Antalya Kaleiçi Nazır Hamamı’nın Plan ve Süsleme Özellikleri Bakımından Değerlendirilmesi

Yıl 2022, Cilt: 12, 261 - 271, 30.06.2022

Sibel Yarar

Öz

Köklü bir geçmişe sahip Antalya, Roma Dönemi’nden sonra en parlak zamanlarını Selçuklular döneminde yaşamış, ardından Osmanlı döneminde yapılan imar ve iskan çalışmalarıyla gelişimine devam etmiştir. Günümüzde sınırları oldukça genişleyen şehrin merkezinde yer alan Kaleiçi, çeşitli dönemlerden farklı yapı türlerinin korunarak günümüze ulaştığı açık hava müzesi konumundadır. Bu çalışmada Antalya il merkezi Kaleiçi’nde yer alan ve ayakta kalan eski hamamlardan biri olan Nazır Hamamı’nın mimari ve süsleme özellikleri elde olan belge ve bilgiler ışığında anlatılacak ve yakın çevresindeki örneklerle karşılaştırılıp bir değerlendirme yapılacaktır. İnşa tarihi kesin olarak bilinmeyen hamam yamuk dikdörtgen planlı bir soyunmalık, dar bir koridor şeklinde düzenlenmiş ılıklık ve üç eyvanlı iki halvet hücreli bir sıcaklık bölümünden oluşmaktadır. Yapının inşasından sonra farklı dönemlerde bazı değişiklikler ve ekler yapılmıştır. Hamamın en önemli kısmı olan sıcaklık bölümünün günümüze orijinal planıyla gelmesine rağmen soyunmalık ve giriş bölümlerinin yapılan müdahalelerle orijinalliğini yitirdiği görülmektedir. Yakın döneme kadar aktif olarak kullanılan hamam, yapılan ek ve değişikliklerle günümüze farklı olarak ulaşmıştır. Yapının mimari ve süsleme özelliklerine dayanılarak 15-16. yüzyıl aralığında inşa edildiği tahmin edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Antalya, Nazır Hamamı, Osmanlı Dönem

Kaynakça

• Aru K. A. 1949, Türk Hamamları Etüdü. İstanbul.
• Başok Ç. G. 2016, Conversation History of Cultural Heritage In Kaleiçi District In Antalya (From The 20th Century to Present Day). Yayımlanmamış Doktora Tezi, ODTÜ. Ankara.
• Binler H. & Kılcı A. 1995, “Sinaneddin Medresesi”. Vakıflar Dergisi XXV, 168-184.
• Duru R. 2008, MÖ 8000’den MÖ 2000’e Burdur-Antalya Bölgesi’nin Altıbin Yılı. Suna-İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü Monografi Dizisi: 4, Antalya.
• Evliya Çelebi 1935, Evliya Çelebi Seyahatnamesi. Anadolu, Suriye, Hicaz (1671 – 1672). 9, 288.
• Eyice S. 1960, “İznik’de Büyük Hamam ve Osmanlı Devri Hamamları hakkında Bir Deneme”. Tarih Dergisi XI, 109-120.
• Danacı H. M. & Özata C. 2017, “Water Architecture in the Ottaman Empire, Examples From Antalya”.
• Global Journal of Human – Social Science: D, History, Archaeology & Antropology 17/2, 1-7.
• Güvenç Ş. 1997, Antalya Kaleiçi’nde Yenikapı, Gavur Hamamı Restorasyon Projesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Köşklü Z. 2003, “Antalya /Elmalı Ömer Paşa Külliyesi”. Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 4/2, 91-124.
• Önge Y. 1979, “Eski Türk Hamamlarında Aydınlatma”. Vakıflar Dergisi 12, 121-135.
• Önge Y. 1995, Anadolu’da XII – XIII. Yüzyıl Türk Hamamları. Ankara.
• Öztekin D. 2010, Sosyal ve Fiziksel Çevre Bağlamında Koruma Planları Antalya Kaleiçi Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi. İstanbul.
• Turfan K. 1997, 1955 Yılı Antalya Merkez Eski Eser Fişleri. Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü Yayınları.
• Ülgen A. S. 1950, “Hamam”. İslam Ansiklopedisi, Cilt 5. İstanbul, 174-177.
• Yılmaz L. 1997, Antalya: Bir Ortaçağ Türk şehrinin mimarlık mirası ve şehir dokusunun 16. yüzyılın sonuna kadar gelişimi (Bir Ortaçağ Arkeolojisi Surveyi). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi. Ankara.