Şemseddin Mısrî’nin Devvâr-ı Şemsî Adlı Eserinde 19. ve 20. Asır Bursa Medreseleri

Yıl 2019, Sayı: 8, 109 - 135, 30.06.2019

Selime Kara , Muhammet Zinnur Kanık

Öz

İslâm dünyasında medreseler Hz. Peygamber
döneminden beri çok önemli bir yer işgal etmiştir. Bunlar zaman zaman mescitte,
bazen müstakil olarak, çoğu zaman bir külliyenin içerisinde, bazen de Osmanlı
Sarayı örneğinde olduğu gibi sarayın içerisinde yer almışlardır. Bununla
birlikte medreseler sadece eğitim öğretimin yapıldığı mekânlar olarak kalmamış,
İslâm kültürünü ve medeniyetini halka benimsetme ve yaygınlaştırma vazifesini
de üstlenmiştir. Günümüzde artık tarihi bir olgudan öte olmayan medreselerin son
dönemlerine ışık tutması bakımından Şemseddin Mısrî Efendinin Devvâr-ı Şemsî adlı eseri bilhassa 19.
ve 20. yüzyıllarda Bursa özelinde çok önemli ve tek kaynaktır. Zira, adeta
Bursa’nın yazılı hafızasını imâr ve ihya eden Şemseddin Mısrî Efendi eserinde
Medreselerin son dönemdeki hallerini ve tekkeler ile beraber kaldırılmasını,
bunun lüzumunu anlatmakla beraber o gün itibariyle vakıa eldeki medreselerin
tümüne dair ulaşabildiği her bilgiyi de bizlere nakletmektedir. Bursa’daki
medrese hayatı bu eserde geçen bilgiler ışığında bugünkü harflere çevrilmek
suretiyle incelenmiş olundu.

Anahtar Kelimeler

Medrese, Tekke, Bursa, Şemseddin Mısrî

Kaynakça

• Atay, Hüseyin. “Medreselerin Gerilemesi.” Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 24 (1981): 15-56.
• Baltacı, Cahid. İslam Medeniyeti Tarihi, İstanbul: İFAV, 2010.
• Bozkurt, Nebi. “Medrese.” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 28, Ankara: TDV Yayınları, 2003.
• Çobanoğlu, Ahmet Vefa. “Külliye,” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 26, Ankara: TDV Yayınları, 2002.
• Hızlı, Mefail. “XVI. Asır Bursa Medreseleri.” Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi, 1986.
• Hızlı, Mefail. “Bursa’da Eğitim-Öğretim ve Günümüze Ulaşan Medreseler.” Bursa’da Dinî Kültür içinde, ed. Mustafa Kara, Bursa: Emin Yayınları, 2011.
• İpşirli, Mehmet. “Medrese.” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 28, Ankara: TDV Yayınları, 2003.
• Kara, Mustafa. Şemseddin Ulusoy Saklı Tarihin Muhafızı, Bursa: Bursa Osmangazi Belediyesi Yayınları, 2016.
• Şemseddin, Mehmed. Bursa Dergâhları Yadigâr-ı Şemsî I-II, haz. Mustafa Kara-Kadir Atlansoy, Bursa: Uludağ Yayınları, 1997.
• Tatçı, Mustafa., Mehmet Cemal Öztürk, “Mehmet Şemsettin Ulusoy.” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 42, İstanbul: TDV Yayınları, 2012.
• Devellioğlu, Ferit. Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Ankara: Aydın Kitabevi, 2007.