleri incelemek üzere araştırmacı tarafından çalışmanın amacına uygun bir tez inceleme formu geliştirilmiştir. Verilerin çözümlenmesinde betimsel analiz yöntemine başvurulmuş ve verilerin gösteriminde şekil ve grafikler kullanılmıştır. Araştırma sonucunda mültecilerle ilgili son yıllarda yazılan tezlerde önemli oranda artış olduğu ve yazılan tezlerin genellikle yüksek lisans tezleri olduğu görülmüştür. Tezlerde çalışma grubunun sıklıkla çocuklar ve öğretmenler olduğu, genelde küçük örneklemlerle çalışıldığı, tezlerde nitel yöntemin ağırlıklı kullanıldığı ve ölçme aracı olarak çoğunlukla görüşme formlarının kullanıldığı görülmüştür. Ayrıca tezlerin konu olarak genelde mültecilerin eğitiminde görülen sorunlar, dil gelişimi, psikososyal gelişim ve çokkültürlülük bağlamında yazıldığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

eğitim, mülteci, sığınmacı, lisansüstü, tez

Destekleyen Kurum

yok

Kaynakça

• Acar-Ciftci, Y. (2019). Multicultural education and approaches to teacher training. Journal of Education and Learning, 8(4), 136-152.
• Ahi, B., & Kıldan, O. (2013). Türkiye’de okul öncesi eğitimi alanında yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi (2002-2011). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(27), 23-46.
• Akbaşlı, S., & Mavi, D. (2019). Conditions of Syrian asylum seeker students in a Turkish university. International Journal of Inclusive Education, 1-16.
• Akdeniz, Y. (2018). Türkiye’de yaşayan Suriyeli mülteci öğrencilerin uyum sorunları: Şanlıurfa ili örneği (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Akman, Y. (2020). Öğretmenlerin mülteci öğrencilere yönelik tutumları ile çokkültürlü eğitim algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 49, 247-262.
• Anderson, A. et al (2004) ‘Education of refugee children: theoretical perspective and best practice’ in R. Hamilton and D. Moore (Eds.) Educational Intervention for Refugee Children: Theoretical Perspectives and Implementing Best Practice (274-296), New York: RoutledgeFalmer.
• Arnot, M., & Pinson, H. (2005). The education of asylum-seeker and refugee children: A study of LEA and school values, policies and practices. Cambridge: Faculty of Education, University of Cambridge. 15.02.2021 tarihinde https://www.educ.cam.ac.uk/people/staff/arnot/AsylumReportFinal.pdf adresinden erişim sağlanmıştır.
• Aslışen, E. H. T., & Hacıibrahimoğlu, B. Y. (2020). Türkiye’de Erken Çocukluk Eğitiminde Oyuncak Alanında Gerçekleştirilmiş Lisansüstü Tez Çalışmalarının İncelenmesi. Başkent University Journal of Education, 7(2), 284-299.
• Avcı, F. (2019). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden mülteci öğrencilerin sınıf ortamında karşılaştıkları sorunlara ilişkin öğretmen görüşleri. Language Teaching and Educational Research, 2(1), 57-80.
• Bahçacı, Ö. ve Türkoğlu, B. (2019). Türkiye’de okul öncesi öğretmenleri ve okul öncesi öğretmen adayları ile ilgili yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Turkish Studies Educational Sciences, 14(4), 1103-1139.
• Başar, M., Akan, D. & Çiftçi, M. (2018). Mülteci öğrencilerin bulunduğu sınıflarda öğrenme sürecinde karşılaşılan sorunlar. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(5), 1571-1578.
• Betancourt, T. S., Ito, B. S., Lilienthal, G. M., Abdi, S., Agalab, N., Ellis, H. (2015). We left one war and came to another: Resource loss, acculturation stress, and caregiver-child relationships in Somali refugee families. Cultural Diversity and Ethnic Minority Psychology, 21, 114–125.
• Bozdağ, F. (2020). Mülteci çocukların psikolojik sağlamlıkları ve kültürlenme stratejileri. (Yayınlanmamış doktora tezi). Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Coşkun, İ., Dündar, Ş., & Parlak, C. (2014). Türkiye’de özel eğitim alanında yapılmış lisansüstü tezlerin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (2008-2013). Ege Eğitim Dergisi, 15(2), 375-396.
• Creswell, J. W. (2008). Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. Sage publications: USA
• Demir, S. B., & Ozgul, V. (2019). Syrian refugees minors in Turkey. Why and how are they discriminated against and ostracized?. Child Indicators Research, 12(6), 1989-2011.
• Erdem, C. (2017). Sınıfında mülteci öğrenci bulunan sınıf öğretmenlerinin yaşadıkları öğretimsel sorunlar ve çözüme dair önerileri. Medeniyet Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 26-42.
• Ergen, H., & Şahin, E. (2019). Sınıf öğretmenlerinin Suriyeli öğrencilerin eğitimi ile ilgili yaşadıkları problemler. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(44), 377-405.
• Fraenkel, W., & Wallen, N. E. Hyun,(2012). How to design and evaluate research in education, New York: McGraw-hill.
• Giller, E. (1999). What is psychological trauma. Sidran Institute. 15.02.2021 tarihinde http://www.theannainstitute.org/What%20Is%20Psychological%20Trauma.pdf? conten tID=88 adresinden erişim sağlanmıştır.
• Gümüşten, D. (2017). Mülteci çocukların eğitimi ve uyumlarına yönelik yapılan müdahale programları üzerine bir derleme. Nesne-Psikoloji Dergisi, 5(10), 247- 264.
• Hart, R. (2009). Child refugees, trauma and education: interactionist considerations on social and emotional needs and development. Educational Psychology in Practice, 25(4), 351-368.
• Humphrey, A. (2015). Caring for syrian refugee children: A program guide for welcoming young children and their families. CMAS, Canada.
• Kaplan, I., Stolk, Y., Valibhoy, M., Tucker, A., & Baker, J. (2016). Cognitive assessment of refugee children: Effects of trauma and new language acquisition. Transcultural psychiatry, 53(1), 81-109.
• Karaağaç, F. C., & Güvenç, H. (2019). Resmi ilkokullara devam eden Suriyeli mülteci öğrencilerin eğitim sorunları. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 11(18), 530-568.
• Karataş, K., & Baloğlu, M. (2018). Kültürleşme stresi kıskacındaki Suriyeli öğrenciler. Turkish Studies (Elektronik), 13(27), 971-990.
• Kardeş, S., & Akman, B. (2018). Suriyeli sığınmacıların eğitimine yönelik öğretmen görüşleri. Elementary Education Online, 17(3), 1224-1237.
• Kardeş, S., Akman, B. ve Yazıcı, D. N. (2018). Üstün yetenekliler alanında yapılmış tezlerin analizi. Kuramsal Eğitim Bilim Dergisi, 11(3), 411-430.
• Kardeş, S., Banko, Ç., & Akman, B. (2017). Sosyal medyada Suriye’li sığınmacılara yönelik algı: Bir sözlük değerlendirmesi. Göç Dergisi, 4(2), 185-200.
• Karoly, L. A., & Gonzalez, G. C. (2011). Early care and education for children in immigrant families. The Future of Children, 21(1), 71-101.
• Kaya, A. (2019). Suriyeli mülteci çocukların eğitimi üzerine Bir araştırma: geçici eğitim Merkezleri Ve müfredatları. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Orta Doğu ve İslam Ülkeleri Araştırmaları Enstitüsü, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Kesicioğlu, O. S. ve Yıldırım Hacıibrahimoğlu, B. (2019). An examinatıon of the thesis prepared for the preschool period between the years 2010-2018. International Journal of Eurasia Social Sciences, 10(37), 849-862.
• Lerner, A. B. (2012). Educating the refugee child: A Resource Guide for Elementary School Teachers Working with Refugee Students from Burma. The Carolina Center for Public Service.
• Liles, B. D. (2013). Social and emotional development in the young child: The effects of trauma exposure. (Unpublished Phd thesis), The University of Tulsa,
• Merriam, S. B., & Tisdell, E. J. (2015). Qualitative research: A guide to design and implementation. John Wiley & Sons.
• Mohamed, S., & Thomas, M. (2017). The mental health and psychological well-being of refugee children and young people: An exploration of risk, resilience and protective factors. Educational Psychology in Practice, 33(3), 249-263.
• Moralı, G. (2018). Suriyeli mülteci çocuklara Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde karşılaşılan sorunlar. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(15), 1426-1449.
• Özdenur Evis, Z. (2019). Suriyeli mülteci öğrencilerin olumsuz yaşantılarının resimlerine yansıması (5.sınıf örneği). (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Özenç, E. G., & Saat, F. (2019). Sınıf öğretmenlerinin Suriyeli öğrencilerin eğitiminde karşılaştığı sorunlar. International Journal of Active Learning, 4(2), 60-74.
• Özenç, E. G. ve Özenç, M. (2018). Sınıf öğretmenliği bilim dalında yapılan lisansüstü eğitim tez yönelimlerinin eğitim bilimleri enstitüsü düzeyinde bir analizi. International Journal of Active Learning, 3(2), 1-10.
• Palaz, T., Çepni, O., & Kılcan, B. (2019). Ortaokul öğrencilerinin mülteci öğrencilere yönelik düşüncelerinin ve tutumlarının belirlenmesi. Electronic Turkish Studies, 14(3), 1661-1684.
• Pehlivan Yılmaz, A. (2019). Sosyal bilgiler dersinde kültüre duyarlı eğitim uygulamaları: Mülteci öğrencilerle etkileşim. (Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi). Eğitim bilimleri enstitüsü, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Reyes, M. R., Brackett, M. A., Rivers, S. E., White, M., & Salovey, P. (2012). Classroom emotional climate, student engagement, and academic achievement. Journal of Educational Psychology, 104, 700—712.
• Scheeringa, M. S., & Zeanah, C. H. (2001). A relational perspective on PTSD in early childhood. Journal of Traumatic Stress: Official Publication of The International Society for Traumatic Stress Studies, 14(4), 799-815.
• Schwartz, D., & Gorman, A. H. (2003). Community violence exposure and children's academic functioning. Journal of educational psychology, 95(1), 163-173.
• Sever, M. B. (2020). Suriyeli mülteci çocukların eğitim durumu ve sosyal uyum örneklemi. Journal of European Education, 10(1-2), 1-16.
• Somuncuoğlu, K. (2019). Challenges facing the Turkish EFL teachers working withstudents with a migration background: The case of Syrian refugee learners. (Unpublished master thesis). Çukurova University, Social Sciences Enstitute, Adana.
• Soylu, A., Kaysılı, A., & Sever, M. (2020). Mülteci çocuklar ve okula uyum: Öğretmenlerin kültüre duyarlılıkları üzerinden bir çözümleme. Eğitim ve Bilim, 45(201), 313-334.
• Suárez-Orozco, C., Abo-Zena, M. M., & Marks, A. K. (2015). Transitions: The development of children of immigrants. NYU Press.
• Suárez-Orozco, C., Yoshikawa, H., & Tseng, V. (2015). Intersecting inequalities: Research to reduce inequality for immigrant-origin children and youth. William T. Grant Foundation, New York.
• Sunata, U. (2017). Türkiye’deki mülteci çocukları için kültürlerarası eğitim modeli. In Uluslararası Göç ve Çocuklar (pp. 275-277). Transnational Press London.
• Şahin, H. (2020). Göç olgusu, mülteci çocukların eğitimi ve Suriyeli mülteci çocukların Türk eğitim sistemine entegrasyonu süreci. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 9(1), 377-394.
• Şahin, S., & Sümer, S. (2018). The Problems Experienced in the Integration Process of Syrian Students into the Turkish Education System. Universal Journal of Educational Research, 6(5), 909-918.
• Şimşek, D. (2019). Türkiye'de Suriyeli mülteci entegrasyonu: Zorlukları ve olanakları. Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 4(2), 172-187.
• Şimşek, H., & Yıldırım, A. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Tavşancıl, E., & Aslan, A. E. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. Epsilon.
• Topaloğlu, H., & Özdemir, M. (2020). Mültecilerin eğitime erişmeleri sürecinde yaşadıkları sorunlar ve sosyal içerilme beklentileri. Electronic Turkish Studies, 15(3), 2033- 2059.
• Tosun, A., Yorulmaz, A., Tekin, İ., & Yildiz, K. (2018). Mülteci öğrencilerin eğitim sorunları, eğitim ve din eğitiminden beklentileri: Eskişehir örneği. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 107-133.
• UNHCR (1994). Refugee Children: Guidelines on Protection and Care. Geneva: UNHCR. 15.02.2021 tarihinde https://www.unhcr.org/protection/children/3b84c6c67/refugee-children-guidelines-protection-care.html adresinden erişim sağlanmıştır.
• Uyanık, A. (2019). Mülteci öğrencilerin eğitim gördüğü okullardaki rehberlik ihtiyaçlarının rehber öğretmen görüşlerine göre incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Webster-Stratton, C., & Reid, M. J. (2008). Strengthening social and emotional competence in young children who are socioeconomically disadvantaged: Preschool and kindergarten school-based curricula. In W. H. Brown, S. L. Odon, & McConnell, S. R. (Eds.), Social competence of young children: Risk, disability, and intervention (pp. 185- 203). Baltimore, MD: Paul H Brookes Publishing.
• Wiese, E. B. P. (2010). Culture and migration: Psychological trauma in children and adolescents. Traumatology, 16(4), 142-152.
• Vindevogel, S., & Verelst, A. (2020). Supporting mental health in young refugees: a resilience perspective. In Child, Adolescent and Family Refugee Mental Health (pp. 53-65). Springer, Cham.
• Zengin, M., & Akdemir, Ö. A. (2020). Teachers’ views on parent involvement for refugee children’s education. Journal of Computer and Education Research, 8(15), 75-85.
• Zhou, M. (1997) ‘Segmented Assimilation: Issues, Controversies and Recent Research on the New Second Generation’, International Migration Review, 31(4), 975- 1008.