Kolca Kopuzdan Kılca Kaleme Dedem Korkut Araştırmaları

Yıl 2020, Cilt: 16 Sayı: 126, 264 - 265, 24.06.2020

Ahmet Erman Aral

Öz

Türk tarihi ve kültürünün temel kaynaklarından Dede Korkut Kitabı, günümüze ka- dar pek çok araştırmacı tarafından çeşitli yönleriyle değerlendirilmiş ve tartışılmıştır. Tür- kiye’de 100 yıldan uzun süredir devam eden bu konudaki incelemeler, kültür araştırmaları alanında kayda değer bir birikimi işaret ettiği kadar bu eserin gelecekteki çalışmalar için de esin kaynağı olmayı sürdüreceğini göstermektedir. Prof. Dr. Salahaddin Bekki’nin De- dem Korkut Kitabı Bibliyografyası Üzerine Bir Deneme (Türkiye’deki Yayınlar 1916- 2013) adlı çalışmasında da gösterildiği üzere, bu eser şimdiye kadar anlatı geleneği, mo- tif, mitoloji, sosyal çevre, yaratım, ideoloji, insan ilişkileri, söz kalıpları ve kahraman tip- leri gibi çok sayıda hususun analizine imkân tanımış ve gerek yurt içi gerekse yurt dışında sayısız araştırmanın merkezinde yer almıştır. Diğer taraftan, “Dede Korkut-Korkut Ata Mirası: Kültürü, Efsaneleri ve Müziği” adlı dosyanın Türkiye, Azerbaycan ve Kazakis- tan’ın ortaklığıyla 2018 yılında UNESCO listesine kaydettirilmesi, yaşayan bir miras ola- rak bu köklü birikime atfedilen değerin başka bir boyutunu temsil eder. Dede Korkut Ki- tabı’na ait üçüncü yazmanın Yahya Vali Mehemmed Hoca tarafından bulunması ve 2019’da bu gelişmenin kaynaklığında hazırlanan yeni bilimsel yayınlar, bu konudaki araştırmaların güncel bir dikkatle sürdüğünü göstermenin yanı sıra tartışmaların çeşitlen- mesi ve ilerlemesi bakımından da önem taşımaktadır. Konuya farklı bakış açılarıyla yak- laşılmasını ve bilimsel çalışmalardaki yorumların boyut kazanmasını teşvik eden bu ge- lişmeler, yeni çalışmaların şimdiye kadar üretilen eserlerden ve gözden kaçan noktalardan dikkatle beslenmesi gerektiğini hatırlatır. Dolayısıyla, bu noktada önceki araştırmacıların eserlerinde öne çıkan hususlara kronoloji, içerik, yöntem ve kavram bakımından derinlik kazandıran girişimlere dikkat çekilmesi, Dede Korkut Kitabı ile ilgili çalışmaların yönünü anlamak ve tartışmalara katkı sağlamak açısından faydalıdır. Prof. Dr. Ali Duymaz’ın Kolca Kopuzdan Kılca Kaleme Dedem Korkut Araştırma- ları adlı kitabının; konuya ilişkin araştırmaların geçmişini farklı yönleriyle hatırlamak, üzerinde analizlerin yoğunlaştığı noktaları yeniden düşünmek ve Dede Korkut’u metinler arası ilişkiler çerçevesinde yorumlamak açısından önemli bir kaynak olduğu söylenebilir. Ayrıca bu yapıt, yukarıda sözü edilen gelişmelerin teşvik edebileceği yeni çalışmalar için değerli bir kılavuz ve referans noktası olarak da görülebilir. Prof. Dr. Ali Duymaz’ın, bu anlamdaki “soylu” geleneğe ve mirasa sahip çıkma bilinciyle hazırladığını belirttiği bu eseri, yazarın 1994 yılından beri makale, bildiri, deneme ve derleme gibi türlerde sürdür- düğü Dede Korkut konulu araştırmaları bir araya getirmektedir. Kitap, bu yönüyle araş- tırmacının farklı türlerdeki yazılarının bütünlük içerisinde değerlendirilmesine ve Dede Korkut Kitabı’nın yazarın tarihî, coğrafi ve kültürel perspektifinden daha geniş çerçevede yorumlanmasına imkân tanımaktadır. Ötüken Neşriyat tarafından 2020 yılında yayımla- nan bu eser 488 sayfadan oluşmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Dede Korkut, Araştırmalar, Ali Duymaz

Kaynakça

• -