Türkiye’de Özel Okullar ile İlgili Yapılan Lisansüstü Tezlerin Tematik ve Yöntemsel Eğilimleri: İçerik Analizi

Yıl 2023, Cilt: 52 Sayı: 237, 515 - 546, 10.02.2023

Nuray Karagöz Ali Özdemir

https://doi.org/10.37669/milliegitim.1066776

Cited By: 1

Öz

Günümüz rekabet dünyasında eğitim sektörü içerisinde belirleyici bir şekilde rol oynayan özel okulların değişim ve yenileşme çabaları günden güne artmaktadır. Bu doğrultuda özel okullarla ilgili birçok yüksek lisans ve doktora tez çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Bu araştırmanın amacı; özel okullarla ilgili olarak yapılmış olan lisansüstü tezlerin hem tematik hem de yöntemsel eğilimlerinin incelenmesidir. Araştırma yöntemi olarak betimsel içerik analizi kullanılmıştır. Çalışmaların genel hatlarıyla bir bütün olarak resmedilmesi literatürde yer alan çalışmaların daha etkin bir şekilde okunmasına olanak sağlayacağı düşünülmektedir. Bu amaç doğrultusunda Ulusal Tez Merkezi olan YÖK tez veri tabanından yararlanılmıştır. YÖK tez veri tabanında tarama yapılırken anahtar sözcükler olarak “özel okul”, “özel öğretim kurumları” ve “kolej” kelimeleri kullanılmıştır. Tarama sonucunda bu anahtar kelimelerle 2010-2021 yılları arasında yayımlanmış olan 230 adet yüksek lisans ve doktora tezi incelenmiş, amaca uymayan tezler çıkartılarak toplam 191 tez incelenmiştir. Bu tezler; araştırmanın hangi alanda yapıldığına, türüne, üniversitesine, yılına, konusuna, yöntem ve desenlerine, örneklemine, veri toplama aracına ve veri analiz yöntemine göre bilimsel yayın sınıflama formu kullanılarak analiz edilmiştir. İncelenen çalışmalarda yüksek lisans tez sayısı doktora tez sayısına göre daha fazla olduğu ve çalışmaların ağırlıklı olarak İstanbul’daki özel okullarda yapıldığı gözlemlenmiştir. 2018-2021 arası yapılan çalışmalar ise 2010-2018 arasında yapılan çalışmalara oranla daha fazla olmuştur. Çalışmalarda yöntem olarak en çok nicel yöntem ve tarama deseninin seçildiği, örneklem yöntemi olarak ise amaçlı örnekleme ve çeşitlerinin kullanıldığı sonucuna ulaşılmıştır. Nicel çalışmalarda değişkenler ve nitel çalışmalarda odaklanılan olgular sınıflandırılmış ve çalışma içerisinde tablolarla gösterilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Eğitim, Özel Öğretim Kurumları, Özel Okul, Kolej

Teşekkür

Doç. Dr. Yusuf ALPAYDIN Doç. Dr. Ahmet Faruk LEVENT Dr. Rıza AKKAYA

Kaynakça

• Alkan, V., Şimşek, S., ve Erbil, B. A. (2019). Karma yöntem deseni: Öyküleyici alanyazın incelemesi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(2), 559-582.
• Aslan, A. ve Altay, G. (2019). Eğitim ve ekonomik büyüme ilişkisinin analizi: Türkiye'deki özel okullar örneği (Doktora Tezi). Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Nevşehir.
• Aslan, E. A. (2019). Türkiye'de Özel Okullaşma. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 263-276.
• Baki, A., ve Gökçek, T. (2012). Karma yöntem araştırmalarına genel bir bakış. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi (elektronik), 11(42), 1-21.
• Cevher, E. (2013). Vakıf üniversitelerinde uygulanabilecek rekabet stratejileri üzerine bir araştırma (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
• Creswell, J.W. (2021). Karma yöntem araştırmalarına giriş. (3.Baskı). Pegem Akademi.
• Çalık, M. ve Sözbilir, M. (2014). İçerik analizinin parametreleri. Eğitim ve Bilim, 39(174).
• Çallı, Y. Y. (2009). Türk anayasa hukukunda eğitim hakkı (Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Kandemir, Y. (2015). Devlet okulu öğretmenlerinin özel okullara ilişkin tutumlarının incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Karakülah, Y. (2019). Özel Sektöre Ait Okulların Tercih Edilme Nedenleri (Tezsiz Yüksek Lisans Projesi). Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Karataş, S., ve Varlık, S. (2019). Velilerin özel öğretim kurumlarını tercih etmesine etki eden faktörlerin incelenmesi: ölçek geliştirme çalışması. Turkish International Journal of Special Education and Guidance & Counseling ISSN: 1300-7432, 8 (1), 1-15.
• Kıral, B. (2020). Nitel bir veri analizi yöntemi olarak doküman analizi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 170-189.
• Koyuncu, M. S., Şata, M., ve Karakaya, İ. (2018). Eğitimde ölçme ve değerlendirme kongrelerinde sunulan bildirilerin doküman analizi yöntemi ile incelenmesi. Journal of Measurement and Evaluation in Education and Psychology, 9(2), 216-238.
• Küçükçayır, G. ve Cemaloğlu, N. (2017). Türkiye’de geçmişten günümüze özel okullar ve politikaları üzerine bir araştırma. 12. Uluslararası Eğitim Yönetimi Kongresi.
• MEB (2021, 1 Ekim). MEB 2020/2021 Örgün Eğitim İstatistikleri. http://sgb.meb.gov.tr/www/mill-egitim-istatistikleri-yayinlanmistirorgun-egitim-20202021/icerik/425
• MEB 2023 Eğitim Vizyonu Belgesi. http://2023vizyonu.meb.gov.tr/
• Onaran, M.A. (2018). Özel okul tarih öğretmenlerinin okul yönetiminde yaşadıkları sorunlar ve bu sorunlara çözüm önerileri. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(10).
• Otrar, M. ve Kandemir, Y. (2016). Özel okullara yönelik bir tutum ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. International Journal of Social Sciences and Education Research, 2(1), 232-243. doi: 10.24289/ijsser.279100
• Özdemir, A., Tanoba, T., Akdağ, Ş. K., ve Tonyalı, Ö. (2021). Türkiye'de Eğitim Bilimleri Alanında Yapılan Karma Yöntem Tezlerde Tipolojik ve Yöntemsel Eğilimler. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 54(54), 23-54.
• Özdemir, A., ve Tüysüz, F. (2017). Özel okul yatırımları için Türkiye’deki 81 ilin çok kriterli karar verme yöntemleri ile stratejik analizi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 45(45), 93-114.
• Subaşı, M. ve Okumuş, K. (2017). Bir araştırma yöntemi olarak durum çalışması. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2), 419-426.
• Şener, M. (2018). Özel okullarda işletmecilik alanında yaşanan problemler ve çözüm önerileri (Doktora Tezi). İstanbul Gelişim Üniversitesi, İstanbul.
• Şimşek, H. (2014). Osmanlı Devleti’nde özel okullar ve ilk Türk özel okulunun tarihçesine dair yeni bilgiler. Bilig, (68), 209-230.
• Taşkın, F. ve Dilek, R. (2010). Örgütsel güven ve örgütsel bağlılık üzerine bir alan araştırması. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(1), 37-46.
• Taşkın, P. (2010). 5580 Sayılı özel öğretim kurumları kanunu ve getirdiği yenilikler. Ankara barosu dergisi, (4), 159-178.
• TDK (2021, 10 Mayıs). “Özel Öğretim Kurumu” sözlük tanımı. https://sozluk.gov.tr/
• Tedmem (2020, 15 Mayıs). Eğitim Değerlendirme Raporu. https://tedmem.org/yayin/2020-egitim-degerlendirme-raporu
• Toprakçı, E., Beytekin, O. F. ve Doğan, M. (2018). Yargıtayın özel öğretim kurumlarına ilişkin verdiği kararların incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 13(19).
• Yılmaz, F. G. (2018). Eğitimde özerk-özel okullar ve farklı siyasi-ekonomik gelişmeler içinde eğitimde devletin yeni rolü. Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, 5(2), 101-118.
• 5580 Sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu (2007). T.C. Resmî Gazete, 10015, 08.02.2007.