Türkiye Selçuklu Emiri Celâleddin Karatay ve Antalya Dârü’s-Sülehâsı

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 1, 127 - 140, 30.06.2019

Mahmut Demir

Öz

Doğu Akdeniz’in ve Türkiye’nin uğrak liman şehirlerinden Antalya, Ortaçağ boyunca da bu kim- liğiyle ön plana çıkmış, pek çok kültürel ve ekonomik gelişmeye ev sahipliği yapmıştır. Bu minvalde XIII. yüzyıl başlarında dönemin söz sahibi güç merkezlerinden Türkiye Selçuklularının da öncelikli hedeflerinden birisi olmuştur; ilki 1207, diğeri 1216 olmak üzere iki kez arka arkaya fethedilmiştir. Şehir, XIII. yüzyıl sonlarına kadar Selçuklu hâkimiyetinde kalmış ve farklı kültürleri kendi bünyesinde sorunsuz bir biçimde muhafaza etmeyi başarmıştır. Fetih sonrasında Müslüman-Türk hâkimiyetinin ve kültürünün bir parçası olarak Antalya’da Selçuklu Sultanları ve önde gelen Selçuklu Emirleri tarafından birçok sosyal ve dini kurum vücuda getirilmiştir: Camiler, hamamlar ve medreseler vb. Türkiye Selçuklularının II. Gıyaseddin Keyhüsrev’in ölümünden sonra üç oğlu arasında iktidar mücadelesinin yaşandığı ve büyük şehzade II. İzzeddin Keykavus’un tek başına iktidarda bulunduğu süreçte sunduğu hizmetlerle devletin ayakta kalmasına büyük oranda katkı sağlayan Celaleddin Karatay, meydana getirdiği sosyal kurumlar ve bunlara sağladığı zengin vakıfları ile de tanınmaktadır. Kendisinin bu yönü Antalya’da bulunan ve kendi ismiyle anılan bina ile de açıkça ortaya çıkmaktadır. Çalışmamıza konu olan yapı, esas yerinde bulunan kitabesinde Dârü’s-Sülehâ olarak anılmaktadır. Bu çalışma kapsamında Celaleddin Karatay kısaca tanı- tılarak kendisine atfedilen yapının adı ve banisi hakkındaki bilgiler dönemin kaynakları ışığında ortaya konarak, ihtilaflı hususlar giderilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Antalya, Celaleddin Karatay, II. İzzeddin Keykavus, Dârü’s-Sülehâ, Türkiye Selçukluları

Kaynakça

• Akok M. (1969). “Konya’da Karatay Medresesi Rölöve ve Mimarisi”. Türk Arkeoloji Dergisi XVIII/2 (1969) 5-28.
• Armağan A. L. (2004). “XVI. Yüzyıl’da Antalya’da Dînî-Sosyal Yapılar ve Şehrin Demografik Durumu Üzerine Bir Araştırma”. Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Tarih Araştırmaları Dergisi 23/36 (2004) 7-34.
• Armağan A. L. (2006). “XVI. Yüzyıl’da Antalya”. Yay. Haz. N. Ekinci & H. Akın, Son Bin Yılda Antalya Sempozyumu Bildirileri (2006) 97-115. Antalya.
• Bakırer Ö. (2000). Onüç ve Ondördüncü Yüzyıllarda Anadolu Mihrabları. Ankara 20002.
• Bal M. S. (2004). II. İzzeddin Keykavus Dönemi (1246-1262). Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara 2004.
• Bayram M. (2016). “Anadolu Selçukluları’nda Devlet Yapısının Şekillenmesi”. Cogito 29 Selçuklular Özel Sayısı (20167) 61-72.
• Beyazıt M. (2017). Denizli’de Anadolu Selçuklu Kervansarayları. Denizli 2017. Combe E., Sauvaget J. & Wiet G. (1941-1942). Répertoire Chronologique D’Epigraphie Arabe 11. Caire 1941-1942.
• Demir M. (2017). 13. Yüzyıl Doğu Akdenizi’nin (Antalya-Alanya-Misis-Tarsus-Anazarba-Lazkiye- Süveydiye) Siyasi, Sosyal ve Ekonomik Tarihi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi, Antalya 2017.