MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞINDA YENİDEN YAPILANMA ÇALIŞMALARI BAĞLAMINDA MEB’İN KAPASİTESİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ (MEBGEP) PROJESİNİN ETKİSİ

Yıl 2022, Cilt: 51 Sayı: 233, 769 - 790, 15.02.2022

Ünal Akyüz

https://doi.org/10.37669/milliegitim.765000

Cited By: 4

Öz

Eğitim örgütleri, insan odaklı örgütlerdir. Bu nedenle belirli kural ve prosedürlerle yönetilirler. Millî Eğitim Bakanlığı; çalışan personel sayısının büyüklüğü, toplumun neredeyse tamamını kapsayan geniş muhatap kitlesi, yerleşik kuralları ve oturmuş bürokrasisi ile Türkiye’nin en köklü kurumlardan biridir. Türk eğitim sistemi içerisinde belirli dönemlerde yenilenmeye yönelik çalışmalar yapılmış olsa da zaman içerisinde aynı yapıyı koruduğu görülmüştür. Bu çalışmada genelde Türk eğitim sisteminin, özelde Millî Eğitim Bakanlığının örgüt yapısından kaynaklanan merkeziyetçi, gelişen ihtiyaçlara cevap veremeyen, hantal, aynı görevi yapan benzer birçok birimi barındıran ve yönetilemeyen bir kurum olduğu eleştirilerine karşılık Kurumu çağın gerektirdiği şekilde etkin, etkili ve merkezin yerelle bağının birçok değişkenle güçlendirildiği yeni ve vizyoner bir yapıya dönüştürmek için hazırlanan Millî Eğitim Bakanlığının Kapasitesini Güçlendirilmesi (MEBGEP) projesinin incelenmesi amaçlanmıştır. MEB’in talebi ile hem kendi uzmanları, hem de ilgili sivil toplum kuruluşları (STK) ve üniversitelerden geniş katılımcılarla, Avrupa Birliği’nin finansman ve uzman desteği ile sürdürülen yapılandırma çalışmaları sonucunda MEBGEP hazırlanmıştır. Bu proje, yıllardır eleştiri konusu olan Türk eğitim sisteminin yapılandırılmasına yönelik en kapsamlı çalışmadır. MEB’in merkez teşkilatını yapılandıran 652 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin (KHK) bu projenin hemen sonrasında çıkarılması anlamlıdır. Bu yönüyle çalışma, MEBGEP Projesi’nin amacı, süreci, sonucu ve sürdürülebilirliği noktasında Türk eğitim sistemine ne gibi etkiler yaptığının anlaşılmasına olanak sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Millî Eğitim Bakanlığı, Kapasite, Avrupa Birliği, Proje, Eğitim

Teşekkür

Bu çalışmada, dil ve anlatım yönünden katkılarından dolayı Kadir Has Anaolu Lisesi Türk Dili ve Edebiyatı öğretmeni Bülent İhsan Karakaşoğlu’na teşekkür ederim.

Kaynakça

• ASRİ, Safinaz (2015). Türkiye’de Eğitim Politikaları. A. Gümüş (Ed.), Türkiye’de Eğitim Politikasının Aktörleri (s.77-108). Nobel/İlem, İstanbul.
• AKYÜZ, Ünal (2012). Millî Eğitim Bakanlığınca Tamamlanmış Avrupa Birliği Eğitim Projelerinin Yönetici ve Uzman Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi) Ankara Üniversitesi, Ankara.
• AKYÜZ, Ünal (2015). Türkiye’de Eğitim Politikaları. A. Gümüş (Ed.),Türkiye Eğitim Politikalarında Uluslararası Kuruluşların/Raporların ve Yabancı Uzmanların Yeri (s.110-166). Nobel/İlem, İstanbul.
• AYTAÇ, Tufan, (1999), Okul Temelli Yönetim (Ankara’daki ortaöğretim kurumları üzerinde yapılan bir araştırma), (Yayınlanmamış doktora tezi), Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• BALCI, Ali (2005). Açıklamalı Eğitim Yönetimi Terimler Sözlüğü. Tek Ağaç, Ankara.
• BURSALIOĞLU, Ziya (2002). Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış. Pegem Yayıncılık, Ankara.
• CAN, Niyazi ve ÇELİKTEN, Mustafa (2000). Türkiye’de eğitim yöneticilerinin yetiştirilmesi süreci. Millî Eğitim Dergisi, 148(8), 43-50.
• ÇELİKTEN, Musafa; AYYILDIZ, Kemal; ÇELİKTEN, Yeliz Yeni (2019). Türk Eğitim sisteminin Örgüt Yapısı: Denetim ve Merkezîleşme. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi. Yıl.9 Cilt. 13. Sayı. 19: Aralık 2019.
• Eğitim Reformu Girişimi (ERG) (2012). 2011 Yılı Eğitim İzleme Raporu. İmak Ofset: İstanbul.
• GÜLLÜPINAR, Fuat (2015). Türkiye’de Eğitim Politikaları. A. Gümüş (Ed.), Türkiye’de İktisadi Dönüşümler ve Eğitim Politikaları (s.1187-212). Nobel/İlem, İstanbul.
• GÜMÜŞ, Arife (2015).Türkiye’de Eğitim Politikaları. A. Gümüş (Ed.), Siyasal Bir Kurgu Olarak Türkiye’de Eğitim Politikaları (s.1-14). Nobel/İlem, İstanbul.
• GÜMÜŞ, Arife (2015).Türkiye’de Eğitim Politikaları. A. Gümüş (Ed.), Küreselleşme Bağlamında Değişen Eğitim Politikaları (s.167-188). Nobel/İlem, İstanbul.
• GÜR, Bekir ve ÇELİK, Zafer (2009). Türkiye’de Millî Eğitim sistemi: Yapısal Sorunlar ve Çözüm Önerileri. SETA Rapor. 1, Ankara. MEBGEP Başlangıç Raporu, (2008). (15 Ağustos 2008). Millî Eğitim Bakanlığının Kapasitesinin Güçlendirilmesi Projesi. (Europe Aid/ 125262/ D/SER/TR). (Yayınlanmamış Rapor), Ankara.
• MEBGEP 1. İlerleme Raporu, (2008). (17 Ağustos- 16 Ekim 2008). Millî Eğitim Bakanlığının Kapasitesinin Güçlendirilmesi Projesi. (Europe Aid/ 125262/ D/SER/TR). (Yayınlanmamış Rapor), Ankara.
• MEBGEP 2.İlerleme Raporu, (2008). Raporlama Dönemi, (17 Kasım- 16 Aralık 2008). Millî Eğitim Bakanlığının Kapasitesinin Güçlendirilmesi Projesi. (Europe Aid/ 125262/ D/SER/TR). (Yayınlanmamış Rapor), Ankara.
• MEBGEP 3. İlerleme Raporu, (2009). (5 Ağustos 2009). Millî Eğitim Bakanlığının Kapasitesinin Güçlendirilmesi Projesi. Raporlama Dönemi (17 Aralık 2008- 16 Şubat 2009), (Europe Aid/ 125262/ D /SER/TR). (Yayınlanmamış Rapor), Ankara.
• MEBGEP 4. İlerleme Raporu, (2009). Raporlama Dönemi, (17 Şubat 2009- 16 Nisan 2009). Millî Eğitim Bakanlığının Kapasitesinin Güçlendirilmesi Projesi. (Europe Aid/ 125262/ D /SER/TR). (Yayınlanmamış Rapor), Ankara.
• MEBGEP 5. İlerleme Raporu, (2009). Raporlama Dönemi (17 Nisan 2009- 16 Haziran 2009). Millî Eğitim Bakanlığının Kapasitesinin Güçlendirilmesi Projesi. (Europe Aid/ 125262/ D /SER/TR). (Yayınlanmamış Rapor), Ankara.
• MEBGEP 6. İlerleme Raporu, (2009). Raporlama Dönemi (17 Haziran 2009- 16 Ağustos 2009). Millî Eğitim Bakanlığının Kapasitesinin Güçlendirilmesi Projesi. (Europe Aid/ 125262/ D /SER/TR). (Yayınlanmamış Rapor), Ankara.
• MEBGEP 7. İlerleme Raporu, (2009). Raporlama Dönemi (17 Ağustos 2009- 16 Ekim 2009). Millî Eğitim Bakanlığının Kapasitesinin Güçlendirilmesi Projesi. (Europe Aid/ 125262/ D /SER/TR). (Yayınlanmamış Rapor), Ankara.
• MEBGEP 8. İlerleme Raporu, (2009). Raporlama Dönemi (17 Ekim 2009- 16 Aralık 2009). Millî Eğitim Bakanlığının Kapasitesinin Güçlendirilmesi Projesi. (Europe Aid/ 125262/ D /SER/TR). (Yayınlanmamış Rapor), Ankara.
• MEBGEP 9. İlerleme Raporu, (2009). Raporlama Dönemi (17 Aralık 2009- 30 Mayıs 2009). Millî Eğitim Bakanlığının Kapasitesinin Güçlendirilmesi Projesi. (Europe Aid/ 125262/ D /SER/TR). (Yayınlanmamış Rapor), Ankara.
• MEBGEP Final Raporu, (2010). Millî Eğitim Bakanlığının Kapasitesinin Güçlendirilmesi Projesi. (Europe Aid/ 125262/ D /SER/TR). (Yayınlanmamış Rapor), Ankara.
• MEBGEP Yeşil Belge (Mayıs 2010). Millî Eğitim Bakanlığının Kapasitesinin Güçlendirilmesi Projesi. (Europe Aid/ 125262/ D /SER/TR). (Yayınlanmamış Rapor), Ankara.
• MEBGEP AB Ülkeleri Eğitim Yönetimi Modelleri (2010). Millî Eğitim Bakanlığının Kapasitesinin Güçlendirilmesi Projesi. (Europe Aid/ 125262/ D /SER/TR). (Yayınlanmamış Rapor), Ankara.
• MEBGEP GZFT Analizi Nihai Rapor (2009). Millî Eğitim Bakanlığının Kapasitesinin Güçlendirilmesi Projesi. (Europe Aid/ 125262/ D /SER/TR). (Yayınlanmamış Rapor), Ankara.
• MEBGEP Çalışma Ziyareti Raporları (Ekim 2009). Millî Eğitim Bakanlığının Kapasitesinin Güçlendirilmesi Projesi. (Europe Aid/ 125262/ D /SER/TR). (Yayınlanmamış Rapor), Ankara.
• MEBGEP Eğitim Yönetimi Modelleri Uluslararası Konferansı (2009). Millî Eğitim Bakanlığının Kapasitesinin Güçlendirilmesi Projesi. (Europe Aid/ 125262/ D /SER/TR), Ankara.
• KARAKÜTÜK, Kasım. (2008). Eğitim Politikaları ve Eğitimde Yapılanmalar. Türkiye Cumhuriyetinin Kuruluşunun 100. Yılında Eğitim Kurultayı: Cumhuriyetimizin Kuruluş Felsefesinin Öngördüğü Eğitim bildiriler içinde (s.289-296). İnönü Üniversitesi Yayınları, Malatya.
• KOÇEL, Tamer (2010). Davranışsal (neo-klasik) yönetim ve organizasyon teorisi. İşletme yöneticiliği, (12.Baskı). İçinde (s 231-244), Beta Yayıncılık, İstanbul.
• OECD (1998). Education at a Glance: OECD indicators cited in World Bank, “Turkey – Education Sector Study,” Report No. 32450-TU.
• Oktay, Ayla (2010). 21. Yüzyılda Yeni Eğilimler ve Eğitim. (Kitap Bölümü). (21. Yüzyılda Eğitim ve Türk Eğitim sistemi). Pegem Akademi, Ankara.
• ÖZTÜRK, Cemil (2009).Türk Eğitim sistemi ve Tarihsel Temelleri. (Kitap Bölümü). Eğitim Bilimine Giriş. 7 Bölüm. Pegem Akademi, Ankara.
• ÖZKAN, Hasan Hüseyin ve ÇELİKTEN, Yeliz (2017). Millî Eğitim sisteminin Örgütsel Yapısı ve Maarif Müfettişleri Alt Sisteminin İşleyişi. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi. Yıl.7 Cilt. 7. Sayı. 13: Aralık 2017.
• REİMERS, Fernando M., (2020). Educating to İmprove the World. Springer: Harvard Graduate School of Education Cambridge, MA, USA.
• TUZCU, Gökhan (2006). Avrupa Birliği’ne Giriş Süreci ve Eğitimde Vizyon 2023. Türk Eğitim Derneği, Ankara.
• WALKENHORST, H. (2005). The Changing Role of EU Education Policy- a Critical assessment. United Kingdom. (Paper for the EUSA Ninth Biennial İnternational Conference, Austin, Texas).
• YILDIRIM, Ali ve ŞİMŞEK, Hasan (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. s.83 ve s.217. Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• YILMAZ, Fatma. (2013). Millî Eğitim Bakanlığı’nın Kapasitesinin Güçlendirme Projesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisan Ödevi), Ankara Üniversitesi, Ankara.
• https://www.ab.gov.tr/5.html, “AB, Avrupa Birliği Başkanlığı, Dışişleri Bakanlığı” 20 Haziran 2020.
• https://www.resmîgazete.gov.tr/eskiler/2002/11/20021129.htm., “Hükümet Acil Eylem Planı (2003). Türkiye Cumhuriyeti 58. Hükümet Acil Eylem Planı”, 20 Haziran 2020.
• https://www.resmîgazete.gov.tr/eskiler/2002/11/20021129.htm, “Hükümet Programı (2003). Türkiye Cumhuriyeti 59. Hükümet Programı”, 20 Haziran 2020.
• https://www.resmîgazete.gov.tr/eskiler/2007/09/20070907M1-1.htm., “Hükümet Programı (2008). Türkiye Cumhuriyeti 60. Hükümet Programı” 20 Haziran 2020.
• http://www.meb.gov.tr/mevzuat/liste., “MEB, Millî Eğitim Temel Kanunu, 1739 Sayılı, Madde.56”, 20 Haziran 2020.
• https://www.milliyet.com.tr/egitim/Millî-egitim-bakanliginda-yeni-yapilanma-1438815, “MEB, Yeniden Yapılandırma Basın Bilgi Notu”, 20 Haziran 2020.
• http://sgb.meb.gov.tr/istatistik/meb_istatistikleri_orgun_egitim_200_2011.pdf,“MEB (2020). 2018-2019 Yılı İstatistikleri Millî Eğitim Bakanlığı Örügn Eğitim İstatistikleri, Strateji Geliştirme Başkanlığı” 20 Haziran 2020.
• http://www.sbb.gov.tr/kalkinma-planlari, “Kalkınma Planları”, 20 Haziran 2020.
• http://ttkb.meb.gov.tr/www/suralar/dosya/12, “Şura Kararları”, 20 Haziran 2020.
• https://www.milliyet.com.tr/egitim/Millî-egitim-bakanliginda-yeni-yapilanma-1438815., “652 Sayılı KHK, Milliyet”, 20 Haziran 2020.
• https://www.resmîgazete.gov.tr/eskiler/2011/09/20110914-1.htm, “652 Sayılı KHK”, Resmî Gazete, 20 Haziran 2020.