SINIF ÖĞRETMENLERİNİN ÖZ YETERLİK İNANÇLARI İLE SINIF İÇİ DAVRANIŞLARININ İNCELENMESİ

Yıl 2022, Cilt: 51 Sayı: 235, 2275 - 2296, 15.08.2022

Filiz Yurtal , Burak Elgit

https://doi.org/10.37669/milliegitim.885220

Cited By: 2

Öz

Araştırmanın amacı, sınıf öğretmenlerinin öz yeterlik inançları ile sınıf içi davranışları arasındaki ilişkiyi incelemektir. İlişkisel tarama modelinde gerçekleştirilen çalışmaya 2018-2019 eğitim öğretim yılında görev yapan 247 sınıf öğretmeni katılmıştır. Araştırmada öğretmenlerin demografik bilgilerini elde etmek amacıyla kişisel bilgi formu, “Öğretmen öz yeterlik inancı ölçeği” ile “Sınıf içi öğretmen davranışları ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda öğretmenlerin öz yeterlik inançları ile sınıf içi davranışları arasında orta düzeyde ve anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Öğretmenlerin öz yeterlik inançları ile mesleki kıdemleri arasında 10 ve üzeri mesleki kıdeme sahip öğretmenlerin 1-5 yıllık mesleki kıdeme sahip öğretmenlere göre akademik öz yeterlik inançlarının daha yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmenlerin öz yeterlik ölçeğinin tümü ile mesleki öz yeterlik ve entelektüel öz yeterlik alt boyutunda, okutmuş oldukları sınıf düzeylerine göre anlamlı bir farklılık olduğu görülmüştür. Ayrıca çalışmada öğretmenlerin sınıflarında yabancı öğrenci bulunmasının öğretmenlerin sosyal öz yeterlik boyutunda anlamlı bir farklılığa neden olduğu görülmüştür. Öğretmenlerin sınıf içi davranışları incelendiğinde, kadın öğretmenlerin daha çok öğrenci merkezli eğitimi tercih ettikleri bulunmuştur. Araştırmadan elde edilen sonuçlar, ilgili alan yazında tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: öz yeterlik, sınıf öğretmeni, sınıf içi öğretmen davranışları

Anahtar Kelimeler

Öz yeterlik, sınıf öğretmeni, sınıf içi öğretmen davranışları

Kaynakça

• Akar, C. (2008). Öz yeterlik inancı ve ilkokuma yazmaya etkisi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 1(2), 185-198.
• Alemdağ, S. (2013). Öğretmen adaylarında fiziksel aktiviteye katılım sosyal görünüş kaygısı ve sosyal öz yeterlik ilişkisinin incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Altunbaş, S. (2011). İlköğretim okullarında görev yapan sınıf öğretmenlerinin öz yeterliklerinin incelenmesi (Elazığ ili örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Arslan, H. ve Uslu, B. (2015). Faculty’s academic intellectual leadership: predictive relations with several organizational characteristics of universities. Journal of Higher Education and Science, 5(2), 125-135.
• Astington, J. W. (1998). Theory of mind goes to school. Educational Leadership, 56(3), 46-48.
• Bakaç, E. ve Özen, R. (2017). Pedagojik formasyon öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik öz-yeterlik inançları ile tutumları arasındaki ilişki. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(4), 1389-1404. Bandura, A. (1993). Perceived self-efficacy in cognitive development and functioning. Educational Psychologist, 28, 117-148.
• Bandura, A. (1994). Self-efficacy. https://www.uky.edu/~eushe2/Bandura/BanEncy.html
• Bandura, A. (2006). Guide for Constructing Self-Efficacy Scales. https://www.uky.edu/~eushe2/Bandura/BanduraGuide2006.pdf
• Büyükikiz, K.K. (2011). Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin yazma becerileri ile öz yeterlilik algıları arasındaki ilişki üzerine bir araştırma (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç, E., Karadeniz, Ş. ve Karataş, S. (2004). Sınıf içi öğretmen davranışları ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik analizleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 38(38), 212-229.
• Çakır, M. (2015). Öğretmenlerin liderlik stilleri ile sınıf içi öğretmen davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi (İzmir ili konak ilçesi örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Çınar, O., Teyfur, E. ve Teyfur, M. (2006). İlköğretim okulu öğretmen ve yöneticilerinin yapılandırmacı eğitim yaklaşımı ve programı hakkındaki görüşleri. Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(11). 47-64.
• Çiftçi, C. (2016). Sınıf öğretmenlerinin öz yeterlik algıları ile kaynaştırmaya yönelik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Çolak, İ., Yorulmaz, Y.İ. ve Altınkurt, Y. (2017). Öğretmen öz yeterlik inancı ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması. Mustafa Kemal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1). 20-32.
• Coleman, P. K. (2003). Perceptions of parent-child attachment, social self-efficacy and peer relationships in middle chilhood. Infant and Child Development, 12, 351-368. Connoly, J. (1989). Social self-efficacy in adolecence: relations with self-concept, social-adjustment and mental health. Canadian Journal Of Behaviur Science Review, 21(3), 258-269.
• Demir, F. (2019). Akademik entelektüel liderlik, örgütsel destek ve örgütsel vatandaşlık arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Eskişehir Üniversitesi Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Demirtaş, H., Cömert, M., ve Özer, N. (2011). Öğretmen adaylarının öz yeterlik inançları ve öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Eğitim ve Bilim Dergisi, 36(159), 96-111.
• Deniz, İ. (2005). Öğrenci merkezli fen bilgisi eğitiminin öğrenci başarılarına etkisi (yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Dönmez, S. (2011). Sınıf öğretmenlerinin fen ve teknoloji dersi öz-yeterlilik inançlarının denetim odağına göre farklılığının incelenmesi üzerine bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Duman, B. (2008). Öğrenme-öğretme sürecindeki entelektüel şizofrenizm. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 287-321.
• Dündar, Ş. (2008). İlköğretim sosyal bilgiler dersi öğrenme ortamlarının yapılandırmacı özellikler açısından değerlendirilmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Ekici, G. (2006). Meslek lisesi öğretmenlerinin öğretmen öz yeterlik inançları üzerine bir araştırma. Journal of Educational Research, 24,87-96.
• Ekici, G. (2012). Akademik öz yeterlik ölçeği: Türkçe’ye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43, 174-185.
• Ermiş, M. (2019). Öğretmenlerin öz yeterlik düzeyleri ile kuruma bağlılıkları arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Amasya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Amasya. Gordon, T. (2013). Etkili Öğretmenlik Eğitimi. Profil yayıncılık: İstanbul.
• İncik, E.Y. ve Tanrıseven, I. (2012). Eğitim fakültesi öğretim elemanlarının ve öğretmen adaylarının öğrenci merkezli eğitme ilişkin görüşleri (Mersin üniversitesi örneği). Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8 (3), 172-184.
• Karademir, T. (2012). Öğretmenlerin öğrenme nesnesi öz-yeterlilik algılarının farklı değişkenler açısında incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Karasar, N. (2018). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Nobel Kitap Evi.
• Kaya, Y.K. (1993). Eğitim Yönetimi Kuram ve Türkiye’de Uygulama. Ofset Matbaacılık.
• Klassen, R. ve Chiu, M.M. (2010). Effects on teacher’ self-efficacy and job satisfaction: teacher gender, years of experience, and job stress. Journal of Educational Psycology, 102(3), 741-756.
• Koç, C. (2013). Sınıf öğretmenlerinin öz yeterlik algıları ve yapılandırmacı öğrenme oluşturma ortamı becerilerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı (1), 240-255.
• Korkut, K. ve Babaoğlan, E. (2012). Sınıf öğretmenlerinin öz yeterlik inançları. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 8(16), 270-282.
• Korkmaz N. (2007). İlköğretim okullarında -etkili sınıf yönetiminde öğretmen davranışlarının incelenmesi İstanbul- tuzla ilköğretim okullarında pilot bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kuru, G.Ç. (2018). Sınıf öğretmeni adaylarının akademik öz-yeterliklerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Muğla Sıtkı Kocaman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• Küpeli, E. (2019). Ortaokul öğretmenlerinin iletişim becerileri ile öz yeterlik algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• Limnenbrink, E.A. ve Pintrich, P.R. (2003). The role self efficacy beliefs in student engagement and learning in the classroom. Reading ve Writing Quarterly, 19, 119-137.
• Lewandowski, K.H.L. (2005). A study of the relationship of the teachers’ self-efficacy and the impact of leadership and professional development (Unpubllished doctoral dissertation). İndian University of Pennsylvania.
• Maden, S., Durukan, E. ve Akbaş, E. (2011). İlköğretim öğretmenlerinin öğrenci merkezli öğretime yönelik algıları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), 255-269.
• Ocak, G., Ocak, İ. ve Kutlu Kalender, M.D. (2017). Öğretmen öz-yeterlik algıları ile öğretme-öğrenme anlayışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(5), 1851-1864.
• Oğuz, A. (2009). Öğretmen adaylarının öğretmen öz yeterlik inançlarının incelenmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 24, 281-290.
• Özata, H. (2007). Öğretmenlerin öz-yeterlik algılarının ve örgütsel yenileşmeye ilişkin görüşlerinin araştırılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Özdemir, M.S. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretim sürecine ilişkin öz-yeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 54, 277-306.
• Özpolat, V. (2008). Öğretmenlerin mesleki önceliklerinde öğrenci merkezli yaklaşımın yeri. Milli Eğitim Dergisi, 43(200), 5-27.
• Özsoy, G.A. (2017). Devlet liselerinde görev yapan öğretmenlerin öz yeterlilik inançları ile değişime direnme davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Öztürk, B., Şahin, T.F. ve KOÇ, G. (2002). İlköğretim okullarında öğretmen beklentilerini etkileyen öğrenci özellikleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 31, 390-341.
• Öztürk, B. ve Erdem, İ.S. (2017). Sınıf öğretmenlerinin ilk okuma ve yazma öğretimine yönelik öz yeterlik inançlarının değerlendirilmesi. Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi,1(3), 1-26.
• Pajares, F.(1996). Self-efficacy beliefs in academic settings. Review Of Educational Research, 66(4), 543-578.
• Romi, S. ve Leyser, Y. (2007). Exploring inclusion preservice training needs: a study of variables associated with attitudes and self-efficacy beliefs. European Journal of Special Needs Education, 21(1), 85-105.
• Tabachnick, B. ve Fidell, L.S. (2015). Çok değişkenli istatistiklerin kullanımı. (M. Baloğlu, Çeviri Editörü). Nobel Akademi Yayıncılık (Orijinal 6. Baskı, 2013).
• Telef, B.B. (2011). Öğretmenlerin öz yeterlikleri, iş doyumları, yaşam doyumları ve tükenmişliklerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 10(1), 91-108
• Toptemir, S. (2013). İlköğretim matematik öğretmenlerinin sınıf yönetimi öz-yeterlik algılarının değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hasan Kalyoncu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• Tschannen-Moran, M. ve Hoy, W.A. (2001). Teacher efficacy: Capturing an elusive construct. Teaching and Teacher Education, 17, 783-805.
• Uğurlugelen, Z. (2019). Suriyeli çocuklara yabancı dil olarak türkçe öğreten “öğreticilerin” öz yeterlik algılarının incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek Lisans tezi). Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep. United Nations International Children's Emergency Fund UNICEF (2019). Turkey Humanitarian Situation Raport No: 36. https://www.unicefturk.org/public/uploads/files/UNICEF%20Turkey%20Humanitarian%20Situation%20Report%20No.%2036%20-%20End-Year%202019.pdf
• United Nations High Commissioner for Refugees UNHCR (2021). UNHCR BM Mülteci Örgütü Türkiye. https://www.unhcr.org/tr/egitim
• Üce, Ş. (2019). İlkokullarda görev yapan öğretmenlerin kişilerarası öz yeterlikleri ile araç gereç kullanımına yönelik tutumlarının incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Yönetimi ve Denetimi Ortak Yüksek Lisans Programı, İstanbul.
• Yılmaz, H. (2007). Akademik yöneticilerin entelektüel düzeylerinin ölçülmesi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli. Zararsız, N. (2012). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin öz yeterlik algılarının incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Zimmerman, B. J. (2000). Self-efficacy: An essential motive to learn. Educational Psychology, 25, 82-91.