MIDDLE SCHOOL VERBAL LECTURE SELF-EFFICACY PERCEPTION SCALE: VALIDITY AND RELIABILITY STUDY

Yıl 2022, Cilt: 51 Sayı: 234, 1161 - 1180, 09.05.2022

Selvi Demir Muhsine Börekçi

https://doi.org/10.37669/milliegitim.814497

Öz

In this study, it was aimed to develop a data collection tool to determine the verbal lecture self-efficacy perceptions of middle school students. Accordingly, an item pool has been created by examining firstly learning outcomes in the Turkish Language Teaching Program in 2018, Gee’s discourse analysis steps and related literature in terms of verbal lecture self-efficacy. The suitability of 70-item experimental form created was tested with 112 middle school students as pre-application by using “The think aloud method” in respect to lucidness and level. Afterwards, mentioned empirical form was presented to expert opinion. The draft of the scale created in accordance with expert opinions was applied to 334 middle school students. As a result of the exploratory factor analysis, it was specified that the experimental form is suitable for the two-factor model. The percentage of variance explained by all of the factors is 69%; the reliability co-efficient for all items of the scale was calculated as Cronbach alpha 86. The analysis results of the data obtained from the scale applied to 832 middle school students for confirmatory factor analysis showed that there is a consistence between the obtained fit indices, model and data, and the proposed model has a consistence at the medium or acceptable level. In the final form of scale, Cronbach alpha internal consistency reliability co-efficient was determined as .89. In consequence of the analysis made through the Mplus program, a verbal expression self-efficacy perception scale with 27 items in 4-point Likert type was developed. The findings obtained reveal that the scale aforesaid is a valid and reliable measurement tool.

Anahtar Kelimeler

verbal lecture, self-efficacy perception, middle school, scale

ORTAOKUL SÖZLÜ ANLATIM ÖZ YETERLİK ALGI ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Öz

Bu araştırmada ortaokul öğrencilerinin sözlü anlatım öz yeterlik algılarını belirleyebilmek için bir veri toplama aracı geliştirmek amaçlanmıştır. Bu doğrultuda ilk olarak 2018 Türkçe Dersi Öğretim Programı’nda yer alan kazanımlar, Gee’nin söylem çözümleme basamakları ve ilgili alanyazın sözlü anlatım öz yeterlik açısından incelenerek madde havuzu oluşturulmuştur. Oluşturulan 70 maddelik deneysel formun, ön uygulama olarak 112 ortaokul öğrencisiyle “Sesli Düşünme Yöntemi” kullanılarak anlaşılırlık ve seviye bakımından uygunluğu test edilmiştir. Daha sonra deneysel form uzman görüşüne sunulmuştur. Uzman görüşleri doğrultusunda oluşturulan ölçeğin taslağı 334 ortaokul öğrencisine uygulanmıştır. Açımlayıcı faktör analizi sonucunda deneysel formun iki faktörlü modele uygun olduğu belirlenmiştir. Faktörlerin tümünün açıkladığı varyans yüzdesi %69; ölçeğin tüm maddeleri için güvenirlik katsayısı Cronbach alfa .86 olarak hesaplanmıştır. Doğrulayıcı faktör analizi için 832 ortaokul öğrencisine uygulanan ölçekten elde edilen verilerin analiz sonuçlarının uyumlu olduğu ve önerilen modelin kabul edilebilir olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ölçeğe son hâli verildikten sonra Cronbach alfa değeri .89 olarak belirlenmiştir. Mplus programı aracılığıyla yapılan analizlerde 4’lü Likert tipinde 27 maddelik sözlü anlatım öz yeterlik algı ölçeği geliştirilmiştir. Ulaşılan sonuçlar, OSAÖYAÖ’nün geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğunu ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

sözlü anlatım, öz yeterlik algısı, ortaokul, ölçek

Kaynakça

• AKAR, C. (2008). Öz-yeterlik inancı ve ilkokuma yazmaya etkisi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 185-198. http://static.dergipark.org.tr/article-download/imported/5000035981/5000034903.pdf adresinden edinilmiştir.
• ALBAYRAK, S. A. (2005). Çoklu doğrusal bağlantı halinde en küçük kareler tekniğinin alternatifi yanlı tahmin teknikleri ve bir uygulama. Sosyal Bilimler Dergisi, (1)1, 105-126.
• ALTUNÇEKİÇ, A., Yaman, S. & Koray, Ö. (2005). Öğretmen adaylarının öz-yeterlik inanç düzeyleri ve problem çözme becerileri üzerine bir araştırma (Kastamonu ili örneği). Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(1), 93-102.
• AYDIN, İ. S. (2013). Öğretmen adaylarının konuşma öz yeterliklerine ilişkin ölçek geliştirme çalışması. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14, 33-46. https://mjer.penpublishing.net/makale_indir/333 adresinden edinilmiştir.
• AYDIN, İ. S., Demircan, U. & İnnalı, H. Ö. (2015). Ortaokul öğrencilerinin dinleme/izleme öz yeterlik algılarına yönelik ölçek geliştirme çalışması. International Journal of Languages’ Education and Teaching, UDES, 1420-1435.
• BANDURA, A. (1989). Self-regulation of motivation and action through internal standards and goal system. In L. A. Pervin, (Ed.), Goal Concepts in Personality and Social Psychology Hillsdale (pp. 19-85). Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
• BANDURA, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: Freeman and Company.
• BAŞ, G. & Şahin, C. (2012). İlköğretim 6, 7 ve 8. sınıf öğrencilerinin okuma tutumları ve yazma eğilimleri ile Türkçe dersindeki akademik başarıları arasındaki ilişki. Turkish Studies, 7(3), 555-572.
• https://arastirmax.com/tr/system/files/dergiler/79199/makaleler/7/3/arastirmax-ilkogretim-6.7.8.sinif-ogrencilerinin-okuma-tutumlari-yazma-egilimleri-ile-turkce-dersindeki-akademik-basarilari-arasindaki-iliski.pdf adresinden edinilmiştir.
• BIKMAZ, F. H. (2002). Fen öğretiminde özyeterlik inancı ölçeği. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 1(2), 197-210. http://www.ebuline.com/pdfs/2sayi/2-4.pdf adresinden edinilmiştir.
• BURSALIOĞLU, Z. (1981). Eğitim yöneticisinin yeterlikleri. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları.
• BROWN, T. (2006). Confirmatory factor analysis for applied research. Newyork: Guildford Publications, Inc.
• BÜYÜKÖZTÜRK, Ş. (2014). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• BÜYÜKÖZTÜRK, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• COMREY, A. L. & Lee, H. B. (1992). A First Course in factor analysis (2nd ed.). New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Publishers, Hillsdale.
• ÇAKIR, H. (2015). Öğretmen adaylarının sözlü anlatım öz yeterlik inançlarının değerlendirilmesi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezinden edinilmiştir. (Tez No. 395266)
• ÇOKLUK, Ö., Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPPS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
• DE VELLİS, R. F. (2014). Ölçek geliştirme kuram ve uygulamalar (T. Totan, çev. ed.). Ankara: Nobel Akademik.
• DOĞAN, Y. (2009). Konuşma becerisinin geliştirilmesine yönelik etkinlik önerileri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(1), 185-204. http://static.dergipark.org.tr/article-download/6496/49b2/5a52/imp-JA72UT39BU-0.pdf adresinden edinilmiştir.
• EKİCİ, G. (2005). Biyoloji özyeterlik ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 85-94. http://static.dergipark.org.tr/article-download/imported/5000048672/5000045993.pdf adresinden edinilmiştir.
• ERKUŞ, A. (2012). Psikolojide ölçme ve ölçek geliştirme. Ankara: Pegem Akademi.
• EVCİ, N. & Aylar, F. (2017). Derleme: Ölçek geliştirme çalışmalarında doğrulayıcı faktör analizinin kullanımı. Sosyal Bilimler Dergisi, 10, 389-412. http://dx.doi.org/10.16990/SOBIDER.3386
• FIELD, A. (2009). Discovering statistic using SPSS for windows. London: SAGE.
• GEE, J. P. (2005). An introduction to discourse analysis: theory and method (2nd ed.). New York: Routledge.
• GEREZ TAŞGIN, F. (2015). Türkçe öğretmeni adaylarının dinleme, konuşma, okuma ve yazma öz yeterlikleri ile öğrenme stillerinin incelenmesi (Atatürk Üniversitesi Örneği) (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezinden edinilmiştir. (Tez No. 394809)
• GÜR, T. (2011). Türkçe öğretmen adaylarının dil tutumları ve dil kullanımlarının söylem çözümlemesi yöntemi ile betimlenmesi (Doktora tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezinden edinilmiştir. (Tez No. 301124)
• HİNKİN, T. R. (1998). A belief tutorial on the development of measures for use in survey questionnaires. Organizational Research Methods, 1(1), 104-121. doi: https://doi.org/10.1177/109442819800100106
• HOOPER, D., Coughlan, J. & Mullen, M. (2008). Structural equation modeling: Guidelines for determining model fit. The Electronic Journal of Business Research Methods, 6(1), 53-60. https://www.researchgate.net/publication/254742561_Structural_Equation_Modeling_Guidelines_for_Determining_Model_Fit adresinden edinilmiştir.
• HU, L. & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1-55. doi: https://doi.org/10.1080/10705519909540118
• KARA, Ö. T. (2009). İlköğretim ikinci kademe Türkçe dersinde konuşma becerisinin geliştirilmesinde dramanın kullanılması ve bir uygulama örneği. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, XI(2), 151-163. doi: http://hdl.handle.net/11630/3771
• KARAGÖZ, Y. (2017). SPSS ve AMOS 23 uygulamalı istatistiksel analizler. Ankara: Nobel.
• KARAGÖZ, Y. & Ekici, S. (2004). Sosyal bilimlerde yapılan uygulamalı araştırmalarda kullanılan istatistiksel teknikler ve ölçekler. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 5(1), 25-43.
• KARAGÖZ, Y. & Kösterelioğlu, İ. (2008). İletişim becerileri değerlendirme ölçeğinin faktör analizi metodu ile geliştirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21, 81-98. http://static.dergipark.org.tr/article-download/imported/5000126279/5000116080.pdf adresinden edinilmiştir.
• KARAKAŞ, S. (2008). Çoklu doğrusal bağlantı problemi ve yanlı regresyon tahmincileri (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezinden edinilmiştir. (Tez no. 261905)
• KATRANCI, M. (2014). Öğretmen adaylarının konuşma becerisine yönelik öz yeterlik algıları. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 174-195. http://oaji.net/articles/2014/691-1418210706.pdf adresinden edinilmiştir.
• KATRANCI, M. & Melanlıoğlu, D. (2013). Öğretmen adaylarına yönelik konuşma öz yeterlik ölçeği: geçerlik ve güvenilirlik çalışması. The Journal of Academic Social Science Studies (JASSS), 6(6), 651-665. https://toad.halileksi.net/sites/default/files/pdf/konusma-oz-yeterlik-olcegi-toad_1.pdf adresinden edinilmiştir.
• KAYIŞ, A. (2014). Güvenirlik analizi. Ş Kalaycı (Ed.), SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri içinde (ss. 404-409). Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• KILIÇOĞLU, G., Karakuş, E. N. & Demir, T. (2011, April). Sosyal alanlar öğretmenlerinin kişilerarası özyeterlik inançlarının değerlendirilmesi (Ankara ili örneği). 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications, Antalya.
• KLİNE, R. B. (2010). Principles and practice of structural equation modeling. New York: The Guilford Press. ftp://158.208.129.61/suzuki/PP_SEM_3e.pdf sayfasından erişilmiştir.
• LEE, E. E. (2003). Cultural mistrust, university alienation, academic self-efficacy and academic help seeking in african american college students. (Unpublished doctoral dissertation). University of Nebraska, Lincoln, USA.
• MADEN, S. (2010). Türkçe öğretmeni adaylarının sözlü iletişim becerileri üzerine bir araştırma. EKEV Akademi Dergisi, 14(44), 145- 154. https://arastirmax.com/en/system/files/dergiler/182912/makaleler/14/44/arastrmx_182912_14_pp_145-154.pdf adresinden edinilmiştir.
• MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI, (2018). Türkçe dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara: MEB.
• OĞUZ, A. (2009). Öğretmen adaylarının sözlü ve yazılı anlatım becerilerine ilişkin öz yeterlik algıları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8(30), 18-42. http://static.dergipark.org.tr/article-download/imported/5000068266/5000063329.pdf adresinden edinilmiştir.
• OĞUZ, A. (2015). Öğretmen adaylarının sözlü anlatım öz yeterlik inançlarının incelenmesi. Turkish Studies, 10(7) 765-780. doi: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8243
• OĞUZ, A. (2016). Öğretmen adaylarına yönelik sözlü anlatım öz yeterlik inancı ölçeğinin geliştirilmesi. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(1), 63-86. http://static.dergipark.org.tr/article-download/3158/d21a/c997/imp-JA44HC52AF-0.pdf adresinden edinilmiştir.
• ÖZ, K. (2018). Drama ile yapılandırılmış sözlü anlatım derslerinin konuşmaya yönelik tutuma ve öz yeterlik algısına etkisi (Yüksek lisans tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezinden edinilmiştir. (Tez No. 527648)
• ÖZGEN, K. & Bindak, R. (2011). Lise öğrencilerinin matematik okuryazarlığına yönelik öz-yeterlik inançlarının belirlenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(2), 1073-1089. https://app.trdizin.gov.tr/documentViewer/viewer.xhtml?ext=pdf&path=iszyC6h_XyiCkvthyLGCVfPQAs42uV-LWHvubvaxkZ5Ury-FdNl7aax4DCpcq8N20xK2KD8vBOO41Y0vMAYUxIMcMUoL-1g-vj4_0GaeAdg adresinden edinilmiştir.
• SAFA, P. (1991). Ortaokullar için sözlü ve yazılı anlatım. İstanbul: Ülke Yayın.
• SAUSSURE, F. (1998). Genel dilbilim dersleri (B. Vardar, çev.). İstanbul: Multilingual.
• SCHREİBER, J. B., Nora A., Stage F. K., Barlow E. A. & King, J. (2006). Reporting structural equation modeling and confirmatory factor analysis results: A review. The Journal of Educational Research 99(6), 323-338. doi: https://doi.org/10.3200/JOER.99.6.323-338
• SHULTZ, D. P. & Shultz, S. E. (2007). Modern psikoloji tarihi (Y. Aslay, çev.). İstanbul: Kaknüs.
• ŞİMŞEK, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş, temel ilkeler ve lisrel uygulamaları. Ankara: Ekinoks.
• TABACHNİK, B. G. & Fidell, L. S. (2015). Çok değişkenli istatistiklerin kullanımı (M. Baloğlu, çev.). Ankara: Nobel.
• TAVŞANCIL, E. (2010). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel.
• TEKİN, H. (2004). Eğitimde ölçme ve değerlendirme (17. baskı). Ankara: Yargı.
• THOMPSON, B. (2004). Exploratory and confirmatory factor analysis: Understanding concepts and applications. Washington: American Psychological Association.
• ÜLPER, H. & Bağcı, H. (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine dönük öz yeterlik algıları. Turkish Studies, 7(2), 1115- 1131. doi: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.3039
• VAN SOMOREN, M. W., Barnard, Y. F. & Sandberg, J. A. C. (1994). The think aloud method a practical guide to modelling cognitive processes. London: Department of Social Science Informatics University of Amsterdam Published by Academic Press. https://pure.uva.nl/ws/files/716505/149552_Think_aloud_method.pdf adresinden edinilmiştir.
• WALTZ, C. F., Strcikland O. L. & Lenz E. R. (2010). Measurement in nursing and health research. New York: Springer Publishing Company.
• WANG, J. & Wang, X. (2012). Structural equation modeling: applications using mplus: methods and applications. West Susex: John Wiley & Sons.
• YILDIZ, M. (2013). Okuma motivasyonu, akıcı okuma ve okuduğunu anlamanın beşinci sınıf öğrencilerinin akademik başarılarındaki rolü. Turkish Studies, 8(4). 1461-1478. http://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423933003.pdf adresinden edinilmiştir
• ZİMMERMAN, B. J. (1995). Self-efficacy and educational development. In A. Bandura (Ed.), Self-efficacy in changing societies (pp. 202-232). New York: Cambridge University Press.