Klinik Psikoloji Bağlamında Kadına Yönelik Aile İçi Şiddetin Değerlendirilmesi: Kadın, Çocuk ve Meslek Elemanlarının Psikolojisi Üzerine Bir Gözden Geçirme Çalışması

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 2, 573 - 587, 30.12.2019

Tuğba Yılmaz , Cansu Karakuş

Öz

Kadına yönelik aile içi şiddet ulusal ve uluslararası alan yazında çok boyutlu olarak incelenmekte olan bir travmatik (örseleyici) bir yaşantı ve bir halk sağlığı sorunudur. Bu alanda çalışmakta olan birçok meslek grubunun arasında psikologlar da yer almaktadır. Kadına yönelik aile içi şiddetin sınıflandırılması, yaygınlığının ve risk etmenlerinin belirlenmesi bu alanda yapılan çalışmaların güçlendirilmesine fayda gösterebilir. Bu alanda görev alan psikologlar ve diğer meslek elemanlarının risk altında olduğu ikincil travmatik stres, temsili (üstlenilmiş) travma, merhamet yorgunluğu ve mesleki tükenmişliğin ne olduğunun anlaşılması ve bu deneyimlerin nasıl geliştiğinin ele alınması meslek elemanlarının güçlendirilmesini ve olumsuz yaşantılara karşı korunmasını sağlayabilir. Kadına yönelik şiddetin kadın ve çocuklar üzerindeki etkilerinin araştırılması travma mağdurlarının hem fiziksel hem de psikolojik olarak nelerle karşılaştığının belirlenmesini amaçlamaktadır. Bu bilgilerin güncel halinin ele alınması, kadına yönelik aile içi şiddet alanındaki travma mağdurlarının ve bu alanda çalışan meslek gruplarının deneyimlerinin belirlenmesine, bu deneyimlerde ortaklıkların olup olmadığının değerlendirilmesine, tedavi ve destek çalışmalarında yapılabile- cek müdahalelerin psikolojik boyutunun ele alınmasına katkıda bulunabilir. Bu çalışmada güncel ve ağırlıklı olarak Türkiye‟de yapılan kadına yönelik aile içi şiddet konulu araştırmalar yukarıdaki başlıklar üzerinden tartışılmıştır. Çalışmada klinik psikoloji alanındaki kavram ve konular öncelikli olarak ele alınmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet, Travma Sonrası Stress Bozukluğu, İkincil Travma

Kaynakça

• Abay E. & Tuğlu C. (2000). “Şiddet ve Agresyonun Nörobiyolojisi”. Klinik Psikiyatri 3 (2000) 21-26.
• Akkaş İ. & Uyanık Z. (2016). “Kadına Yönelik Şiddet”. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi 6/1 (2016) 32-42.
• Altınay A. G. & Arat Y. (2007). “Türkiye‟de Kadına Yönelik Şiddet Araştırma Raporu”. Tübitak, Ankara 2007.
• Attala J. M., Bauza K., Pratt H. & Vieira D. (1995). “Integrative Review of Effects on Children of Witnessing DomesticViolence”. Issues in Comprehensive Pediatric Nursing 18/3 (1995) 163-172. Bandura A. (1978). “Social Learning Theory of Aggression”. Journal of Communication 28/3 (1978) 12-29.
• Ben-Porat A. & Itzhaky H. (2008). “Factors That Influence Life Satisfaction Among Battered Women in Shelters: Those Who Stay Versus Those Who Leave”. Journal of Family Violence 23/7 (2008) 597-604.
• Bride B. E., Radney M. & Figley C. R. (2007). “Measuring Compassion Fatigue”. Clinical Social Work Journal 35 (2007) 155-163.
• Briere J. N. (1992). Child AbuseTrauma: Theory and Treatment of the Lasting Effects. Newbury Park 1992. Campbell J. & Humphreys J. (1993). Nursing Care of Survivors of Family Violence. St. Louis 1993.
• Campbell J. C. & Lewandowski L. A. (1997). “Mental and Physical Health Effects of Intimate Partner Violence on Women and Children”. Psychiatric Clinics of North America 20/2 (1997) 353-374.
• Campbell R., Sullivan C. M. & Davidson W. S. (1995). “Women Who Use Domestic Violence Shelters: Changes in Depression Over Time”. Psychology of Women Quarterly 19/2 (1995) 237-255.
• Can Y. (2014). “Türk Ailesinde Aile İçi Şiddetin Kültürel Dinamikleri”. Turkish Studies 9/8 (2014) 13-19. Dişsiz M. & Hotun-Şahin N. (2008). “Evrensel Bir Kadın Sağlığı Sorunu: Kadına Yönelik Şiddet”. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi 1/1 (2008) 50-58.
• Dorr A. & Kovaric P. (1980). “Some People Some of The Time But Which People? Televised Violence and Its Effects”. Children and the Faces of Television (1980)183-199.
• Dünya Sağlık Örgütü. (2002). Şiddet ve Sağlık Raporu: Özet. Genova 2002.
• Eraslan D. & Kayahan B. (2011). “Şiddetin Nörobiyolojisi”. Türkiye Klinikleri Psychiatry-Special Topics 4/2 (2011) 21-25.