The Musical Practices In The Wedding Tradition of Erzincan and The Changing Repertoire Over Time

Yıl 2025, Cilt: 19 Sayı: 146, 100 - 109, 11.06.2025

Ayşegül Dinç , Levent Ünlü

https://doi.org/10.58242/millifolklor.1444947

Öz

A detailed examination of the musical practices specific to Erzincan's wedding tradition and the transformation of its repertoire over time requires field-based research to better understand the region's contemporary cultural structure. This study investigates how wedding music traditions in Erzincan have evolved over time and in what ways they have changed. It seeks to uncover the place and function of musical elements that reflect the cultural diversity of this geography within the broa-der cultural fabric of Erzincan, by closely examining wedding music practices that stand out within the region’s rich cultural identity. The research documents long-standing musical practices observed in Erzincan weddings, identifies changes in the repertoire, and evaluates the impact of these changes on traditional musical expressions within the local culture. In this context, the study employs qualita-tive research methods to explore the role of music within its spatial and cultural environment. Begin-ning with a literature review, the research focuses on music and its related cultural structures, aiming to interpret the dynamics of cultural transformation. This research adopts an ethnomusicological fieldwork approach and was conducted in the city center of Erzincan. Techniques such as field observations, face-to-face interviews, field notes, and repertoire comparisons were employed thro-ughout the study. Data were collected from a participant group consisting of five musicians familiar with the region's cultural structure and musical heritage; four young individuals (two women, two men) who regularly attend weddings; and four elderly participants in their seventies (two women, two men). The younger participants were between the ages of 18 and 25, while the older group inclu-ded individuals aged 60 and above, according to the United Nations definition. This diversity in the participant profile enables a multidimensional evaluation of the role of music across age, gender, and cultural contexts. The study, which aims to document the musical repertoire performed at weddings in Erzincan from the perspectives of both musicians and listeners, focuses on structural and functio-nal changes in the repertoire. Findings indicate that Erzincan-specific pieces in 4/4, 6/8, 2/4, and 9/8 meters-particularly the Erzincan Düz Halayı and folk dances from other regions—continue to be performed. However, local pieces such as Sivingin Ucu and Tavuk Barı, which were once popular, are no longer in demand today. Participants stated that Ankara-style dances are especially popular at weddings, and that the decline in musical diversity has led to a narrowing of the repertoire and a limitation of the expressive range in folk dances, as well as the emergence of short-term trends that undermine cultural continuity. In support of this, interviewees noted that dances such as Ankara dances, Southeastern halays, kolbastı, and horon are often preferred over Erzincan-specific folk dances. It was observed that the Erzincan wedding repertoire has expanded with musical pieces from different regions, and is shaped by popular songs selected according to the season or timing of the wedding, with transient trends playing a decisive role in repertoire formation. The narratives of the participants indicate a transformation process in which the traditional understanding of performance based on collective singing accompanied by local instruments has been replaced by individualized performances and the widespread use of digital music. Elderly participants recalled that, in the past, folk songs were sung collectively with drum and zurna in the Erzincan city center; in Kemaliye, solo performances accompanied by clarinet, cümbüş and darbuka were more prominent, while in wed-dings where asma davul and zurna were not present, ‘dem çevirme’ folk songs were performed. According to the common opinion of the participants, nowadays, music is mostly performed by a soloist accompanied by an electronic org or the songs brought by the wedding guests on portable memory sticks are played through a computer. Older participants emphasized that they find this new form of performance quite noisy and that individual participation in the music has become almost impossible. The study revealed that the wedding music repertoire in Erzincan has undergone a trans-formation not only in terms of content, but also in terms of performance style, function and level of cultural representation. The collective forms of singing that appeal to the collective memory in tradi-tional music have been replaced by individualized performances and standard repertoires carried over digital media. This transformation is not only a technical change, but also a redefinition of social relations, intergenerational transmission and the ceremonial function of music.

Anahtar Kelimeler

Erzincan , tradition , wedding music , musical practices

Erzincan’ın Düğün Geleneğinde Müzik Pratikleri ve Zamanla Değişen Repertuvar

Öz

Erzincan’daki düğün geleneğine özgü müzik pratiklerinin ayrıntılı biçimde incelenmesi ve repertuvarda zaman içinde yaşanan dönüşümlerin ortaya konması, bölgenin güncel kültürel yapısını anlamlandırmak açısından yerinde (saha temelli) araştırmaları gerekli kılar. Bu çalışma, düğün müziği geleneklerinin tarihsel süreçte nasıl evrildiğini ve hangi yönlerden değişime uğradığını analiz etmeyi amaçlar. Çalışma, Erzincan’ın zengin kültürel kimliği içinde öne çıkan düğün müziği pratiklerini derinlemesine ele alarak, bu coğrafyanın kültürel çeşitliliğini yansıtan müzikal unsurların Erzincan’ın genel kültürel yapısı içindeki yerini ve işlevini anlamayı hedefler. Erzincan düğünlerinde uzun süredir sürdürülen müzikal pratikleri belgelemeyi ve zamanla değişen repertuvarı ortaya koymayı amaçlayan araştırma, bu değişimlerin yöresel kültürün geleneksel müzik uygulamalarına etkisini değerlendirmeye çalışır. Bu bağlamda çalışma, müziğin mekânsal ve kültürel bağlam içindeki varlığını anla-maya yönelik nitel araştırma yöntemlerine dayanır. Literatür taramasıyla başlayan süreç, müzik ve ilişkili kültürel yapılar üzerine odaklanarak, kültürel dönüşüm dinamiklerini dikkate alır. Etnomüzikolojik alan çalışması yöntemi kullanılan araştırma, Erzincan il merkezinde yürütülmüştür. Saha uygulamaları kapsamında alan gözlemleri, yüz yüze görüşmeler, alan notları ve repertuvar karşılaştırmaları gibi teknikler kullanılmıştır. Veriler, bölgenin kültürel yapısına ve müzik mirasına hâkim beş müzisyen; düğünlere düzenli olarak katılan dört genç (iki kadın, iki erkek); ve yetmişli yaşlarda dört yaşlı bireyden (iki kadın, iki erkek) oluşan bir katılımcı grubundan elde edilmiştir. Genç katılımcılar 18-25 yaş aralığındayken, yaşlı grubu Birleşmiş Milletler Nüfus Araştırmaları Fonu’nun tanımına uygun biçimde 60 yaş ve üzerini kapsar. Katılımcı profiline yönelik bu çeşitlilik, müziğin yaş, cinsiyet ve kültürel bağlam içerisindeki rolünü çok boyutlu biçimde değerlendirmeyi mümkün kılar. Erzincan’daki düğünlerde çalınan müzik repertuvarını müzisyenlerin ve dinleyicilerin bakış açısından belgelemek, repertuvarın yapısal ve işlevsel değişimlerini ortaya çıkarır. Araştırmada, Erzincan’a özgü 4/4, 6/8, 2/4 ve 9/8 ölçülerindeki eserlerin, özellikle Erzincan Düz Halayı ve farklı yörelerden gelen halk oyunlarının hâlen mevcut olduğu; ancak geçmişte popüler olan Sivingin Ucu ve Tavuk Barı gibi yöresel parçaların günümüzde talep görmediği saptanmıştır. Katılımcılar, düğünlerde özellikle Ankara havalarının yaygınlaştığını; müzikal çeşitliliğin azalmasının, halk danslarında repertuvarın daralmasına ve ifade olanaklarının sınırlanmasına yol açtığını, ayrıca kültürel sürekliliği etkileyen geçici eğilimleri beraberinde getirdiğini belirtmişlerdir. Görüşmeciler bu durumu doğrular nitelikte, Erzincan’a özgü halk dansları yerine Ankara oyunları, Güneydoğu halayları, kolbastı ve horon gibi dansların tercih edildiğini ifade etmişlerdir. Erzincan düğün repertuvarının farklı yörelerden gelen müziklerle genişlediği, düğün tarihi ve hatta ayına göre seçilen popüler şarkılarla şekillendiği ve geçici trendlerin repertuvar üzerinde belirleyici bir rol oynadığı anlaşılmıştır. Katılımcıların anlatımları, geleneksel çalgılarla kolektif söylemeye dayalı icra anlayışının yerini, bireysel performanslara ve dijital müzik kullanımına bırakan bir dönüşüm sürecine işaret etmektedir. Yaşlı bireyler, geçmişte Erzincan merkezde davul-zurna eşliğinde kolektif olarak söylenen türkülerin yer aldığını; Kemaliye’de ise klarnet, cümbüş ve darbuka eşliğinde solist performanslarının öne çıktığını, davul-zurnanın yer almadığı düğünlerde ise dem çevirme türkülerinin söylendiğini ifade etmişlerdir. Katılımcıların ortak görüşüne göre, günümüzde ise müzik çoğunlukla elektronik org eşliğinde bir solist tarafından icra edilmekte ya da düğün sahiplerinin taşınabilir bellekle getirdikleri parçalar bilgisayar aracılığıyla çalınmaktadır. Yaşlı katılımcılar, bu yeni icra biçimini oldukça gürültülü bulduklarını ve müziğe bireysel katılımın neredeyse imkânsız hâle geldiğini vurgulamışlardır. Araştırma, Erzincan’daki düğün müziği repertuvarının yalnızca içerik olarak değil, aynı zamanda icra biçimi, işlevi ve kültürel temsiliyet düzeyi açısından da dönüşüme uğradığını ortaya koymuştur. Geleneksel müzikte ortak belleğe hitap eden kolektif söyleyiş biçimlerinin yerini, günümüzde bireyselleşmiş icralar ve dijital medya üzerinden taşınan standart repertuvarlar almıştır. Bu dönüşüm, sadece teknik bir değişim değil; aynı zamanda toplumsal ilişkilerin, kuşaklar arası aktarımın ve müziğin törensel işlevinin yeniden tanımlanması anlamına gelmektedir. Katılımcı ifadeleri, düğünlerde icra edilen müziğin artık geçmişteki gibi yerel kültürel hafızayı taşıyan bir araç olmaktan uzaklaştığını; bunun yerine daha çok tüketim odaklı, dönemsel beğenilere hitap eden bir yapıya büründüğünü göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Erzincan , gelenek , düğün müziği , müzik pratikleri

Kaynakça

• REFERENCES Aydemir, Adem. Türk Dünyasında Bazı Düğün Terimleri ve ‘Al Duvak’ Geleneği Üzerine. Electronic Turkish Studies, 8(9), ss. 619-655, 2013.
• Bora, Aksu. Kadınların Sınıfı. İstanbul: İletişim Yayınları, 2010.
• Çetin, Cengiz. Türk Düğün Gelenekleri ve Kutsal Evlilik Ritüeli. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 48(2), ss. 111-126, 2008.
• Dikici, Erkan ve Şener, Betül. Erzincan Düğün Geleneklerinde Değişim. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), ss. 409-420, 2022.
• Montemurro, A. Elizabeth. Something Old, Something New: The Bridal Shower and The Bachelorette Party As Rituals Of Status Transition And Status Transformation. Doctor of Philosophy. United States, Georgia: University of Georgia. 2001.
• Özgün, E. Şirin. Etnomüzikolojinin Dönüşümü: Kuramlar ve Konular. Ed. Arzu Öztürkmen. Müzik, Dans, Gösterimi: Tarihsel ve Kuramsal Tartışmalar. İstanbul: Bogaziçi Üniversitesi Matbaası. ss. 33-60, 2013.
• Satır, Ömer Can ve Karahasanoğlu, Songül. Küresel Kültürel Akış Bağlamında Yeni Ankaralı Müzik Anlayışı. Ankara Araştırmaları Dergisi, 3(1), ss. 145-164, 2015.
• Söylemez, Mehmet. Yitik Vatanın Türküleri. Ankara: Sonçağ Akademi Yayıncılık, 2020.
• Titon, Jeff Todd. “Alanı Tanımak”. Çev. Göksal Öztürk. Etnomüzikoloji Dergisi, 3(1), 158-175, 2020.
• Yıldız, Burcu. Etnomüzikoloji’de Tarihsel Yaklaşımlar ve Yöntem Tartışmaları:“Yeni” Alan Araştırmaları ve “Yeni”(Etno) Müzikoloji. Ed. Arzu Öztürkmen. Müzik, Dans, Gösterim: Tari-hsel ve Kuramsal Tartışmalar. İstanbul: Bogaziçi Üniversitesi Matbaası. ss. 9-32, 2013.