İşbirlikli Öğrenmenin Türkçe Öğretimi Programlarındaki Yerinin İşbirlikli Öğrenme Unsurları, İletişim Becerileri ve Materyaller Temelinde İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 53 Sayı: 243, 1477 - 1504, 01.08.2024

Tülay Sarar Kuzu , Serpil Yalçınalp

https://doi.org/10.37669/milliegitim.1238298

Öz

İşbirlikli öğrenme, öğrencilerin öğrenme seviyesini yükseltmek amacıyla, küçük gruplar şeklinde birlikte çalışmayı esas alan bir yöntemdir. Bu yönteme, başarılı eğitim sistemine sahip ülkelerde büyük ilgi gösterilmektedir. İşbirlikli öğrenme yöntemini diğer öğrenme yöntemlerinden ayıran önemli bazı özellikleri vardır. Bunlar; güçlü bir kuramsal arka plan bilgisi, üzerinde yapılan çok sayıda bilimsel araştırmanın varlığı ve eğitimin her kademesinde uygulanabilir olmasıdır. İşbirlikli öğrenme ayrıca 21. yüzyıl becerileri olarak sınıflandırılan temel beceriler arasında yer almaktadır. İçinde bulunduğumuz dönemde çağdaş eğitim yaklaşımlarına bağlı olarak öğretim programları yeniden yapılandırılmıştır. Bu araştırmanın amacı, işbirlikli öğrenme yönteminin Türkçe öğretimi programlarındaki yerini; temel iletişim becerileri temelinde; işbirlikli öğrenme unsurları ve kullanılan materyaller üzerinden incelemektir. Çalışma, doküman inceleme yöntemini içeren nitel bir çalışma olarak planlanmıştır. İşbirlikli öğrenme yönteminin kullanılma sıklığı ve niteliğini belirlemek amacıyla, 1926 yılından günümüze belirlenen 19 Türkçe öğretimi programından ön inceleme sonucunda seçilen 17 program çalışmaya dahil edilmiştir. Çalışmanın en önemli bulgusu, eğitimdeki bu reformların henüz temeli atılırken, günümüzde 21 yüzyıl becerileri diye de anılan yaşamsal becerilerden önemli biri olarak işbirlikli öğrenmeye, özellikle cumhuriyetin ilk dönem programları olan 1926, 1930 ve 1936 Türkçe programlarında kayda değer ölçüde yer verilmiş olmasıdır. Yapılan doküman analizi sonucunda işbirlikli öğrenmeye birinci kademe programlarında ikinci kademe programlarından daha çok yer verildiği ve yakın tarihimizde yürürlüğe giren 2005, 2015 ve 2017 programlarında yapılandırmacı yaklaşımın hedefleriyle uyumlu şekilde işbirlikli öğrenme yöntemin yer aldığı görülmüştür. Teknolojik gelişmelerin Türkçe Öğretim Programlarındaki işbirlikli öğrenme uygulamalarına yansıması açısından konuya bakıldığında ise 1980’lerden itibaren ülkemizde yaygınlaşan dijital teknolojilerin ilk kez 2015 programında yoğunluklu olarak yer aldığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

İşbirlikli öğrenme, Türkçe öğretimi, öğretim programları

Investigation of the Place of Cooperative Learning in Turkish Language Teaching Programs on the Basis of Cooperative Learning Elements, Communication Skills and Materials

Öz

Collaborative learning is a method based on working together in small groups aimed at improving students' learning levels. This method has garnered significant interest in countries with successful education systems. Collaborative learning is distinguished from other learning methods by some important features, including a strong theoretical background, the existence of numerous scientific research studies, and its applicability at all levels of education. Additionally, collaborative learning is classified among the essential skills known as 21st-century skills. In the current period, instructional programs have been restructured in line with contemporary educational approaches. The purpose of this research is to examine the place of collaborative learning in Turkish language teaching programs based on fundamental communication skills, collaborative learning elements, and the materials used. The study is planned as a qualitative research including document analysis. To determine the frequency and nature of the use of collaborative learning, 17 Turkish language teaching programs have been included in the study, selected from 19 programs identified from 1926 to 2017. The most important finding of the study is that while the foundation of these educational reforms was being laid, collaborative learning, one of the vital skills known as 21st-century skills today, was notably included in the Turkish language programs of the early Republican period, such as the programs of 1926, 1930, and 1936. According to the document analysis, collaborative learning is more prevalent in first-grade programs compared to second-grade programs, and in the more recent 2005, 2015, and 2017 programs, which were prepared based on a constructivist approach, it is more extensively incorporated in line with the approach's objectives. Regarding the reflection of technological advancements in collaborative learning applications in Turkish Language Teaching Programs, it has been determined that digital technologies, which have become widespread in Turkey since the 1980s, were predominantly included in the 2015 program for the first time.

Anahtar Kelimeler

Cooperative learning, Turkish Training curriculum

Kaynakça

• Açıkgöz. K.Ü. (1992). İşbirlikli öğrenme: kuram, araştırma, uygulama. Uğurel Matbaası.
• Acikgöz, K. Ü. (1998). Etkili ögrenme ve ögretme. Kanyılmaz Matbaası.
• Aksakal, Ö. D. (2002). İşbirlikli öğrenme yönteminin anadili (Türkçe) eğitimine etkisi [Yayımlanmamış, yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Alkan, C. (1990). Çağdaş eğitim teknolojisi kavramı. Kurgu Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Uluslararası Hakemli İletişim Dergisi, 8(8), 351-367.
• Bacanlı, H. (2001), Gelişim ve Öğrenme. Nobel Yayınları.
• Balcı, A., Coşkun, E., & Tamer, M. (2012). Cumhuriyet dönemi Türkçe dersi öğretim programlarının genel amaçları bakımından değerlendirilmesi. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 1(1), 1-13.
• Çifci, M., Batur, Z., & Duru, K. (2017). Cumhuriyet dönemi Türkçe dersi öğretim programlarının konuşma becerisi açısından incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 12(6).
• Corliss, S. B. (2005). The effects of reflective prompts and collaborative learning in hypermedia problem-based learning environments on problem solving and metacognitive skills. Unpublished doctoral dissertation, University of Texas, Austin. https://repositories.lib.utexas.edu/bitstream/handle/2152/1849/corlissd35552.pdf?sequence=2&isAllowed=y
• Gillies, R. M. (2016). Cooperative learning: Review of research and practice. Australian Journal of Teacher Education (Online), 41(3), 39-54.
• Girgin, Y. (2011). Cumhuriyet dönemi (1929-1930, 1949, 1981) Ortaokul Türkçe öğretimi programlarının içerik, genel ve özel amaçlarıyla karşılaştırmalı gelişim düzeyi. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(1), 11-26.
• Gömleksiz, M. (1993). Kubaşık öğrenme yöntemi ile geleneksel yöntemin demokratik tutumlar ve erişiye etkisi [Yayımlanmamış, doktora tezi]. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Gümüşeli, A. İ. (2005). Eğitimde kalite kaliteli yönetici yetiştirme ile sağlanır. Artı Eğitim Dergisi, 11(6), 7-30. Januszewski, A., & Molenda, M. (Eds.). (2013). Educational technology: A definition with commentary (page.1). Routledge.
• Johnson D.W, Johnson R.T. (1989) Cooperation and competition: theory and research. Edina, MN: Interaction Book Company
• Johnson, D. W., andJohnson, R. T. (2014). Using technology to revolutionize cooperative learning: an opinion. Frontiers in psychology, 5(1156), 1-3.
• Johnson, D. W., Johnson, R. T., & Smith, K. A. (2014). Cooperative learning: Improving university instruction by basing practice on validated theory. Journal on Excellence in University Teaching, 25(4), 1-26.
• Johnson, D. W., & Johnson, R. T. (2018). Cooperative learning: The foundation for active learning. In Brito, S.M., (Eds.), Active Learning - Beyond the Future (59-70). IntechOpen. https://doi.org/10.5772/intechopen.73460
• Kapluhan, E. (2012). Atatürk dönemi eğitim seferberliği ve köy enstitüleri. Marmara Coğrafya Dergisi, (26), 172-194.
• Kocayiğit, A., & Aykaç, N. (2019). İlkokul Türkçe öğretim programının eğitim programı ögeleri açısından değerlendirilmesi (1923-2017). Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(44), 251-279.
• Öz, M. F. (2001). Uygulamalı Türkçe öğretimi. Anı Yayıncılık.
• Özden, Y. (2003). Öğrenme ve öğretme. Pegem Yayıncılık.
• Özden, M. (2013). Yeni öğretim programına göre kuramdan uygulamaya Türkçe öğretimi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 3(1), 143-146.
• Özkal, N. (2000). İşbirlikli öğrenmenin sosyal bilgilere ilişkin benlik kavramı, tutumlar ve akademik başarı üzerindeki etkileri [Yayımlanmamış, doktora tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Maden, S., & Kızıltaş, M. (2019). Türkçe öğretiminin tarihsel gelişimiyle ilgili bir kaynakça denemesi. Uluslararası Eğitim Bilim ve Teknoloji Dergisi, 5(3), 119-135.
• Saban, A. (2005). Öğrenme Öğretme Süreci. Yeni teori ve yaklaşımlar. Nobel Yayın.
• Sever, S. (2001). Öğretim dili olarak Türkçe’nin sorunları ve öğretme-öğrenme sürecindeki etkili yaklaşımlar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 34 (1-2), 14-17.
• Sharan, S. (1980). Cooperative learning in small groups: Recent methods and effects on achievement, attitudes, and ethnic relations. Review Of Educational Research. 50(2), 241-271.
• Slavin, Robert E. (1995) Cooperative learning and intergroup relations. Allyn ve Bacon.
• Strauss, A., Corbin, J. (1990). Basics of qualitative research: Grounded theory procedures and techniques. SAGE Publications.
• Şimşek, Ü., Doymuş, K., Bayrakçeken, S., (2006). İşbirlikçi öğrenme yönteminin kırsal alanda eğitim gören öğrencilerin fen bilgisi dersi başarısına ve tutumuna etkisi. Eğitim ve Bilim 31(140), 3-9.
• Titiz, T. (1999). Ezbersiz eğitim “yol haritası”. Beyaz Yayınları.
• Yaşar, N., Asal, U. Y. (2022). Osmanlı’dan Cumhuriyet’e geçişte modernleşmede yaşanan değişim ve süreklilikler.
• İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(43), 605-629. doi: 10.46928/iticusbe.1092174
• Yeşilyurt, E. (2019). İşbirliğine dayalı öğrenme yöntemi: tüm teknikleri kapsayıcı bir derleme çalışması. Turkish Studies-Educational Sciences, 14(4), 1941-1970.
• Yıldırım, A. Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınevi
• Yıldız, V. (1999). İşbirlikli ögrenme ı̇le geleneksel öğrenme grupları arasındaki farklar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(17), 155-163.
• Yıldız, Ü., ve Burak, A. S. M. A. (2020). Cumhuriyet dönemi Türkçe dersi öğretim programlarında (1924-2018) dil becerilerinin öğretiminde kullanılan tekniklerin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 28(3), 1168-1180.