Okul Öncesi Öğretmenlerinin Matematik Etkinliklerinde İç ve Dış Mekân Kullanımına İlişkin Görüşleri ve Uygulamaları

Yıl 2023, Cilt: 52 Sayı: 238, 621 - 654, 10.05.2023

Selda Ata Doğan , Berrin Akman

https://doi.org/10.37669/milliegitim.1108799

Cited By: 1

Öz

Araştırmada, okul öncesi öğretmenlerinin matematik etkinliklerinde iç ve dış mekân kullanımına ilişkin görüş ve uygulamaları nitel araştırma yöntemlerinden açıklayıcı durum çalışması modeliyle incelenmiştir. Çalışma grubu, Ankara ili Çankaya, Etimesgut ve Yenimahalle ilçelerinde yer alan bağımsız anaokullarında görev yapan 18 okul öncesi öğretmeninden oluşmaktadır. Veriler, yarı yapılandırılmış görüşme formu ve öğretmenlerin son bir ay içerisinde programlarında matematik etkinliklerine yer verme durumlarına yönelik bir durum çizelgesi aracılığıyla toplanmıştır. Araştırma sonucunda öğretmenlerin matematik etkinliklerini planlarken çocuk-etkinlik-ortam odaklı hususlara dikkat ettikleri, matematik etkinliklerinde en çok sayılar konusuna yer verdikleri, matematik etkinliklerini daha çok iç mekânda uyguladıkları belirlenmiştir. Ayrıca öğretmenlerin matematik etkinliklerinde kullandıkları materyallerin, matematik etkinlikleri uygulamalarını engelleyen faktörlerin ve kaygılarının mekâna göre farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Okul öncesi öğretmenlerinin hem iç hem de dış mekânda uygulanan matematik etkinliklerinin çocukların gelişimine katkı sağladığını düşündükleri fakat bazı nedenlerden dolayı dış mekânda daha az uygulama yaptıkları ortaya konmuştur. Bu sonuçlardan yola çıkarak, okulların dış mekânlarının çocukların gelişimine uygun öğrenme ortamları olarak düzenlenmesiyle ve dış mekânda uygulama etkinliklerinin eğitim akışı içerisinde yer alan rutinlere dâhil edilmesiyle öğretmenlerin dış mekân uygulamalarının arttırılabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

matematik etkinlikleri, iç-dış mekân, okul öncesi öğretmenleri

Pre-School Teachers' Views and Practices on the Use of Indoor and Outdoor in Math Activities

Öz

In this research, the views and practices of preschool teachers on the use of indoor and outdoor in math activities were examined with the explanatory case study model, one of the qualitative research methods. Study group consisted of 18 preschool teachers working in independent kindergartens in Ankara. Data were collected through semi-structured interview form and a state chart for teachers to include math activities in their programs in the last month. As a result of the research, it was determined that teachers pay attention to child-activity-environment-oriented issues while planning the math activities, they mostly included subject of numbers in these activities and they mostly applied these activities indoor. In addition, it has been determined that the materials used by the teachers in the math activities, the factors that prevent their implementation of the math activities and their anxieties differ according to the space. Moreover, it was determined that teachers thought that these activities applied both indoor and outdoor contributed to the development of children but for some reason they practice less outdoors. Based on these results, it is thought that teachers' outdoor practices can be increased by arranging the outdoor environment of schools as learning environments suitable for the development of children and incorporating outdoor practice activities into routines in the education flow.

Anahtar Kelimeler

math activities, indoor-outdoor, preschool teachers

Kaynakça

• Akman, B. (2002). Okul öncesi dönemde matematik. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 244-248.
• Alat, Z., Akgümüş, Ö. ve Cavalı, D. (2012). Okul öncesi eğitimde açık hava etkinliklerine yönelik öğretmen görüş ve uygulamaları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(3), 47-62.
• Anders, Y., Grosse, C., Rossbach, H. G., Ebert, S. ve Weinert, S. (2013). Preschool and primary school influences on the development of children's early numeracy skills between the ages of 3 and 7 years in Germany. School Effectiveness and School Improvement, 24(2), 195-211. https://doi.org/10.1080/09243453.2012.749794
• Ata Doğan, S. ve Boz, M. (2019). An investigation of pre-school teachers’ views and practices about pre-school outdoor play. Elementary Education Online, 18(2), 681-697. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2019.562033
• Atkinson, S. (1992). Mathematics with Reason. London: Hodder&Stoughton.
• Aunola, K., Leskinen, E., Lerkkanen, M. K. ve Nurmi, J. E. (2004). Developmental dynamics of math performance from preschool to grade. Journal of Educational Psychology, 96, 699–713. https://doi.org/10.1037/0022-0663.96.4.699
• Ay, Y., Anagün, Ş. S. ve Demir, Z. M. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretiminde okul dışı öğrenme hakkındaki görüşleri. Turkish Studies, 10(15), 103-118. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8702
• Aydın, S. (2009). Okul öncesi eğitimcilerinin matematik öğretimiyle ilgili düşünceleri ve uygulamalarının değerlendirilmesi [Yüksek lisans tezi]. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Bağcı, B. ve İvrendi, A. (2016). Türkiye’de okul öncesi dönem matematik becerileri ve eğitimi araştırmaları: Sentez çalışması. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 10(2), 391-425. https://doi.org/10.17522/balikesirnef.278430
• Baki, A. ve Hacısalihoğlu Karadeniz, M. (2013). Okul öncesi eğitim programının matematik uygulama sürecinden yansımalar. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(2), 619-636.
• Baştuğ, M. ve Kurnaz, A. (2013, 22-24 Kasım). Birinci sınıfa hazır olmaya ilişkin öğretmen beklentileri [Sözlü bildiri]. Uluslararası Eğitimde Değişim ve Yeni Yönelimler Sempozyumu, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Bekman, S., Aksu-Koç, A. ve Erguvanlı-Taylan, E. (2012). Altı yaşındaki çocuklara yönelik bir müdahale programının etkisi: Bir yaz okulu modeli. Türk Psikoloji Dergisi, 27(70), 48- 69.
• Bilton, H. (2010). Outdoor learning in the early years: Management and innovation (3. Baskı). Routledge.
• Braak, D., Lenes, R., Purpura, D. J., Schmitt, S. A. ve Storksen, I. (2022). Why do early mathematics skills predict later mathematics and reading achievement? The role of executive function. Journal of Experimental Child Psychology, 214, 1-14. https://doi.org/10.1016/j.jecp.2021.105306
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2019). Bilimsel araştırma yöntemleri (26. Baskı). Pegem Akademi.
• Carrier, S. J. (2009). The effects of outdoor science lessons with elementary school students on preservice teachers’ self-efficacy. Journal of Elementary Science Education, 21(2), 35-48. https://doi.org/10.1007/BF03173683
• Civelek, P. ve Özyılmaz Akamca, G. (2017). Açık alan etkinliklerinin okul öncesi dönemdeki çocukların bilimsel süreç becerilerine ait kazanımlarının gelişimine etkisi. Turkish Studies- International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 12(18), 173-194. https://doi.org/10.24106/kefdergi.2297
• Claessens, A. ve Engel, M. (2013). How important is where you start? Early mathematics knowledge and later school success. Teachers College Record, 115(6), 1-29.
• Clements, D. H. (2001). Mathematics in the preschool. Teaching Children Mathematics, 7(5), 270-277.
• Clements, D. H. ve Sarama, J. (2011). Early childhood mathematics intervention. Science, 333(6045), 968-970. http://dx.doi.org/10.1126/science.1204537
• Copple, C. ve Bredekamp, S. (2009). Developmentally appropriate practice in early childhood programs serving children from birth through age 8. National Association for the Education of Young Children.
• Çimen Erdoğan, S. ve Baran, G. (2003). Erken çocukluk döneminde matematik. Eğitim ve Bilim, 28(130), 32-40.
• Davies, M. M. (1996). Outdoors: An important context for young children’s development. Early Child Development and Care, 115(1), 37–49. https://doi.org/10.1080/0300443961150104
• Davies, R. ve Hamilton, P. (2018). Assessing learning in the early years’ outdoor classroom: Examining challenges in practice. Education 3-13, 46(1), 117-129. https://doi.org/10.1080/03004279.2016.1194448
• Demiriz, S., Ulutaş, İ. ve Karadağ, A. (2011). Okul öncesi eğitim kurumlarında eğitim ortamı ve donanım (2. Baskı). Anı Yayıncılık.
• Dursun, Ş. (2009). İlköğretim birinci sınıf öğrencilerinin matematiksel becerilerinin okul öncesi eğitimi alma ve almama durumuna göre karşılaştırılması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(4), 1691-1715.
• Erdem, D. (2018). Kindergarten teachers’ views about outdoor activities. Journal of Education and Learning, 7(3), 203-2018. https://doi.org/10.5539/jel.v7n3p159
• Eshach, H. (2007). Bridging in-school and out-of-school learning: Formal, non-formal, and informal education. Journal of Science Education and Technology, 16(2), 171-190. https://doi.org/10.1007/s10956-006-9027-1
• Fox, P. ve Avramidis, E. (2003). An evaluation of an outdoor education programme for students with emotional and behavioural difficulties. Emotional and Behavioural Difficulties, 8(4), 267-283. https://doi.org/10.1080/13632750300507025
• Fuson, K. C., Smith, S. T. ve Lo Cicero, A. M. (1997). Supporting Latino first graders' ten-structured thinking in urban classrooms. Journal for Research in Mathematics Education, 28(6), 738-766. https://doi.org/10.2307/749640
• Gerber, B. L., Marek, E. A. ve Cavallo, A. M. L. (2001). Development of an informal learning opportunities assay. International Journal of Science Education, 23(6), 569-583. https://doi.org/10.1080/09500690116959
• Henniger, M. L. (1987). Learning mathematics and science through play. Childhood Education, 63(3), 167 – 171. https://doi.org/10.1080/00094056.1987.10520781
• Hsieh, W. Y. ve McCollum, J. A. (2019). Teachers’ perceptions of earlyçmath concepts learned from unit blocks: A cross-cultural comparison, Early Child Development and Care, 189(12), 1954-1969. https://doi.org/10.1080/03004430.2018.1423562
• Jung, H. Y. ve Reifel, S. (2011). Promoting children's communication: a kindergarten teacher's conception and practice of effective mathematics instruction. Journal of Research in Childhood Education, 25(2), 194-210. https://doi.org/10.1080/02568543.2011.555496
• Kaçan, M., Halmatov, M. ve Kartaltepe, O. (2017). Okul öncesi eğitim kurumları bahçelerinin incelenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 1(1), 60-70. https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.196720171112
• Kalburan, N. (2014). Denizli ilinde bulunan resmi ve özel anaokulu bahçelerinin karşılaştırılmalı olarak incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18, 99-113.
• Karademir, E. (2013). Öğretmen ve öğretmen adaylarının fen ve teknoloji dersi kapsamında okul dışı öğrenme etkinliklerini gerçekleştirme amaçlarının planlanmış davranış teorisi yoluyla belirlenmesi [Doktora tezi]. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Karakuş, H., Akman, B. ve Durmuşoğlu, M. (2022). Okul öncesi öğretmenlerinin matematik eğitimine ve sınıf içi uygulamalarına ilişkin görüşleri. e- Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 9(1), 171-193. https://doi.org/10.30900/kafkasegt.959036
• Karamustafaoğlu, S., Ayvalı, L. ve Ocak, Y. (2018). Okul öncesi eğitimde informal ortamlara yönelik öğretmenlerin görüşleri. İnformal Ortamlarda Araştırmalar Dergisi, 3(2), 38-65.
• Kılıç, Ç. ve Özcan, Z. Ç. (2020). Okul öncesi öğretmenlerinin ve ebeveynlerin okul öncesinde verilen matematik eğitimine yönelik görüşleri. Medeniyet Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 46-55.
• Koç, D. (2017). Okul öncesi dönemde matematik eğitimi: öğretmen uygulamaları ve görüşleri üzerine bir durum çalışması [Yüksek lisans tezi]. Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Lee, J. E. (2017). Preschool teachers’ pedagogical content knowledge in mathematics. IJEC, 49, 229–243. https://doi.org/10.1007/s13158-017-0189-1
• Li, X. (2021). Investigating U.S. preschool teachers’ math teaching knowledge in counting and numbers. Early Educatıon and Development, 32(4), 589-607. https://doi.org/10.1080/10409289.2020.1785226
• Li, X., McFadden, K. ve DeBey, M. (2019). Is it DAP? American preschool teachers’ views on the developmental appropriateness of a preschool math lesson from China. Early Education and Development, 30(6), 765-787. https://doi.org/10.1080/10409289.2019.1599094
• Lo, A. Y. P. (2014). Preschool teachers’ perspectives on early mathematics education [Unpublished bachelor thesis]. Wesleyan University, Connecticut.
• Malkoç, S. ve Kaya, E. (2015). Sosyal bilgiler öğretiminde sınıf dışı okul ortamlarının kullanımı. İlköğretim Online, 14(3), 1079-1095. https://doi.org/10.17051/io.2015.40410
• Malone, K. ve Tranter, P. (2003). Children's environmental learning and the use, design and management of schoolgrounds. Children Youth and Environments, 13(2), 87-137.
• Mart, M., Alisinanoğlu, F. ve Kesicioğlu, O. S. (2015). An investigation of preschool teachers use of school gardens in Turkey. The Journal of International Social Research, 8(38), 748-744.
• McGuire, P., Kinzie, M. B. ve Berch, D. B. (2012). Developing number sense in pre-k with five-frames. Early Childhood Education Journal, 40, 213–222. https://doi.org/10.1007/s10643-011-0479-4
• Melber, L. H. ve Abraham, L. M. (1999). Beyond the classroom: Linking with informal education. Science Activities, 36(1), 3-4. https://doi.org/10.1080/00368129909601027
• Miles, M. B. ve Huberman, M. A. (1994). An expanded sourcebook qualitative data analysis. Sage.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB] (2013). Okul öncesi eğitim programı, Ankara.
• Moffet, P. V. (2011). Outdoor mathematics trails: an evaluation of one training partnership. Education 3-13, 39(3), 277-287. https://doi.org/10.1080/03004270903508462
• National Association for the Education of Young Children [NAEYC] (2009). Developmentally appropriate practice in early childhood programs serving children from birth through age 8. https://www.naeyc.org/sites/default/files/globally-shared/downloads/PDFs/resources/position-statements/PSDAP.pdf
• National Council of Teachers of Mathematics [NCTM] (2000). Principles and standards for school mathematics. Key Curriculum Press.
• Nguyen, T., Watts, T. W., Duncan, G. J., Celements, G. D., Sarama, J. S., Wolfe, C. ve Spitler, M. E. (2016). Which preschool mathematics competencies are most predictive of fifth grade achievement? Early Childhood Research Quarterly, 36(3), 550-560. https://doi.org/10.1016/j.ecresq.2016.02.003
• Orçan-Kaçan, M. ve Karayol, S. (2017). Okul öncesi öğretmenlerinin matematik eğitimi için ayırdıkları süre ve matematik eğitimine ilişkin görüşleri. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(12), 172- 186.
• Pekince, P. ve Avcı, N. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin erken çocukluk matematiği ile ilgili uygulamaları: Etkinlik planlarına nitel bir bakış. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(5), 2391-2408.
• Philips, K. J. R. (2010). What does “highly qualified” mean for student achievement? Evaluating the relationships between teacher quality ındicators and at-risk students' mathematics and reading achievement gains in first grade. The Elementary School Journal, 110(4), 464-493. http://dx.doi.org/10.1086/651192
• Saraç, H. (2017). Türkiye’de okul dışı öğrenme ortamlarına ilişkin yapılan araştırmalar: içerik analizi çalışması. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 3(2), 60-81.
• Sarama, J. ve Clements, D. H. (2009). Early childhood mathematics education research: Learning trajectories for young children. Routledge.
• Selçuk-Kirazoğlu F. (2012). Fiziksel çevre - çocuk ilişkileri, açık oyun mekânları ve çocuk dostu çevre kriterleri üzerine bir değerlendirme; Bakırköy ve Beylikdüzü örnekleri [Yüksek lisans tezi]. İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Şahin, Ç., Kartal, O. Y. ve İmamoğlu, A. (2013). Okul öncesi öğretmen yetiştirme programı hakkında okul öncesi öğretmen adaylarının görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 101-118.
• Şirin Kaya, Ş. (2020). Bahçede uygulanan okul öncesi eğitim etkinliklerinin çocukların problem davranışlarına ve sosyal becerilerine etkisinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Karabük Üniversitesi, Karabük.
• Tantekin Erden, F. ve Tonga, F. E. (2020). Okul öncesi öğretmenlerinin matematik eğitimine ilişkin görüşleri: Matematik öğretimi, cinsiyet farklılıkları, öğretmenin rolü. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(44), 845-862. https://doi.org/10.31795/baunsobed.698618
• Tarım Gözübatık, K. ve Artut Dinç, P. (2004). Okul öncesi çocuklarda kubaşık çalışmalarda toplama ve çıkarma becerilerinin kazandırılması. Eğitim Araştırmaları, 17, 210-220.
• Tarım, K. ve Bulut, M. S. (2006). Okul öncesi öğretmenlerinin matematik ve matematik öğretimine ilişkin algı ve tutumları. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(32), 152-164.
• Tatar, N. ve Bağrıyanık, K. E. (2012). Fen ve teknoloji dersi öğretmenlerinin okul dışı eğitime yönelik görüşleri. İlköğretim Online, 11(4), 883-896.
• Tepebağ, D. ve Aktaş-Arnas, Y. (2017). Okul Öncesi öğretmenlerinin okul bahçesini eğitsel amaçlı kullanımına yönelik görüşlerinin incelenmesi. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 2(2), 50-67.
• Thiel, O. (2010) Teachers’ attitudes towards mathematics in early childhood education. European Early Childhood Education Research Journal, 18(1), 105-11. https://doi.org/10.1080/13502930903520090
• Troutman, A. P. ve Lichtenberg, K. B. (1991). Mathematics a good beginning, strategies for teaching children. (4. Baskı). Brooks/Cole Pub.
• Tuuling, L., Õun, T. ve Ugaste, A. (2018). Teachers’ opinions on utilizing outdoor learning in the preschools of Estonia. Journal of Adventure Education and Outdoor Learning, 19(4), 358-370. https://doi.org/10.1080/14729679.2018.1553722
• Türkben, T. (2015). Aktif öğrenme yöntemiyle oluşturulmuş sınıf ortamının öğrenciler üzerindeki etkisi. Turkish Studies- International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(7), 899-916. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8331
• Varol, F. ve Farran, D. C. (2006). Early mathematical growth: How to support young children’s mathematical development. Early Childhood Education Journal, 33(6), 381-387. http://dx.doi.org/10.1007/s10643-006-0060-8
• White, J. (2014). Playing and learning outdoors (2. Baskı). Routledge.
• Wilson, R. (2008). Nature and young children: Encouraging creative play and learning in natural environments. Routledge.
• Yazlık, D. Ö. ve Öngören, S. (2018). Okul öncesi öğretmenlerinin matematik etkinliklerine ilişkin görüşlerinin ve sınıf içi uygulamalarının incelenmesi. KEFAD, 19(2), 1264-1283. https://doi.org/10.29299/kefad.2018.19.02.005
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (12. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, G. ve Özyılmaz Akamca, G. (2017). The effect of outdoor learning activities on the development of preschool children. South African Journal of Education, 37(2), 1-10.
• Yin, R. K. (2014). Case study research: Design and methods (5. Baskı). Newbury Park, CA: Sage.
• Yoshikawa, H., Weiland, C., Brooks-Gunn, J., Burchinal, M. R., Espinosa, L. M., Gormley, W. T., Ludwig, J., Magnuson,K.A., Phillips, D. ve Zaslow, M. J. (2013). Investing in our future: The evidence base on preschool education. Society for Research in Child Development.
• Zask, A., van Beurden, E., Barnett, L., Brooks, L. O. ve Dietrich, U. C. (2001). Active school playgrounds—myth or reality? Results of the “move it groove it” Project. Preventive Medicine, 33(5), 402-408. https://doi.org/10.1006/pmed.2001.0905
• Zhang, Y. (2015). Pedagogical content knowledge in early mathematics: What teachers know and how it associates with teaching and learning [Doctoral dissertation]. Loyola University, Chicago.