Financial Literacy in Türkiye: An Analysis of Secondary Education Curricula in Terms of Financial Literacy Concept and Perspective

Yıl 2023, Cilt: 52 Sayı: 1 - K-12 BECERİ EĞİTİMİNDE TÜRKİYE PERSPEKTİFİ: KURAM VE UYGULAMA, 137 - 172, 25.12.2023

Bekir Kul , Meryem Özoğlu , Ömer Sarıca

https://doi.org/10.37669/milliegitim.1309148

Öz

The aim of this study is to examine the concepts related to financial literacy in the outcomes of the curricula implemented at the secondary education level, to reveal the current situation regarding financial literacy, and to provide policy recommendations for areas open to improvement. In this study, in which the qualitative research method was preferred, 30 curricula prepared by the Ministry of National Education and determined among the common and elective courses in the High School Weekly Course Schedule were examined in terms of financial literacy according to course and grade levels. It was determined that 20 of the curricula examined within the scope of the study included concepts related to financial literacy. It was determined that 8 of these curricula belonged to common courses and 12 of them belonged to elective courses. In the 10 curricula that did not include concepts related to financial literacy, 4 of them were common and 6 of them belonged to elective courses. In line with the findings of the study, evidence-based recommendations are presented for decision-makers and policymakers in the field of educational curriculum, legislation, strategies, and policies aimed at improving and expanding financial literacy.

Anahtar Kelimeler

financial literacy, financial education, integrated skills, secondary education, curricula

Türkiye’de Finansal Okuryazarlık: Ortaöğretim Kademesindeki Öğretim Programlarının Finansal Okuryazarlık Açısından İncelenmesi

Öz

Bu çalışmanın amacı ortaöğretim kademesinde uygulanan öğretim programlarının kazanımlarında yer alan finansal okuryazarlıkla ilgili kavramları inceleyerek finansal okuryazarlık ile ilgili mevcut durumu ortaya koymak ve geliştirmeye açık alanlara yönelik politika önerileri sunmaktır. Nitel araştırma yönteminin tercih edildiği bu araştırmada Millî Eğitim Bakanlığınca hazırlanan ve Haftalık Ders Çizelgelerinde yer alan ortak ve seçmeli dersler arasından belirlenen 30 öğretim programı finansal okuryazarlık açısından ders ve sınıf seviyelerine göre incelenmiştir. Araştırma kapsamında incelenen öğretim programlarından 20’sinde finansal okuryazarlık ile ilgili kavramların yer aldığı belirlenmiştir. Bu programlardan 8’inin ortak, 12’sinin ise seçmeli derslere ait olduğu tespit edilmiştir. Finansal okuryazarlık ile ilgili kavram bulunmayan 10 öğretim programının ise 4’ünün ortak 6’sının seçmeli derslere ait olduğu görülmüştür. Araştırmadan elde edilen bulgular doğrultusunda, karar alıcılar ve politika belirleyiciler için finansal okuryazarlığın geliştirilmesi ve yaygınlaştırılmasını amaçlayan öğretim programı, mevzuat, strateji ve politika alanında kanıt temelli öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

finansal okuryazarlık, finansal eğitim, bütünleşik beceriler, ortaöğretim, öğretim programları

Kaynakça

• Alkaya, A. ve Yağlı, İ. (2015). Finansal okuryazarlık-finansal bilgi, davranış ve tutum: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi İİBF öğrencileri üzerine bir uygulama. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(40), 585-599.
• Altıntaş, K. M. (2008). Bireysel yatırımcılar açısından finansal eğitimin önemi. Türk Sigorta Enstitüsü Vakfı Sigorta Yayınları.
• Atkinson, A. and F. Messy (2012). Measuring financial literacy: Results of the OECD / International Network on Financial Education (INFE) pilot study, OECD working papers on finance, ınsurance and private pensions. No. 15, OECD Publishing. DOI: https://doi.org/10.1787/5k9csfs90fr4-en.
• Atkinson, A. and Messy, F. (2013). Promoting financial ınclusion through financial education: OECD/INFE evidence, policies and practice, OECD working papers on finance, insurance and private pensions. No. 34, OECD Publishing. DOI: https://doi.org/10.1787/5k3xz6m88smp-en.
• Bağcı, H. ve Kahraman, Y. E. (2020). The effect of gender on financial literacy. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4 (4), 492-503. DOI: http://dx.doi.org/10.29106/fesa.615866
• BIST (2020, 25 Aralık). Borsa İstanbul Finansal Okuryazarlık Videoları Eba Tv Lise Kanalında. https://borsaistanbul.com/tr/duyuru/3263/borsa-istanbul-finansal-okuryazarlik-videolari-eba-tv-lise-kanalinda
• Bodie, Z. (2006). A note on economic principles and financial literacy [Networks Financial Institute Policy Brief]. No. 2006-PB-07. DOI: http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.923561
• Bowen, G. A. (2009). Document Analysis as a Qualitative Research Method. Qualitative Research Journal, 9, 27-40.
• Cole, S., Sampson, T. and Zia, B. (2009). Financial literacy, financial decisions and the demand for financial services: evidence from India and Indonesia. Harvard Business School Working Paper.
• Creswell, J. W. (2009). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. SAGE Publications.
• Çam, A.V. ve Barut, A. (2015). Finansal okuryazarlık düzeyi ve davranışları: Gümüşhane Üniversitesi önlisans öğrencileri üzerinde bir araştırma. Küresel İktisat ve İşletme Çalışmaları Dergisi, 4 (7), 63-72.
• Er, F., Temizel, F., Özdemir, A. ve Sönmez, H. (2014). Lisans eğitim programlarının finansal okuryazarlık düzeyine etkisinin araştırılması: Türkiye örneği. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14 (4), 113-125. DOI: http://dx.doi.org/ 10.18037/ausbd.00957
• Fettahoğlu, S. (2015). Hane halkının finans eğitimi ve finansal okuryazarlık düzeyleri üzerine Kocaeli’nde bir araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (67), 101-116. DOI: http://dx.doi.org/ 10.25095/mufad.396581 Gökmen, H. (2012). Finansal okuryazarlık. Hiberlink Yayınevi.
• Hastings J.S., Madrian B.C., and Skimmyhorn W.L. (2012). Financial literacy, financial education and economic outcomes, Annual Review of Economics [Working Papers]. Annual Reviews, 5(1), 347-373. DOI: https://doi.org/10.3386/w18412
• Hathaway, I. and Khatiwada, S. (2008). Do financial education programs work? working paper 08-03, federal reserve bank of cleveland [working paper]. No. 08-03. DOI: https://doi.org/10.26509/frbc-wp-200803
• Karabacak, S. (2015). Türk kurumsal yönetim yapısı düzleminde finansal okuryazarlığın şirket yönetim kurulları iş süreçlerindeki rolü. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15 (3), 1-7. DOI: http://dx.doi.org/10.18037/ausbd.25871
• Klein, V. (2007). Making sense of financial education [Unpublished dissertation]. University of Pennsylvania. Lewis, S. and F. Messy (2012). Financial education, savings and ınvestments: an overview [working papers]. No. 22, OECD Publishing. DOI: http://dx.doi.org/10.1787/5k94gxrw760v-en
• Lusardi, A. (2006). Financial literacy and financial education: review and policy ımplications [policy brief]. Networks Financial Institute at Indina State University
• Lusardi, A. (2008). Financial literacy: an essential tool for ınformed consumer choice? [working paper]. Harward University. DOI: https://doi.org/10.3386/w14084
• Lusardi, A., and Tufano, P. (2015). Debt literacy, financial experiences, and overindebtedness. Journal of Pension Economics & Finance, 14(4), 332-368
• MEB, (2023a). K12 beceriler çerçevesi Türkiye bütüncül modeli. Ortaöğretim Genel Müdürlüğü Yayınları.
• MEB (2023b). Finansal okuryazarlık becerileri etkinlik kitabı. Ortaöğretim Genel Müdürlüğü Yayınları.
• MEB (2018, 1 Ocak ). MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, ortaöğretim öğretim programları. http://mufredat.meb.gov.tr/Programlar.aspx
• Merriam, S. B. (1988). Case study research in education: A qualitative approach. Jossey-Bass.
• Noctor, M., S. Stoney, and R. Stradling, (1992). Financial literacy: A discussion of concepts and competences of financial literacy and opportunities for its ıntroduction into young people’s learning [NFER Report]. National Westminster Bank 21-24.
• OECD/INFE (2011). Measuring financial literacy: Questionnaire and guidance notes for conducting an ınternationally comparable survey of financial literacy [Report ]. OECD Publishing.
• OECD/INFE (2012). Financial education in schools [Report]. OECD Publishing.
• OECD/INFE (2014). International survey of G20, core competencies framework on financial literacy for adults financial literacy competencies [Report]. OECD Publishing.
• OGM Materyal (2023, 18 Mayıs,). Okuryazarlık becerileri etkinlik kitapları. https://ogmmateryal.eba.gov.tr/kutuphane/okuryazarlik-becerileri
• Özdemir, M. (2010). Nitel veri analizi: Sosyal bilimlerde yöntembilim sorunsalı üzerine bir çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323-343.
• SPK (2014, 2 Aralık). Finansal eğitim ulusal stratejimiz. https://spk.gov.tr/duyurular/basin-duyurulari/2014/finansal-egitim-ulusal-stratejimiz-oecd-infe-uye-ulkeleri-ile-paylasildi.
• Şantaş, F. ve Demirgil, B. (2015). Ekonomi okuryazarlığı düzeyinin tespitine ilişkin bir araştırma. Akademik Bakış Dergisi, (48), 46-60.
• TCMB (2014, 5 Haziran). Finansal erişim, finansal eğitim, finansal tüketicinin korunması stratejisi ve eylem planları. https://www.tcmb.gov.tr/
• TCMB (2018, 12 Ekim). Herkes için ekonomi. https://herkesicin.tcmb.gov.tr/
• Temizel, F. ve Bayram, F. (2011). Finansal okuryazarlık: Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi öğrencilerine yönelik bir araştırma. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 15 (3) , 1203-1222 . DOI: 10.17153/oguiibf.617547
• Worthington, A. C. (2006). Predicting financial literacy in Australia, [Financial Services Review]. University of Wollongong, Faculty of Business and Law.
• Willis, L. E. (2008), Evidence and ideology in assessing the effectiveness of financial literacy education. [Legal Studies Paper] No:2008-6 October, Loyola Law School.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.