Eski Diyanet İşleri Başkan Yardımcısı Hamdi Mert’in Yaygın Din Eğitimi Hakkındaki Görüşleri

Yıl 2024, Sayı: 18, 281 - 310, 30.06.2024

Şeref Göküş , Zahide Yılmaz

https://doi.org/10.47502/mizan.1447661

Öz

Hamdi Mert, hem yüksek İslam enstitüsü hem de hukuk fakültesi bitirerek çift ana dalda eğitim almış ilmi yönü güçlü bir şahsiyettir. Söz konusu yetkinliği dolayısıyla uzun yıllar boyunca Diyanet İşleri Başkanlığında çeşitli pozisyonlarda çalışmıştır. Bu çalışmanın amacı, 1978-1992 yılları arasında Diyanet İşleri Başkan Yardımcılığı kadrosunda bulunan Mert’in yaygın din eğitimi hakkındaki bakış açısının ve görüşlerinin tespit edilmesidir. Betimsel tarama modeli dikkate alınarak hazırlanan çalışmada, verilerin toplanması esnasında belgesel tarama tekniği, verilerin analiz edilme sürecinde ise betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır. Neticede onun, ilgili çerçevedeki değerlendirmelerinin, yaygın din eğitimi kapsamına giren hususlardan din görevlisi, cami, ibadetler, dini gün ve geceler konuları üzerine yoğunlaştığı görülmektedir. Araştırmanın nihayetinde varılan başlıca kanaat, Mert’in fikirlerinin din, devlet, vatan ve millet dörtlüsünün birbirini besleyen ayrılmaz bütünlüğü anlayışına dayandığıdır. Diğer bir ifadeyle, onun değindiği bütün hususları dinin toplum yaşamındaki sağlamlığı, devletin bekası, vatanın kutsallığı, milli birlik ve beraberlikle bu dört hususun birbiri arasındaki ilişkileri bağlamında ele aldığı şeklinde olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Yaygın Din Eğitimi, Din Görevlisi, Din Hizmetleri, Diyanet İşleri Başkanlığı, Hamdi Mert

Kaynakça

• Çetin, Mahmut. Bir Neslin Öncüleri İlk İmam Hatip Kuşağından Portreler. Ankara: Biyografi Net Yayıncılık, 2017.
• Göküş, Şeref. “Din Görevlilerinin Örgütsel Güven Düzeyleri ile Mesleki Doyum Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Mediterranean Journal of Humanities IX/2 (2019), 285-309. https://doi.org/10.13114/MJH.2019.491
• Göküş, Şeref - Arslan, Merve. “Hamdi Mert: Hayatı, Eserleri ve Din Eğitim-Öğretimi İle İlgili Görüşleri”. Türk Akademik Araştırmalar Dergisi Uluslararası Multidisipliner Kongresi-Bildiri Özetleri. ed. Mehmet Şahin - Şeref Göküş. 208-209. Ankara: Otto Yayınları, 2018.
• Karasar, Niyazi. Bilimsel İrade Algı Çerçevesi ile Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar-İlkeler-Teknikler. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 35. Basım, 2016.
• Kocaman, Kasım. “Kuruluş Vakfiyesine Göre İstanbul Fatih Camii Görevlileri ve Vazifeleri”. Ekev Akademi Dergisi ICOAEF Özel Sayısı (2019), 135-153. http://search/yayin/detay/330800
• Kocaman, Kasım. “Türkiye’de Din Hizmetleri Bağlamında Yüksek Din Öğretiminde Meslekî Uygulama”. Journal of Turkish Studies 14/4 (2019), 2525-2545. https://doi.org/10.29228/TurkishStudies.23286
• Kocaman, Kasım. “Yaygın Din Eğitimi İletişimi Sürecinde Hedef Kitlenin Özelliklerini Bilmenin Önemi”. Journal of Turkish Studies 8/12 (2013), 737-749. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.6054
• Kocaman, Kasım - Koyuncu, Mehmet. “İlk Dönem Mezunu Aday Kur’an Kursu Öğreticilerine Göre Diyanet Akademisi”. Mevzu – Sosyal Bilimler Dergisi 11 (2024), 539-590. https://doi.org/10.56720/mevzu.1429639
• Kocaman, Kasım. “Geçmişten Günümüze Dinî İletişim/Hitabet Türü Olarak Hutbede Konu”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 12/63 (2019), 1258-1271. https://doi.org/10.17719/jisr.2019.3314
• Mert, Hamdi. “Bayram Dediler Biz Ağladık, Ağlaştık”. Ayyıldız.
• Mert, Hamdi. “Bayramla Bayramlaşma”. Tercüman.
• Mert, Hamdi. “Berat Kandili’nin Fazileti”. Ortadoğu.
• Mert, Hamdi. “Cami İnşasında Devlet Millet İşbirliği”. Diyanet Gazetesi.
• Mert, Hamdi. “Cami ve Milli Kültür”. Tercüman.
• Mert, Hamdi. “Camiler Haftası”. Tercüman.
• Mert, Hamdi. “Cuma Namazı ve Cuma Geleneği”. Tercüman.
• Mert, Hamdi. “Çağları Kuşatan Mesaj (1455’inci ‘Mevlid’ Üzerine)”. Tercüman.
• Mert, Hamdi. “Çok Seslilik”. Tercüman.
• Mert, Hamdi. “Din Adamlarımız”. Tercüman.
• Mert, Hamdi. “Din Görevlisi ve Diyanet’in Çizgisi”. Tercüman.
• Mert, Hamdi. “Din Hizmeti Sunan Kimse, Cemiyet İçinde Toplayıcı, Te’lif Edici, Barıştırıcı Bir Kimsedir”. Ocak Gazetesi.
• Mert, Hamdi. “Din Hizmeti Vahdeti Gerektirir”. Diyanet Gazetesi.
• Mert, Hamdi. “Din Hizmetinde Allah Rızası”. Diyanet Gazetesi.
• Mert, Hamdi. “Din Hizmetinde İnsan Sevgisi ve Hoşgörü”. Diyanet Gazetesi.
• Mert, Hamdi. “Din Hizmetinde Strateji Tespiti”. Diyanet Gazetesi.
• Mert, Hamdi. Din ü Devlet Mülk ü Millet Bir Ömrün Hikayesi. Tavoos, 2017.
• Mert, Hamdi. “Dine Saygı Topluma Saygıdır”. Diyanet Gazetesi.
• Mert, Hamdi. “Dini Hizmet-Din Eğitimi ve Partiler Politikası”. Diyanet Gazetesi.
• Mert, Hamdi. “Diyanet”. Diyanet Gazetesi.
• Mert, Hamdi. “Diyanet İşleri Başkanı’nın Diyarbakır Çıkarması”. Aygazete.
• Mert, Hamdi. “Diyanet’le Uğraşmak”. Tercüman.
• Mert, Hamdi. “Diyanette Eğitim Seferberliği 50 Bin Din Görevlisine Yüksek Tahsil İmkanı”. Diyanet Aylık Dergi.
• Mert, Hamdi. “Diyanet’te Yeni Dönem”. Aygazete.
• Mert, Hamdi. “Hac Hizmetleri”. Tercüman.
• Mert, Hamdi. “Hac İntibaları”. Tercüman.
• Mert, Hamdi. “Hac Organizasyonu”. Tercüman.
• Mert, Hamdi. “Hac Yolunda”. Tercüman.
• Mert, Hamdi. “Hangi Bayram?” Tercüman.
• Mert, Hamdi. “Hangi Bayram?” Yeni Düşünce.
• Mert, Hamdi. “Hangi Türkiye”. Tercüman.
• Mert, Hamdi. “Kadir Gecesi, Kadir Kandili”. Ayyıldız.
• Mert, Hamdi. “Kandil Sabahında Türkiyem”. Tercüman.
• Mert, Hamdi. “Kocatepe Hikayesi”. Tercüman.
• Mert, Hamdi. “Kötülükler Önlensin Ama Nasıl?” Ayyıldız.
• Mert, Hamdi. “Kutlu Doğum Haftası”. Tercüman.
• Mert, Hamdi. “Mevlid de Bizim Teravih de”. Ayyıldız.
• Mert, Hamdi. “Mevlid Kandili Üzerine”. Tercüman.
• Mert, Hamdi. “Mevlid Kandili ve Milletimizin Peygamber Sevgisi”. Aygazete.
• Mert, Hamdi. “Miraç İle Gelen Müjde”. Tercüman.
• Mert, Hamdi. “Muhasebe”. Tercüman.
• Mert, Hamdi. “Mübarek Ramazan’ı Karşılarken”. Tercüman.
• Mert, Hamdi. “Orucun Ferdi ve İçtimai Faydaları”. Ocak Gazetesi.
• Mert, Hamdi. “Orucun Manası”. Tercüman.
• Mert, Hamdi. “Oruç Bütün Dinlerde Ortak İbadettir”. Tercüman.
• Mert, Hamdi. “Oruç Ortak İbadettir”. Ayyıldız.
• Mert, Hamdi. “Oruçla Gelen”. Tercüman.
• Mert, Hamdi. “Oruçta Sayısız Faydalar”. Tercüman.
• Mert, Hamdi. “Ramazan Bir Muhasebedir”. Diyanet Gazetesi.
• Mert, Hamdi. “Ramazan Sosyal Bir Hadisedir”. Ayyıldız.
• Mert, Hamdi. “Ramazan Yardım Ayıdır”. Ayyıldız.
• Mert, Hamdi. “Ramazan’da Fakirlere El Uzatmalıyız”. Tercüman.
• Mert, Hamdi. “Ramazanı Anlamak”. Diyanet Gazetesi.
• Mert, Hamdi. “Ramazan’ı Anlamak”. Tercüman.
• Mert, Hamdi. “Ramazan’ı Anlamak”. Tercüman.
• Mert, Hamdi. “Ramazan’ı Karşılarken”. Yeni Düşünce.
• Mert, Hamdi. “Ramazan’ı Uğurlarken”. Ayyıldız.
• Mert, Hamdi. “Ramazan’la Buluşma”. Tercüman.
• Mert, Hamdi. “Ramazan’la Buluşma”. Tercüman.
• Mert, Hamdi. “Regaip ve Üç Aylar”. Aygazete.
• Mert, Hamdi. “Sabah Ezanları”. Tercüman.
• Mert, Hamdi. “Selam”. Ortadoğu.
• Mert, Hamdi. “Tarihin Zuhuru”. Tercüman.
• Mert, Hamdi. “TRT, Alptemoçin ve Kur’an Kursları”. Tercüman.
• Mert, Hamdi. “Türkçe Kur’an Meselesi”. Tercüman.
• Mert, Hamdi. “Vahdete Davet”. Diyanet Gazetesi.
• Mert, Hamdi. “Yarın Bayram”. Ayyıldız.
• Özdemir, Saadettin. “Yüksek Din Eğitiminin Geleceği ve İstihdam Alanlarına Yönelik Program Önerileri”. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 30 (2013/1), 237-249. https://dergipark.org.tr/en/pub/sduifd/issue/48327/611824
• Yıldırım, Ali - Şimşek, Hasan. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 9. Basım, 2013.
• “Adana İmam Hatip Lisesi Mezunları ve Mensupları Derneği”. Erişim 20 Mart 2023. http://www.adanaimamhatip.com/haber-detay.asp?HaberId=4971
• Biyografi.net. “Hamdi Mert: Diyanet İşleri Eski Başkan Yardımcısı”. Erişim 20 Mart 2023. https://www.biyografi.net/kisiayrinti.asp?kisiid=5995
• Diyanet Haber. “Diyanet Akademisi”. Erişim 30 Mart 2023. https://www.diyanethaber.com.tr/diyanet-akademisi
• Gazeteanamur.com. “Kaybettiğimiz Bir Değer: Ağabeyim Hamdi Mert”. Erişim 20 Mart 2023. http://www.gazeteanamur.com/haber_detay.asp?haberID=2226.
• “Hamdimert.com”. Erişim 20 Mart 2023. https://www.hamdimert.com/default.asp?page=icerik&id=6 Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi. "Bayrak Olayı". Erişim 10 Nisan 2023. https://kahramanmaras.bel.tr/bayrak-olayi-0
• Milliyet. “Hamdi Mert Bozyazı’da Toprağa Verildi”. 27 Temmuz 2015. Erişim 20 Mart 2023. https://www.milliyet.com.tr/yerel-haberler/mersin/hamdi-mert-bozyazi-da-topraga-verildi-10900505