Enginarda (Cynara scolymus L.) Farklı Sıcaklık Rejimlerinin Fide Kalitesi Üzerine Etkileri

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 2, 62 - 69, 01.12.2018

Hüseyin Namal Selcan Eroğlu Levent Keskin Önder Türkmen

Öz

Enginar, hem tohumla hem de vegetatif yöntemlerle çoğaltılmaktadır. Ancak, vegetatif çoğaltımda taşınımı daha yoğun olan Verticillium ve enginar latent virüsü (ArLV) hastalıkları gibi patojenler nedeniyle ciddi anlamda verim ve kalite kayıplarına neden olmaktadır. Ayrıca, tek yıllık olarak ve tohumdan yetiştirilen çeşitlerin çok yıllık çeşitlere oranla verimlerinin ve baş kalitelerinin daha yüksek olduğu bilinmektedir. Türkiye’de fide ile çoğaltımda fide dikimleri sonbahar yetiştiriciliği için Ağustos –Eylül ve bahar yetiştiriciliği için Nisan-Mayıs aylarında yapılmaktadır. Bu tarihlerde kaliteli fide elde etmede bazı sorunların oluştuğu bilinmektedir. Çalışma bu sorunun muhtemel nedenlerini ortaya koymak ve çözüm önerilerinde bulunmak için Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü iklim odalarında yürütülmüştür. Bu bağlamda Sakız, Bayrampaşa, Green Globe ve Romanesco enginar çeşidinde 15, 25 ve 35 0C sıcaklıklarda fide yetiştiriciliği yapılmış ve fide gelişim parametreleri ölçümlenerek farklılıklar ortaya konulmuştur. Genel olarak 15 0C ortalama sıcaklık, fide gelişim parametreleri açısından en uygun sıcaklık olmuştur. Fide kalitesinde çeşitlere göre farklılıklar oluşmuştur. Özellikle Türkiye çeşitleri olan Sakız ve Bayrampaşa çeşitlerinde fide gelişim parametreleri Romanesco ve Green globe çeşitlerine göre daha geri bir durum göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Enginar (Cynara scolymus L.), fide kalitesi

Kaynakça

• Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO) (2018), Erişim adresi: http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC Erişim Tarihi: 1 Aralık 2018.
• Miguel, A., Baixauli, C., Aguilr, J., Giner, A., Maroto, J. ve López, S., (2003), Gibberellic acid concentrations in seed propagated artichoke, V International Congress on Artichoke 660, 167-172.
• Basnizki, J., (1979), Researchs on growth physiology of the artichoke, Estratto da Atti 3o Congr. Int. di Studi sul Carciofo, Bari, 27-30. ; Basnizki, J. ve Goldschmidt, E. E., (1994a), Further Examınatıon Of Gıbberellın A, Effects On Flowerıng Of Globe Artıchokes (Cynara Scolymus L.) Under Controlled Envıronment And Fıeld Condıtıons, Israel Journal of Plant Sciences, 42 (2), 159-166. ; Calabrese, N., De Palma, E. ve Bianco, V., (2000a), Yield and quality of seed propagated artichoke hybrid cultivars grown for four years, IV International Congress on Artichoke 681, 135-142.
• Calabrese, N., De Palma, E. ve Bianco, V., (2000a), Yield and quality of seed propagated artichoke hybrid cultivars grown for four years, IV International Congress on Artichoke 681, 135-142. ; Calabrese, N., De Palma E. ve V.V., B., (2000b), Gibberellic acid and Earliness of New Seed Propagated Artichoke Cultivars, IV International Congres on Artichoke, Valenzano- Bari, Italy, October, 17-21. ; Macua, J. I., Lahoz, I. ve Santos, A., (2000), Agronomic and qualitative influence of different artichoke cultivars in sucker fields with one-year and multi-year crops, IV International Congres on Artichoke, Valenzano- Bari, Italy, October, 17-21.
• Macit, F. ve Şalk, A., (1970), Enginar, Ege Ü. Zir. Fak. Teknik Bülten (14).
• Abak, K., (1987), Enginar ve Kuşkonmaz Yetiştiriciliği, TAV y (15), 3-29.
• Basnizki, Y. ve Mayer, A. M., (1985), Germination of Cynara seeds; effect of light and temperature and function of the endosperm, Agronomie, 5 (6), 529-532. ; Foury, C., (1987), Quelques aspects du développement de l'artichaut (Cynara scolymus L.) issu de semences: analyse plus particulière de la floraison en conditions naturelles, Paris 6.
• Vannella, S., Damato, G. ve Calabrese, N., (2000), Influence of temperature and substrate on the germination of artichoke achenes, IV International Congress on Artichoke 681, 361-368.
• Huarte, H. R. ve Benech-Arnold, R. L., (2010), Hormonal nature of seed responses to fluctuating temperatures in Cynara cardunculus (L.), Seed Science Research, 20 (1), 39-45.
• Mauromicale, G., Ierna, A. ve Cavallaro, V., (2000), Effects of vernalization and gibberellic acid on bolting, harvest time and yield of seed-grown globe artichoke, IV International Congress on Artichoke 681, 243-250.