TÜRKİYE’DE Kİ SURİYELİ ÇOCUKLARIN EĞİTİM SORUNLARINA BİR BAKIŞ: BİR META-ANALİZ ÇALIŞMASI

Yıl 2021, TÜRKİYE’DE VE DÜNYADA GÖÇMEN EĞİTİMİ, 173 - 193, 22.12.2021

Tufan Aytaç

https://doi.org/10.37669/milliegitim.930387

Cited By: 5

Öz

Araştırmanın amacı: Türkiye’de ki Suriyeli öğrencilerin karşılaştıkları sorun alanlarının karşılaştırmalı olarak etki düzeyini belirlemektir. Çalışmada, meta-analiz yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın kapsamına bu konuyu ele alan araştırma raporları ve makaleleri ile yüksek lisans ve doktora tezleri alınmıştır. Tarama sonucunda dahil edilme kriterlerine uygun 2017 ve 2021 yılları arasında 13 çalışmanın olduğu görülmüştür. Bu çalışmada, 3092 kişilik bir örneklemi oluşturan 13 çalışmaya ait 4 adet etki büyüklüğü hesaplanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, Suriyeli öğrencilerin Türkiye’de ki eğitim sürecinde karşılaştıkları sorunların etki büyüklüğü rastgele etkiler modeline göre yüksek düzeyde (d=31,46) belirlenmiştir. Suriyeli öğrencilerin Türkiye’de ki eğitim sürecinde karşılaştıkları sorunlar önem sırasına göre eğitim sistemine uyum, psikolojik sorunlar, dil ve Türkçe eğitimi ve öğretmen faktörü şeklinde sıralanmaktadır. Yapılan moderatör analizi sonucunda yayın türüne, öğretim kademesine ve okul türüne göre çalışmaların etki büyüklüklerinin farklılaştığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Suriyeli Öğrenciler, Mülteciler, Göçmenler, Meta-analiz

Kaynakça

• * ABLAK, S. (2020). Attitudes of Secondary School Students towards Refugee Students. International Journal of Psychology and Educational Studies, 7 (3), 101-110.
• ALKHAWALDEH, A. (2018). Syrian refugees’ children instructional challenges and solutions in Jordan: teachers’ and parents’ perspectives. Border Crossing, 8(2), 311-331.
• ASLAN, A. (2020). Suriyeli Öğrencilerin İkincil Sosyalleşmeleri Bağlamında Okulun İşlevleri: Çarşamba İlçesi Örneği. Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim Dergisi, 8 (1), 42-58.
• AŞIK, Z., & Özen, M. (2019). Meta-Analysis Steps and Reporting. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 13(2), 232-240.
• AYDIN, H., & Kaya, Y. (2017). The educational needs of and barriers faced by Syrian refugee students in Turkey: a qualitative case study. Intercultural Education, 28:5, 456-473.
• AYDIN, H., & Kaya, Y. (2019). Education for Syrian Refugees: The New Global Issue Facing Teachers and Principals in Turkey. Educational Studies, 55:1, 46-71.
• AYKUT, S. (2019). Türkiye’deki Suriyeli Çocukların Eğitim Sorunları: Farklılıklara Saygı Eğitimi Odağında Okul Sosyal Hizmeti Önerisi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). H.Ü. Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• *AYTEKİN, M. D. (2019). İmam-Hatip Liselerinde Okuyan Suriyeli Öğrencilerin Yaşadıkları Uyum ve Dil Sorunları. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bursa Uludağ Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• BAKİOĞLU, A. ve Özcan, Ş. (2016). Meta-Analiz. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• BIRCAN, T., & Sunata, U. (2015). Educational assessment of Syrian refugees in Turkey. Migration Letters, 12(3), 226-237.
• BLACKMORE, R., Gray, KM, Boyle JA, Fazel, M., Ranasinha, S., Fitzgerald G, Misso, M., Gibson-Helm, M. (2020). Systematic Review and Meta-analysis: The Prevalence of Mental Illness in Child and Adolescent Refugees and Asylum Seekers. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry. 59(6):705-714.
• BORENSTEİN, M., Hedges, L. V., Higgins, J. P. T., & Rothstein, H. R. (2009). Introduction to meta-analysis. West Sussex-UK: John Wiley & Sons Ltd.
• BULUT, S., Soysal, Ö. K. ve Gülçiçek, D. (2018). Suriyeli Öğrencilerin Türkçe Öğretmeni Olmak: Suriyeli Öğrencilerin Eğitiminde Karşılaşılan Sorunlar. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(2), 1210-1238.
• *BÜYÜKHAN, M. (2018). Suriyeli Ortaokul Öğrencilerinin Psikososyal Uyum Sorunları ile Demografik Özellikler Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• CARD, N. A. (2012). Applied meta-analysis for social science research. New York: The Guilford Press, 7, 9.
• *CENGİZ, E. (2018). Suriyeli ortaokul öğrencilerinin psikososyal uyum sorunları ile demografik özellikler arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin
• CIRIT-KARAAĞAÇ, F. ve Güvenç, H. (2019). Resmi ilkokullara devam eden Suriyeli mülteci öğrencilerin eğitim sorunları. OPUS-Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 11(18), 530-568.
• * CİN, G. (2018). Suriyeli Öğrencilere Eğitim Veren Sınıf Öğretmenlerinin Yaşadıkları Sorunlar ve Psikolojik Sağlamlılık Düzeyi: Adana İli Örneği. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Mersin.
• COOPER, H. M. (2009). Research synthesis and meta-analysis: A step-by-step approach (4th ed.). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• CUMMING, G. (2012). Understanding the new statistics. New York: Routledge, Taylor and Francis Group.
• DİNÇER, S. (2014). Eğitim bilimlerinde uygulamalı meta-analiz. Ankara: PEGEM Akademi Yayıncılık.
• DUMAN, T. (2019). Toplumsal Uyum İçin Eğitimin Önemi: Türkiye’deki Suriyeliler Örneği. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, (41), 343-368.
• ELLIS, P. D. (2012). The essential guide to effect sizes (5th edition). Cambridge-UK: Cambridge University Press. EMİN, N. M. (2016). Türkiye’deki Suriyeli Çocukların Eğitimi Temel Eğitim Politikaları. SETA: Si¬yaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı. Sayı: 153. İstanbul: Turkuvaz Matbaacılık Yayıncılık A.Ş.
• * ERBAŞ, G. E. (2020). Göçe Maruz Kalmış Suriyeli Öğrencilerle Türkiyeli Öğrencilerin Depresyon ve Travma Düzeyleri ile Duygularının İncelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Bilgi Üniversitesi, Lisansüstü Programlar Enstitüsü, İstanbul.
• * ERDEMİR, E. ve Diri, A. (2019). Erken Çocukluk Eğitimi Yaz Anaokullarının Suriyeli çocuklar ile Bölge çocukları üzerindeki etkileri: Değerlendirme raporu. İstanbul: AÇEV.
• * ERGEN, H. ve Şahin, E. (2019). Sınıf öğretmenlerinin suriyeli öğrencilerin eğitimi ile ilgili yaşadıkları problemler. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:16, Sayı:44, s. 377-405
• *GÜLLÜCE, E. S., & Uyanık, G. (2020). Anaokuluna Devam Eden Suriyeli Çocukların Sosyal Becerilerinin Psikometrik Özelliklerine Göre İncelenmesi. Milli Eğitim, Cilt: 49, Sayı: 227, s. 315-344.
• GÜREL, D., & Büyükşahin, Y. (2020). Education of Syrian Refugee Children in Turkey: Reflections From the Application. International Journal of Progressive Education, Vol. 6, No. 5, p.426-442.
• GÜVEN, S. ve İşleyen, H. (2018). Sınıf yönetiminde iletişim, iletişim engelleri ve Suriyeli öğrenciler. Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR), 5(23), 1293-1308.
• HADID A.,& Hos, R. (2021) Syrian Refugees in Turkey: (Un)Equal Opportunities in Education. In: Aydin H., Langley W. (eds) Human Rights in Turkey. Philosophy and Politics-Critical Explorations, Vol 15. Springer, 5-8.
• Internet: Prisma Checklist Turkish Version. WEB: Retrieved from http://www.prismastatement.org/documents/PRISMA%20Turkish%20checklist.pdf. adresinden 31.03.2021 tarihinde erişilmiştir.
• İMAMOĞLU, H. ve Çalışkan, E. (2017). Yabancı Uyruklu Öğrencilerin Devlet Okullarında İlkokul Eğitimine Dair Öğretmen Görüşleri: Sinop İli Örneği. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (2) , 529-546.
• KARDEŞ, S., & Akman, B. (2018). Suriyeli sığınmacıların eğitimine yönelik öğretmen görüşleri. İlköğretim Online, 17(3), 1224-1237.
• KILIÇ, G. ve Özkor, D. (2019). Suriyeli çocukların eğitimi araştırma raporu. İstanbul: Mavi Kalem Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği.
• KILIÇ, V. A., & Gökçe, A. T. (2018). The Problems of Syrian Students in the Basic Education in Turkey. European Journal of Social Science Education and Research, Vol 5, No 1, p.199-211.
• KIZILABDULLAH, Y, & Yürük, T. (2018). The contribution of the religious culture and ethic scourse on the integration of children of Syrians in Adana, Turkey. Religious Education, 113:3, p. 289-301.
• KİREMİT, R.F., Akpınar, Ü., & Tüfekçi Akcan, A. (2018). Suriyeli öğrencilerin okula uyumları hakkında öğretmen görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(6), 2139-2149.
• KISELEV, N., Pfaltz, M., Schick, M., Bird, M., Pernille, H., Sijbrandij, M., Morina, N. (2020). Problems faced by Syrian refugees and asylum seekers in Switzerland. Swiss Medical Weekly, 150(4344).
• * KURT, A., & Küçüksüleymanoğlu, R. (2020). Suriyeli Öğrenciler İçin Görevlendirilen PICTES Öğretmenlerinin Tükenmişlik Düzeyleri: Bursa Örneği. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi; 2020; (39); 24-45
• LESEMAN, P. (2007). Early education for immigrant children. The Transatlantic Task Force on Immigration and Integration, Migration Policy Institute/Bertelsmann Stiftung.
• LEVENT, F. ve Çayak, S. (2017). Türkiye’deki Suriyeli Öğrencilerin Eğitimine Yönelik Okul Yöneticilerinin Görüşleri. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi. Cilt:14-1, Sayı:27, s.21-46.
• MEB. (2014). Yabancılara Yönelik Eğitim-Öğretim Hizmetleri. http://mevzuat.meb.gov.tr/dos¬yalar/1715.pdf. adresinden 31.03.2021 tarihinde erişilmiştir.
• MOHER, D., Liberati, A., Tetzlaff, J., and Altman, D. G., The PRISMA Group (2009). Preferred Reporting Items for Systematic Reviews and Meta-Analyses: the PRISMA Statement. PLoS Medicine, 6 (7): 197.
• * SAĞLAM, H. İ. ve İlksen Kanbur, N. (2017). Sınıf Öğretmenlerinin Mülteci Öğrencilere Yönelik Tutumlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 7(2), 310-323.
• SAKLAN, E. (2018). Türkiye’deki Suriyeli Eğitim Çağı Çocuklarının Eğitim Süreçleri Üzerine Bir Çözümleme. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). A.Ü. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• SEMERCİ, P. U. & Erdoğan, E. (2018) Who cannot access education? Difficulties of being a student for children from Syria in Turkey. Vulnerable Children and Youth Studies, 13:1, 30-45.
• SEYDİ, A. R. (2014). Türkiye’nin Suriyeli Sığınmacıların Eğitim Sorununun Çözümüne Yönelik İzlediği Politikalar. Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 31, ss.267-305.
• SIRIN, Selcuk R. and Lauren Rogers-Sirin. (2015). The Educational and Mental Health Needs of Syrian Refugee Children. Washington, DC: Migration Policy Institute.
• *SÖZER, M. A. ve Işıker, Y. (2021). Suriyeli öğrencilerin eğitim süreçlerinde öğretmenlerin karşılaştıkları sorunlar. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 183-200.
• SUNATA, U., & Abdulla, A. (2020) Lessons from Experiences of Syrian Civil Society in Refugee Education of Turkey, Journal of Immigrant & Refugee Studies. 18:4, 434-447.
• *ŞAHIN, F. & Boylu, E. (2020). Geçici koruma altındaki Suriyeli öğrencilere ilk okuma yazma öğretimine ilişkin öğretmen öz yeterlik algılarının incelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(2), 343-359.
• ŞAHİN, H. (2020). Göç olgusu, mülteci çocukların eğitimi ve Suriyeli mülteci çocukların Türk eğitim sistemine entegrasyonu süreci. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 9(1), 377-394.
• ŞAHİN, S. ve Sümer, S. (2018). The Problems Experienced in the Integration Process of Syrian Students into the Turkish Education System. Universal Journal of Educational Research 6(5), 909-918.
• ŞEKER, B. D. ve Aslan, Z. (2015). Refugee children in the educational process: An social psychological assessment. Journal of Theoretical Educational Science, 8(1), 92.
• ŞEKER, B. D., Sirkeci, I. (2015), Challenges for Refugee Children at School in Eastern Turkey, Economics and Sociology, Vol. 8, No 4, pp. 122-133.
• ŞEKER, S. (2020). Mülteci Öğrencilerin Karşılaştığı Eğitim Sorunları: Yozgat İli Örneği. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bozok Üniversitesi. Sosyal Bilimleri Enstitüsü.
• ŞİMŞEK, H. (2020). Dezavantajlı Grupların ve Öğrencilerin Hak ve Sorumlulukları. Eğitim Hukuku. Editör: Doç.Dr. Tufan Aytaç, Ankara: Pegem Akademi.
• ŞİMŞEK, H. ve Kula, S. S. (2018). Türkiye’nin Göçmen Politikasinda İhmal Edilen Boyut: Eğitsel Uyum Programı. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi (AEUİİBFD), Cilt 2, Sayı 2, Sayfa: 5-21.
• TANRIKULU, F. (2017). Türkiye’de yaşayan Suriyeli çocukların eğitim sorunu ve çözüm önerileri. Liberal Düşünce Dergisi, 22 (86), 127-144.
• TASKIN, P., & Erdemli, O. (2018). Education for syrian refugees: problems faced by teachers in Turkey. Eurasian Journal of Educational Research, 75, 155-178.
• TAŞTAN, C. & Çelik, Z. (2017). Türkiye’de Suriyeli çocukların eğitimi: Güçlükler ve öneriler. Ankara: Eğitim-Bir-Sen Stratejik Araştırmalar Merkezi.
• TÜRK KIZILAY GÖÇ HİZMETLERİ DİREKTÖRLÜĞÜ (TKHD). (2021). Suriye İnsani Yardım Operasyonu Raporu. Erişim adresi: https://www.kizilay.org.tr/Upload/Dokuman/Dosya/subat-2021-suriye-krizi-insani-yardim-operasyonu-raporu-29-03-2021-98097072.pdf adresinden 31.03.2021 tarihinde erişilmiştir.
• UĞURLU, Z. (2018). Suriyeli Sığınmacı Öğrencilerin Okula Uyum Sorunlarının Çözülmesi ve Desteklenmesinde Öğretmen Etkisi. Şiddet ve Sosyal Travmalar, Editör: Adem Solak. Ankara: Hegem Yayınları.
• UZUN, E. M. ve Bütün, E. (2016). Okul öncesi eğitim kurumlarındaki suriyeli sığınmacı çocukların karşılaştıkları sorunlar hakkında öğretmen görüşleri. Hasan Kalyoncu Üniversitesi Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, C.1, S.1, s.72-83.
• WHITAKER, E. (2010). Language acquisition of the children of immigrants and the role of non-profit organizations. Washington: University of Puget Sound.
• YAŞAR, M. R. ve Amaç, Z. (2018). Teaching Syrian Students in Turkish Schools: Experiences of Teachers. Sustainable Multilingualism. 233-120, p.225-238.