Leonardo Da Vinci’nin Sistematik Bir Felsefesi Olup Olmadığına Dair Felsefi Bir İnceleme

Yıl 2023, Cilt: 13, 141 - 157, 30.06.2023

Orkan Ernalbant

Öz

Bu makale Leonardo da Vinci’nin sistematik bir felsefi düşünceye sahip olduğu iddiasındadır. Bu iddiasını iki aşamada tartışır. İlk aşamada Leonardo’nun sistematik bir bütünlüğe sahip oldukları tespit edilebilecek felsefi düşüncelerinin bulunduğu iddia edilen metinlerin yapısı ve Leonardo’nun felsefe tarihsel anlamda önemi tartışılmaktadır. İkinci aşamada makale Leonardo’nun resmetmeyi sanat olmakla birlikte bir bilim ve felsefe olarak ele alışıyla kurduğu felsefesinde tespit etmiş bulunduğu temel bazı özelliklerini dört başlıkta sunmaktadır. Birinci olarak Leonardo’nun hakikatin apaçık bir şekilde ortaya konulması amacıyla bir resim bilim-sanat-felsefe yapısını ortaya koyması ele alınmaktadır. İkinci olarak bu anlayışta hakikate çok- yönlü ve bütünlüklü yaklaşımı Leonardo’nun farklı alanlar ile olan ilişkisi ve “Doğa” anlayışı üzerinden incelenmektedir. Üçüncü olarak Leonardo’nun felsefesi doğanın işleyişini işleyişi içerisinde kavrayan ve gerçekleştiren bir mekanistik doğa anlayışı ve bir tür deneyimcilik olarak tartışılmaktadır. Son olarak onun “sevgi” kavramı özellikle “Tanrı” ve “bilgi” ile ilgili olarak salt parçaların incelenmesine karşı bütünün ve bütün üzerinden parçaların bilinmesi ile artan bir yapı olarak tartışılmaktadır. Sonuç olarak felsefe tarihsel kriterleri karşılıyor olması ve temel bazı özelliklerinin tespit edilebilmesinin gösterdiği üzere Leonardo da Vinci’nin özgün bir sistematik felsefesinin olduğu belirtilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Leonardo Da Vinci, Rönesans Felsefesi, Mekanistik Felsefe

Kaynakça

• Catana L. 2005, “The Concept “System of Philosophy”: The Case of Jacob Brucker’s Historiography of Philosophy”. History and Theory 44/1, 72–90. http://www.jstor.org/stable/3590783
• Duhem P. 1906, Études sur Léonard de Vinci, ceux qu’il a lus et ceux qui l’ont lu vol 1. Librairie Scientifique A. Hermann, Paris.
• Duhem P. 1909, Études sur Léonard de Vinci, ceux qu’il a lus et ceux qui l’ont lu vol 2. Librairie Scientifique A. Hermann, Paris.
• Duhem P. 1913, Études sur Léonard de Vinci, Les Précurseurs Parisiens de Galilée vol 3 Librairie Scientifique A. Hermann, Paris.
• Duhem P. 1985, To Save The phenomena: An essay on the idea of physical theory from Plato to Galileo. Çev. E. Dolan & C. Maschler, The University of Chicago Press. https://doi.org/10.7208/chicago/9780226381657.001.0001
• Duhem P. 1991, The origins of Statics: The sources of physical theory. Çev. G. F. Leneaux, R. S. Cohen, V. N. Vagliente & G. H. Wagener. https://doi.org/10.1007/978-94-011-3730-0
• Dummett M. 1996, “Can Analytic Philosophy be Systematic, and Ought it to be?” Truth and other enigmas (6. ed.). Harvard University Press.
• Freud S. 1990, Leonardo da vinci and a memory of his childhood. Çev. A. Tyson. Ed. J. Strachey, Norton. New York and London.
• García J. M. R. 1998, “Solitude and Procreation in Francis Bacon’s Scientific Writings: The Spanish
• Connection”. Comparative Literature Studies, 35(3), 278–300. http://www.jstor.org/stable/40247141
• Glare P. G. W. (Ed.). 2016, Oxford Latin Dictionary (2. ed.). Oxford University Press. Oxford.
• Hecht P. 1984, “The paragone Debate: Ten Illustrations and a Comment”. Simiolus: Netherlands Quarterly for the History of Art 14/2, 125–136. https://doi.org/10.2307/3780590
• Hildebrand D. von. 1991, What is philosophy?. Routledge. London.
• Hoad T. F. (Ed.). 1996, The Concise Oxford Dictionary of English Etymology. Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/acref/9780192830982.001.0001
• Jaki S. L. 1985, “Introductory Essay”. Çev. E. Dolan & C. Maschler. To Save The phenomena: An essay on the idea of physical theory from Plato to Galileo, ix-xxvi. The University of Chicago Press. https://doi.org/10.7208/chicago/9780226381657.001.0001
• Kemp M. 2008, “Preface”. Ed. T. Wells, Derleyen. I. A. Richter, Notebooks (Oxford World's Classics), vviii. Oxford University Press. New York.
• Koyre A. 2000, Yeniçağ Biliminin Doğuşu: Bilimsel Düşüncenin tarihi üzerine incelemeler. Çev. K. Dinçer. Gündoğan Yayınları. Ankara.
• Leonardo 2005, Treatise on Painting. Çev. J. F. Rigaud, Dover Publications. New York.
• Leonardo 2008, Notebooks (Oxford World's Classics). Ed. T. Wells. Derleyen I. A. Richter. Oxford University Press. New York.
• Leonardo 2015, Paragone: Sanatların Karşılaştırılması. Çev. K. Atakay, Çev. (2 b.). Notos Kitap Yayınevi. İstanbul.
• Leonardo 2016, Yazılar: Masallar, Kehanetler, Nükteler ve diğerleri. Çev. K. Atakay. Ed. A. Marinoni (3. Ed.). Yapı Kredi Yayınları. İstanbul.
• Marinoni A. 2016, “Giriş”. K. Atakay (Çev.), Ed. A. Marinoni, Yazılar: Masallar, Kehanetler, Nükteler ve diğerleri (3. Ed.), 9-60. Yapı Kredi Yayınları. İstanbul.
• Matthews M. R. 2012, “Mario Bunge, Systematic Philosophy and Science Education: An Introduction”.
• Science & Education 21, 1393–1403. doi:10.1007/s11191-012-9530-0
• Merleau-Ponty, M. 2014, Algılanan Dünya. Çev. Ö. Aygün. Metis Yayınları. İstanbul.
• Mitcham C. 1994, Thinking through technology: The path between engineering and philosophy. University of Chicago Press. Chicago.
• Newman W. R. 2005, Promethean Ambitions: Alchemy and the quest to perfect nature. University of Chicago Press. Chicago.
• Ormiston R. 2013, Leonardo Da Vinci: 500 Görsel Eşliğinde Yaşamı ve Eserleri. Çev. M. B. Albayrak. İş Bankası Kültür Yayınları. İstanbul.
• Piccolino M. & Wade N. J. 2014, Galileo's Visions: Piercing the spheres of the heavens by eye and mind. Oxford University Press. New York.
• Puntel L. B. 2008, Structure and being: A theoretical framework for a systematic philosophy. Çev. A. White. Pennsylvania State University Press. Pennsylvania.
• Vasari G. 1998, The lives of the artists. Çev. J. C. Bondanella & P. Bondanella. Oxford University Press. New York.
• Vezzosi A. 2015, Leonardo Da Vinci - Evren Bilimi ve Sanatı. Çev. N. Başer. Yapı Kredi Yayınları. İstanbul.
• Wells T. 2008, Introduction. Ed. T. Wells. Derleyen I. A. Richter, Notebooks (Oxford World's Classics),