Ortaçağ İngiliz Romansı Olan Havelok The Dane'de Millî Kimlik

Yıl 2019, Cilt: 16 Sayı: 124, 91 - 104, 15.12.2019

Hülya Taflı Düzgün

Öz

Norman İstilasından hemen sonra İngiltere’de istila edenlerle edilenler arasında ortak bir dilin ve kültürün olmaması nedeniyle İngiliz millî kimliğini tanımlayabilmek oldukça güçtür. Orta Çağ’da İngiltere’de farklı diller konuşulmaktadır ve yazı dilinde üç dilin kullanımı daha yaygındır: istila öncesinden beri kullanılan ve kilisenin dili olan Latince, hukuk dili olan ve aristokratlar tarafından konuşulan Fransızca ve istila sonrasında aristokratların edebi metinler için tercih etmiş olduğu Anglo-Norman. Geoffrey of Monmouth’un Latince Historia Regum Britanniae adlı eserinde, Wace’ın Anglo-Norman dilinde kaleme aldığı Roman de Brut adlı eserinde, Gaimar’ın, Fransızca Estoire des Engleis adlı eserinde ve Laӡamon’ın yazdığı Brut adlı eserinde Britanya’nın tarihsel gelişimi anlatılmaktadır. Ancak, on ikinci yüzyılda yazılan bu metinlerin hiçbiri İngilizce olarak yazılmamıştır ve öncelikli olarak adı geçen metinler İngiltere’yi ya da İngiliz millî kimliğini vurgulamamıştır. İngiltere’de farklı dil ve kültür ayrışımına neden olan millî kimlik karmaşası nedeniyle, ortak bir dil olarak İngilizcenin kullanılması ihtiyacı ortaya çıkmıştır. İngiltere’de yaşayan aristokratların
beklentilerine göre Latince, Fransızca ve Anglo-Norman dilinde yazılan romanslar, İngiliz millî kimliğinin alevlenmesiyle Orta Çağ İngilizcesiyle İngiltere sokaklarında ve meydanlarda halka anlatılmaya başlanmıştır. İngiliz millî kimliği, yeni kültürel değerlerin ortaya çıkmasında etkili olmuş ve halkın bu değerlere sahip çıkması ile önem kazanmıştır. On dördüncü yüzyılda yazıldığı rivayet edilen ve hâlen Edinburgh Millî Kütüphanesinin el yazmaları biriminde muhafaza edilen Auchinleck el yazmasındaki romanslarda ilk defa İngiliz millî kimliğinin ortaya çıktığına dair genel geçer bir görüş vardır. Ancak Auchinleck el yazmasındaki romansların
ortaya çıkmasından yüz yıl kadar önce kaleme alınan Havelok the Dane adlı romans İngiliz millî kimliğini gözler önüne sermektedir. Bu çalışmanın amacı, Auchinleck el yazmasında bulunan romanslardan yüz yıl öncesinde yani on üçüncü yüzyıl İngiltere’sinde anonim olan ve Orta Çağ İngilizcesi ile yazılan Havelok the Dane’de millî kimliğin ne olduğunu, millî değerlerin nasıl şekillendiğini, toplumun değer yargılarının nasıl değiştiğini ve kahramanın değerlere nasıl sahip çıkıp bu değerleri pekiştirdiğini irdelemektir.

Anahtar Kelimeler

Orta Çağ, İngiltere, edebiyat, Romans, millî kimlik, Havelok the Dane

Kaynakça

• Ashe, Laura. Fiction and History in England, 1066-1200. Cambridge: Cambridge University Press, 2011.
• Battles, D. “Reconquering England for the English in Havelok the Dane”. The Chaucer Review. 2012, 187-205.
• Bell, Alexander (ed.). Le Lai d'Haveloc and Gaimar's Raveloc Episode. London: Longmans, Green & Co., 1925.
• Bell, Kimberly K. “Resituating romance: The dialectics of sanctity in MS Laud Misc. 108's Havelok the Dane and royal vitae”. Parergon, 25(2008), 27-51.