OKUL MÜDÜRLERİNİN ÇATIŞMA DURUMUNDA DUYGUSAL ZEKÂ BECERİLERİNİ YÖNETEBİLME YETERLİKLERİ

Yıl 2022, Cilt: 51 Sayı: 233, 745 - 768, 15.02.2022

Ender Kazak , Mustafa Aygün

https://doi.org/10.37669/milliegitim.799658

Cited By: 2

Öz

Öz: Okul müdürlerinin çatışma durumunda duygusal zekâyı kullanma yeterliklerini, kendi bakış açılarıyla anlamaya yönelik olan bu çalışma, nitel araştırma desenlerinden olgubilim deseninde yürütülmüştür. Çalışma grubunun belirlenmesinde amaçlı örneklem yöntemlerinden ölçüt örneklem tekniği kullanılmış ve bir çatışma nedeni ile en az bir defa soruşturma geçirmiş olan ilkokul, ortaokul ve lise kademesinde görev yapan okul müdürleri çalışmaya dahil edilmiştir. Verilerin toplanmasında yarı yapılandırılmış görüşme soruları kullanılmıştır. Verilerin analizinde, içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre, okul müdürlerinin çatışma durumunda duygularının farkında oldukları, kızgınlık, gerginlik, kaygı, stres gibi duygu durumlarını sabırla dengelemeye çalıştıkları, çatışma ve çözüme yönelik soğukkanlı, uzlaşmacı, anlamaya ve ikna etmeye dayalı olumlu bir bakış açısına sahip oldukları; bu amaçla olumlu düşünme, kendini telkin etme, zaman zaman da iletişime ara verme gibi yöntemler kullanarak tepkilerini kontrol altında tutmaya çalıştıkları; empati kurarken kendileri ile ilgili de öz değerlendirme yaptıkları; bilgi, deneyim ve hislerine güvendikleri dolayısı ile çözüm üzerine odaklanan bir yaklaşım sergiledikleri tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çatışma, Duygusal Zekâ, Okul müdürü

Kaynakça

• Abas, N. A. H., Surdick, R., Otto, K., Wood, S. & Budd, D. (2012). “Emotional intelligence and conflict management styles”, 18-22. Erişim: www.ResearchGate.net.
• Acar, H. (2004). Eğitim yöneticisi il eğitim denetçisi yetiştirme sorununa çözüm milli eğitim akademisi. Çağdaş Eğitim Dergisi. 307, 52-57
• Akın, M. (2004). İşletmelerde duygusal zekânın üst kademe yöneticiler ile astları arasındaki çatışmalar üzerindeki etkileri. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Aliasgari, M. & Farzadnia, F. (2012). The relationship between emotional ıntelligence and conflict management styles among teachers. Interdisciplinary Journal of Contemporary Research in Business Copy, 4(8), 555-562.
• Altan, M. Z. (1999). Çoklu Zekâ Kuramı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 17, 105-111.
• Appelbaum, S. H., Abdallah, C. & Shapiro, B. T. (1999).The self-directed team A conflict resolution analysis. Team Performance Management, 5(2), 60-77. Erişim: www.ResearchGate.net. Ashkanasy, N. M. & Dorris, A. D. (2017).Emotions in the workplace. Annual Review of Organizational Psychology and Organizational Behavior, 4, 67–90.
• Aslan, Ş. (2008). Duygusal zekâ, bireylerarası çatışmayı çözümleme yöntemleriyle ilişkili midir? Schutte’nın duygusal zekâ ölçeğinin geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(3), 179-200.
• Atay, K. (2002). Okul müdürlerinin duygusal zekâ düzeyleri ile çatışmaları çözümleme stratejileri arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulama Eğitim Bilimleri, Educational Sciences: Theory & Practice, 31(3), 344-355.
• Ay, S. (2008). Yabancı dilde okuma stratejileri: Farklı zekâları baskın öğrencilerle bir durum çalışması. Dil Dergisi, 141, 7-18.
• Awasthi, S. & Yadav, P. (2016). Emotional ıntelligence as a predictor of conflict resolution style in public sector employees. International Journal of Business and Management Invention, 5(9), 21-27.
• Brackett, M. A. & Salovey, P. (2006). Measuring emotional intelligence with the Mayer-Salovery-Caruso Emotional Intelligence Test (MSCEIT). Psicothema, 18, 34-41.
• Carmody-Bubb, M. A., Duncan, P. A. & Ree, M. J. (2015). Emotional intelligence and personality predict conflict management style: Examining relationships and factor structures, Journal of Behavioral Studies in Business, 8, 1-12.
• Cemaloğlu, N. (2020a). Eğitimin PIN Kodu. Pegem Akademi yayınları. Ankara.
• Cemaloğlu, N. (2020b). Yönetimin PIN Kodu. Pegem Akademi yayınları. Ankara.
• Çakar, U. & Arbak, Y. (2004). Modern yaklaşımlar ışığında değişen duygu zekâ ilişkisi ve duygusal zekâ. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(3), 23-48.
• Dewi, Z. L., Halim, M. S. & Derksen, J. (2015). The BarOn emotional quotient inventory (EQ-i): Development and psychometric adaptation in Bahasa Indonesia. Journal of Psychological Sciences, 1(2), 47-61.
• Demir, M. (2010). Örgütsel çatışma yönetiminde duygusal zekânın etkisi: Konaklama işletmelerinde işgörenlerin algılamaları üzerine bir araştırma. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 11(2), 199-211.
• Dökmen, Ü. (2005). İletişim Çatışmaları ve Empati. Sistem Yayıncılık. İstanbul.
• Eriş, B. (2008). Zekâ: Amerikan deneyiminin kritik kuram perspektifinden analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri/ Educational Sciences: Theory & Practice, 81(1), 59-87.
• Goleman, D. (2019). Duygusal Zekâ (51. Baskı). Varlık Yayınları. İstanbul. Gümüş Bilim, H. G. (2018). Yöneticilerin kişilik özellikleri ve duygusal zekâları ile çatışma yönetim stillerini kullanımları arasındaki etkileşime yönelik bir araştırma. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Harriott. S. A. (2014). The relationship between emotional & Social intelligence and conflict management behavior in leadership. Doctoral dissertation. Nova Southeastern University. Retrieved from NSUWorks, College of Arts, Humanities and Social Sciences – Department of Conflict Resolution Studies. Florida.
• Hohlbein, P. J. (2015). The power of play in developing emotional intelligence impacting leadership success: A study of the leadership team in a midwest private, Liberal Arts University. [Unpublished Doctoral dissertation]. Pepperdine University Graduate School of Education and Psychology, California.
• Jordan, P. J. & Troth, A. C. (2002). Emotional intelligence and conflict resolution: Implications for human resource development. Advances in Developing Human Resources, 4(1), 62-79.
• Kesen, İ., Sunduram, D. R. & Abaslı, K. (2019). Okul Müdürü vs. Öğretim Lideri (Rapor). SETA Yayınları. Erişim: https://setav.org/assets/uploads/2019/07/R141.pdf
• Koçak, S. & Atanur Baskan, G. (2013). Okul müdürleri tarafından kullanılan çatışma yönetim yöntemlerinin etkililik düzeyleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education), 44, 212-224.
• Kumari, N. (2015). Emotional intelligence as a predictor of conflict resolution style. Research Journal of Business Management, 9(2), 350-363. DOI: 10.3923/rjbm.2015.350.363
• Martos, M. P. B., Lopez-Zafra, E., Pulıdo-Martos, M. & Augusto, J. M. (2013). Personality and Social Psychology Are emotional intelligent workers also more empathic?. Scandinavian Journal of Psychology, 54, 407–414. DOI: 10.1111/sjop.12058
• Mayer, J. D. (2004). “What is emotional intelligence?". UNH Personality Lab. 8. https://scholars.unh.edu/personality_lab/8
• Mayer, J. D., Caruso, D. & Salovey, P. (1999). “Emotional intelligence meets traditional standards for an intelligence”. Intelligence, 27, 267-298.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber. (3. Basımdan Çeviri, Çev. Editörü. S. Turan), Ankara: Nobel yayın Dağıtım.
• Mert, E. (2015). Duygusal zekâ ve çatışma yönetimi arasındaki ilişkinin incelenmesi ve bir araştırma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Kütahya.
• Özkalp, E., Varoğlu, A., Varoğlu, D., Kırel, A. Ç. & Acar, P. (2013). Örgütsel davranış. Anadolu Üniversitesi Yayınları. Ankara.
• Öztekin, A. (2006). Ortaöğretim kurumlarında görev yapan yöneticilerin duygusal zekâ becerilerini okul yönetiminde kullanma düzeylerinin değerlendirilmesi (Balıkesir il örneği). (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir Üniversitesi. Balıkesir.
• Öztürk, H. (2016). Örgütsel adalet algısı, duygusal zekâ ve çatışma yönetim stilleri arasındaki ilişkiler (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi. Bolu
• Pandey, S., Sajjanapu, S. & Sangwan, G. (2015). Study on effect of emotional ıntelligence on conflict resolution style. Indian Journal of Science and Technology, 8(S6), 71–81. DOI : 10.17485/ijst/2015/v8iS6/71215
• Saban, A. (2010). Çoklu zekâ kuramı ve Türk eğitim sistemine yansımaları. Nobel Yayın Dağıtım. Ankara.
• Sağır, M. (2018). Okul Liderliği. N. Can (Ed), Kuram ve uygulamalarda eğitim yönetimi içinde (s. 209-239). Ankara: Pagem Akademi Yayınları.
• Sunaryo, S. & Ratri, I. K. (2019). The influence of emotional intelligence on employee performance mediated by cooperative conflict management style of integrating and compromising. Jurnal Aplikasi Manajemen, 17(1), 37-47. doi: http://dx.doi.org/10.21776/ub.jam.2019.017.01.05
• Sü Eröz, S. (2013). Örgütlerde duygusal zekâ. Balikesir University The Journal of Social Sciences Institute, 16(29), 213-242.
• Şişman, M. (2018). Öğretim Liderliği. Pegem Akademi Yayınları. Ankara
• Turanlı, A. (2007). İlköğretim okulu müdürlerinin duygusal zekâ ve öğretmenlerin iş doyum düzeyleri. (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Türkel, A. U. (2000). Toplam kalite bağlamında grup dinamiği ve çatışma yönetimi. Türkmen Kitabevi. İstanbul.
• Vashisht, R., Singh, K. & Sharma, S. (2018). Emotional ıntelligence and its relationship with conflict management and occupational stress: A Meta-Analysis. Pacific Business Review International, 11(4), 30-38.
• Wright, T. A. & Staw, B. M. (1999). Affect and favorable work outcomes: Two longitudinal tests of the happy productive worker thesis. Journal of Organizational Behavior, 20, 1-23.
• Yaşlıoğlu, M. M., Pekdemir, I. & Toplu, D. (2013). Duygusal zeka ve çatışma yönetimi yöntemleri arasındaki ilişki ve bu ilişkide lider üye etkileşiminin rolü. Yönetim Bilimleri Dergisi, 11(22), 191-220.
• Yeşilyaprak, B. (2001). Duygusal zekânın eğitim açısından doğurguları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 25(25), 139-146.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (11.Baskı). Seçkin Yayıncılık. Ankara.
• Yüksek Özdemir, A. & Özdemir, A. (2007). Duygusal zeka ve çatışma yönetimi stratejileri arasındaki ilişkilerin incelenmesi: Üniversitede çalışan akademik ve idari personel üzerine uygulama. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18, 393-410.