Bostanzâde Yahyâ Efendi’nin Gül-i Sadberk’i İkinci Edisyonu Üzerine Bazı Mülahazalar

Yıl 2023, Sayı: 17, 719 - 738, 30.12.2023

Özlem Demir

https://doi.org/10.47502/mizan.1358027

Öz

Türk İslâm Edebiyatı’nda Hz. Peygamber’in hayatı farklı yönleriyle işlenmiş ve bunun sonucunda ortaya çıkan yeni türlerde birçok eser yazılmıştır. Bu türlerden biri de “yüz yapraklı gül” mânasına gelen ve Hz. Peygamber’in yüz mûcizesini ele alan “Gül-i Sadberk”’tir. Anadolu ve Rumeli Kazaskeri olarak tanınmış olan Bostanzâde Yahyâ Efendi tarafından kaleme alınan eser, iki kez telif edilmiştir. Müellif, eserin ilk telifini Genç Osman’a, ikinci telifini de IV. Murad’a sunmuştur. Müellifin ikinci telifi oluştururken eser üzerinde büyük değişiklikler yaptığı görülmüştür. Eserin iki telifi arasındaki farkları ele alan bir çalışma şimdiye kadar yapılmamıştır. Bu çalışmanın amacı eserin ilk metnindeki tüm değişikliklerin saptanması ve bunun ikinci telife nasıl yansıdığının ortaya konmasıdır. Bu makalede eserin metninden örnekler verilerek eserin ikinci kez telif edildiğini gösteren âmiller belirtilmiş, müellifin eseri ikinci kez telif etmesinin sebepleri tespit edilmeye çalışılmış ve bu telifi oluştururken kullandığı yöntemler sıralanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türk İslâm Edebiyatı, Siyer-i Nebî, Bostanzâde Yahyâ Efendi, Gül-i Sadberk, İki Telif

Kaynakça

• Bostanzâde Yahyâ Efendi. Gül-i Sadberk. İstanbul: Millet Kütüphanesi, Ali Emiri Edebiyat, 360, 1b-197a.
• Bostanzâde Yahyâ Efendi. Gül-i Sadberk. İstanbul: Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Ayasofya, 3386, 1b-161b.
• Bursalı Mehmed Tâhir. Osmanlı Müellifleri. 3 Cilt. Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi, 2016.
• Çağrıcı, Mustafa. “Bostanzâde Yahyâ Efendi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 6/311-313. İstanbul: TDV Yayınları,1992.
• Demir, Özlem. Bostanzâde Yahyâ Efendi ve Gül-i Sadberg’i. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2010.
• Derdiyok, İ. Çetin. “Gül-i Sad-berk”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 14/225-226. İstanbul: TDV Yayınları, 1996.
• Mehmed Süreyyâ. Sicill-i Osmânî. nşr. Nuri Akbayar. 6 Cilt. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1996.
• Özkan, Ferudun Hakan. Bostanzade Yahya Gül-i Sad-berg (İnceleme-Tenkitli Metin). Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2011.
• Özkan, Ferudun Hakan. “Bostanzâde Yahyâ ve Gül-i Sadberg’i”. Turkish Studies International Periodical Fort he Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 7/3 (Yaz 2012), 2079-2104.
• Şeyhî Mehmed Efendi, Vekâyi‘u’l-fuzalâ, nşr. Ramazan Ekinci. 4 Cilt. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, 2018.
• Uşşâkîzâde İbrâhim Hasîb Efendi, Zeyl-i Şakâ’ik, nşr. Ramazan Ekinci. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2017.