Yahudilikte Örfün Önemi ve Yahudi Dini Hayatına Etkisi Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2024, Sayı: 19, 611 - 622, 30.12.2024

İsmail Başaran

https://doi.org/10.47502/mizan.1508556

Öz

Yahudilikte örf (minhag) önemli bir yer tutmaktadır. Bu örfî kurallar, temelde yazılı ve sözlü Yahudi külliyatına ait olmadığı halde birçoğu bağlayıcı olarak kabul edilmiş ve Yahudiler tarafından nesilden nesile uygulana gelmiştir. Geleneksel Yahudiler açısından, Halaka’ya uygun bir dînî yaşantı, Tora ve Talmud’ta bildirilen emir ve hükümlere uygun davranmak önemli bir yer tutmaktadır. Buna ilave olarak, Talmud’un mahallî örfü hukuken geçerli bir mesnet kabul etmesi, Talmudik dönemi takip eden zaman içerisinde onların bir takım ortak dînî pratik ve örfî kurallara sıkı sıkıya bağlı kalmalarına neden olmuştur.
Örfün bazen Halaka’nın belirlenmesinde de önemli bir unsur olduğu düşünülmektedir ve genellikle bu tür örfî kurallar belirli kitaplarda ve hukuk metinlerinde toplanmıştır. Orta çağda Yahudilik ile ilgili birçok farklı yeni âdet ve uygulama ortaya çıktığında bunların bir araya toplanıp derlenmesi ihtiyacı hissedilmiştir. Bu örfî kuralları bir araya getirilerek kitaplaştırmıştır. Onlara göre, “Tanrının seçilmiş milleti” olarak Yahudi halkının örf, âdet ve gelenekleri, Tanrı’nın iradesini yansıtmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yahudilik, Örf, Tora, Talmud, Halaka

AN EVALUATION ON THE SIGNIFICANCE OF CUSTOM IN JUDAISM AND ITS EFFECT ON JEWISH RELIGIOUS LIFE

Öz

Customs (minhag) have an important place in Judaism. Although these customary rules do not basically belong to the written and oral Jewish corpus, many of them have been accepted as binding and have been applied by Jews from generation to generation. For traditional Jews, living a religious life in accordance with Halakhah and acting in accordance with the commandments and rulings stated in the Torah and Talmud have an important place. In addition, the Talmud's acceptance of local customs as a legally valid basis caused them to strictly adhere to a number of common religious practices and customary rules in the time following the Talmudic period.
Custom is sometimes thought to be an important element in determining Halaka, and usually such customary rules are collected in specific books and legal texts. When many different new customs and practices related to Judaism emerged in the Middle Ages, the need to gather and compile them was felt. These customary rules were brought together and compiled into a book. According to them, the customs, traditions and customs of the Jewish people, as "God's chosen nation", reflect God's will.

Anahtar Kelimeler

Judaism, Custom, Torah, Talmud, Halaka

Kaynakça

• Alalu, Suzan. Yahudilikte Kavram ve Değerler. İstanbul: Gözlem Gazetecilik Basın ve Yayın A.Ş., 1996.
• Başaran, İsmail. Ana Hatlarıyla Amerikan Yahudiliği. Konya: Çizgi Kitabevi, 2020.
• Başaran, İsmail. Muhafazakâr Yahudilik. İstanbul: Arı Sanat Yayınevi, 2017.
• Bridger, David. The New Jewish Encyclopedia. New York: Behrman House, Inc., 1976.
• Cohen, Harry A. A Basic Jewish Encyclopedia. Hartford, Conn.: Hartmore House, 1965.
• Cohn–Sherbok, Dan. Dictionary of Jewish Biography. New York: Oxford University Press, 2005.
• Dönmez, İbrahim Kâfi. “Örf”. TDV İslâm Ansiklopedisi. Erişim 19 Şubat 2024. https://islamansiklopedisi.org.tr/orf#1
• Elon, Menachem. “Minhag”. Encyclopaedia Judaica, Michael Berenbaum, Fred Skolnik (ed.), 14/266 – 278. Detroit: Macmillan Reference USA, 2007.
• Herr, Moshe David. “Minhag”. Encyclopaedia Judaica, Michael Berenbaum, Fred Skolnik (ed.), 14/265 – 266. Detroit: Macmillan Reference USA, 2007.
• JVL, Jewish Virtual Library. “Amorites”. Erişim 22 Şubat 2024. https.//www.jewishvirtuallibrary.org/amorites Karesh, Sara E. Hurvitz, Mitchell M. Encyclopedia of Judaism. New York: Facts On File, Inc., 2006.
• Kolatch, Alfred J. The Second Jewish Book of Why. New York: Jonathan David Publishers, Inc., 1985.
• Minkin, Jacob S. The Teachings of Maimonides. New Jersey: Jason Aronson Inc., 1993.
• Neusner, Jacob. The Routledge Dictionary of Judaism. London: Routledge, 2004.
• Pilkington, C. M. Judaism. Chicago: Teach Yourself Books, 2000.
• Rakover, Nahum. Maimonides as Codifier of Jewish Law. Jerusalem: The Jewish Legal Heritage Society, 1987.
• Runes, Dagobert D. Concise Dictionary of Judaism. New York: Philosophical Librrary Inc., 1959.
• Unterman, Alan. Dictionary of Jewish Lore & Legend. New York: Thames and Hudson, 1991.
• Wigoder, Geoffrey. The Encyclopedia of Judaism. New York: Macmillan Publishing Company, 1989.