İlkokul Türkçe Ders Kitaplarındaki Öyküleyici Metinlerin Değerler Yönünden İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 51 Sayı: 235, 2085 - 2106, 15.08.2022

Kevser Dökme , Berfu Kızılaslan Tunçer

https://doi.org/10.37669/milliegitim.880197

Cited By: 2

Öz

Bu araştırmanın amacı İlkokul Türkçe ders kitaplarında bulunan öyküleyici metinlerde İlkokul Türkçe Programı’nda belirtilen kök değerlerin hangi düzeyde bulunduğunu belirlemek ve bu değerlere ilişkin öğretmen görüşlerini almaktır. Nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışmasının kullanıldığı bu araştırmada doküman analizi yöntemi ile Türkçe ders kitaplarındaki öyküleyici metinlerde yer alan değerler incelenmiştir. İlkokul Türkçe ders kitapları incelendiğinde kök değerlerin her sınıf düzeyinde artırılarak metinlerde yer aldığı ancak değerlerin metinlerde yer alma sıklığının dengeli olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Diğer bir amaca yönelik olarak öğretmenlerin değerlere ilişkin görüşleri Gaziantep ilindeki merkeze bağlı ilkokullarda görev yapan 17 sınıf öğretmeni ile yarı yapılandırılmış görüşme soruları ile alınmıştır. İçerik analizi yöntemi ile analiz edilen bulgulara göre, öğretmenlerin tamamı değerler eğitimine yönelik uygulamalardan sonra, öğrencilerin büyük bir kısmında, özellikle küçük yaş gruplarında değişiklik olduğunu belirtmişlerdir. Öğretmenlerin, okulda ve toplumda yaşanan şiddet olayları gibi çeşitli sorunların yalnızca okulda verilen değerler eğitimi ile önlenemeyeceği görüşüne sahip oldukları, ailenin de işe koşulması gerektiği tespit edilmiştir. Ayrıca değerler eğitiminde yer alan değer ifadelerinin soyut olması ve değer öğretiminin çocukların soyut kavram ve ifadeleri henüz tam olarak anlamlandıramadığı küçük yaşlarda daha etkili olması tezatlığının değerlerin öğretimini zorlaştırdığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türkçe dersi, değerler eğitimi, Türkçe ders kitabı

Investigation Of Narrative Texts In Turkish Textbooks In Terms Of Values

Öz

The aim of this study is to determine the level of root values specified in the Primary School Turkish Curriculum in the narrative texts in the primary school Turkish textbooks and to obtain teachers' opinions on these values.In this case study, the values in the narrative texts in Turkish textbooks were examined with the method of document analysis. When the primary school Turkish textbooks were examined, it was concluded that the root values were increased at each grade level and included in the texts, but the frequency of the values included in the texts was not balanced. For another purpose, semi-structured interviews were conducted with 17 primary school teachers. The answers given by the teachers were analyzed using the content analysis method. According to the data, after the practices for values education, all of the teachers stated that there was a change in most of the students, especially in younger age groups. Teachers had the view that various problems such as violence in the school and in the society could not be prevented only with the values education given at school, and the family should also be employed.

Anahtar Kelimeler

Turkish lesson, values education, Turkish study book

Kaynakça

• Aktepe, V., ve Aktepe, L. (2009). Öğrencilerde iyilik yapma bilincini yerleştirmede kullanılacak metotlar ve öneriler. 1. Ulusal İyilik Sempozyumu. Elazığ: İl Millî Eğitim Müdürlüğü-Fırat Üniversitesi, 1, 197 – 203.
• Aktepe, V., ve Yalçınkaya, E. (2016). Okul ortamında değerler eğitiminin öğrenci görüşlerine göre çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 17(2), 113 - 131.
• Aladağ, S. (2009). İlköğretim sosyal bilgiler öğretiminde değer eğitimi yaklaşımlarının öğrencilerin sorumluluk değerini kazanma düzeyine etkisi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Aydın, M. Z. (2003). Ahlâk öğretiminde örnek olay incelemesi yöntemi. Nobel Yayınları.
• Bacanlı, H. (1999). Duyuşsal davranış eğitimi. Nobel Yayın Dağıtım.
• Bacanlı, H. (2002). Psikolojik kavram analizleri. Nobel Yayın Dağıtım.
• Baki, Y. (2019). Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin değer aktarımı açısından incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 17(37), 109 - 146.
• Berg, B.L., ve Lune, H. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Çeviri Editörü: Hasan Aydın, Eğitim Yayıncılık.
• Bilgin, N. (1995). Sosyal psikolojide yöntem ve pratik çalışmalar. Sistem Yayıncılık.
• Coşkun, D. (2011). İlköğretim birinci kademe beşinci sınıf sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimi (Denizli ili örneği) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Çalışkur, A., Demirhan, A., ve Bozkurt, S. (2012). Değerlerin belirli meslek alanları ve demografik değişkenlere göre incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(1), 219 - 236.
• Çelikpazu, E.E., ve Aktaş, E. (2011) Meb 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin değer iletimi açısından incelenmesi. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 6(2), 413 - 424.
• Çiftçi, Ü., Karapazar, H. ve Kurnaz, A. (2013). Üstün zekâlı ve yetenekli öğrencilerin değer algılarının betimsel bir analizi. Değerler Eğitimi Dergisi, 11 (26), 185-225.
• Doğan, İ. (1999). Küresel değerler ve eğitim: Türkiye örneği. Eğitimde Yansımalar: V, 21. yy Eşiğinde Türk Eğitim Sistemi Ulusal Sempozyumu, 25 - 27.
• Karasar, N. (1998). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım.
• Kaya, U. (2013). Değerler eğitiminde bir meslek teşkilatı: Ahilik. Değerler Eğitimi Dergisi, 11(26), 41 - 69.
• Keskinoğlu, M.Ş. (2008). İlköğretim beşinci sınıf öğrencilerine uygulanan mesnevi temelli değerler eğitimi programının ahlaki olgunluğa ve saldırganlık eğilimine etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Maboçoğlu, M. (1998). Demokrasi eğitimi nasıl olmalıdır?, VII. Ulusal Eğilim Bilimleri Kongresi, Selçuk Üniversitesi, 56 – 59.
• MEB, (2019). Türkçe dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Mehmedoğlu, A. U. (2006). Gençlik, değerler ve din. A. U. Mehmedoğlu ve Y. Mehmedoğlu (Edt.), Küreselleşme, ahlak ve değerler (251-320). Litera Yayıncılık.
• Nirun, N. (1994). Sistematik sosyoloji yönünden aile ve kültür. Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• Pekdoğan, S., ve Korkmaz, H.İ. (2017). Okul öncesi eğitime devam eden 5-6 yaş çocuklarına verilen değerler eğitimine ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(37), 59-72.
• Robbins, S. (1994) Örgütsel davranışın temelleri, Etam A.Ş.
• Rokeach, M. (1973). The nature of human values, Free Press.
• Schwartz, S. H., ve Bilsky, W. (1987). Toward a psychologıcal structure of human values. Journal of Personality and Social Psychology, 53, 550-562.
• Schwartz, S.H., ve Bilsky, W. (1990). Toward a theory of the universal content and structure of values: Extensions and cross-cultural replications, Journal of Personality and Social Psychology, 58, 878-891.
• Şen, Ü. (2007). Millî eğitim bakanlığının 2005 yılında tavsiye ettiği 100 temel eser yoluyla Türkçe eğitiminde değerler öğretimi üzerine bir araştırma. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Tokdemir, M. A. (2007). Tarih öğretmenlerinin değerler ve değerler eğitimi hakkındaki görüşleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Tonga, D. (2017). Rol model olarak sosyal bilgiler öğretmeni. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 17-30.
• Türk, İ. (2009). Değerler eğitiminde saygı [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
• Yalçınkaya, E., ve Aktepe, V. (2019). İlkokul ve ortaokul öğrencilerinin hoşgörü eğilimlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. E. Yalçınkaya (Edt.), Eğitim bilimlerinde farklı bakışlar (5-28). İKSAD Publishing House.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.