Hasan Ali Toptaş’ın Dünya Bir Gülnida Hikâyesinde Çoklu Benlik Sarmalında Kadının Varoluş Problemi

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 1, 201 - 209, 30.06.2019

Oğuzhan Karaburgu

Öz

Felsefenin temel problematiklerinden birisi olan varoluş üzerine eğilen Varoluşçuluk, kendisinden önceki felsefi düşüncenin aksine var olanın problemi üzerine yoğunlaşır. Soren Kierkegaard, Karl Jaspers, Martin Heidegger, Gabriel Marcel, Frederic Nietzche, Jean Paul Sartre, Simon de Beauvoir, Henri Bergson gibi düşünürler varoluşçuluğun gelişip bir felsefi akım olmasını sağlamışlardır. 19. yüzyılın ortalarından itibaren modern insanın içerisine düştüğü bunalım ve kimlik sorununun üzerine eğilerek insanın varlığını sorgulamaya başlayan Varoluşçuluk, Tanrıtanımaz ve Hristiyan varoluşçuluk olarak ikiye ayrılır. 1930’lu yıllarda yaygınlık kazanarak edebiyatta da yansıma bulur. Türk edebiyatında pek çok yazar Varoluşçu felsefe çerçevesinde eserler verir. Günümüz yazarlarından biri olan Hasan Ali Toptaş da hikâye ve roman gibi türlerde verdiği eserlerinde varoluşçu felsefenin unsurlarını kullanır. Ölü Zaman Gezginleri hikâye kitabında yer alan “Dünya Bir Gülnida” isimli hikâyesinde “seçim”, “sorumlu- luk”, “özgürlük”, “kendini gerçekleştirme”, “çoklu benlik”, “umutsuzluk” gibi varoluşçu felsefenin temel kavramlarını kullandığını görürüz. İki benliği arasında var olmaya, kendini gerçekleştirmeye çalışan hikâye kahramanı, toplumsal yapı ve evlilik kurumunun engelleri sebebiyle kendini var etme müca- delesinde başarıya ulaşamaz ve umutsuzluğa düşer. Estetik varoluş aşamasından etik varoluş aşamasına geçemeyen Gülnida kendini gerçekleştirmeyi başaramaz ve umutsuzluk içerisinde ölmeyi ya da kaçmayı düşünür.

Anahtar Kelimeler

Hasan Ali Toptaş, Dünya Bir Gülnida, Varoluşçuluk, Çoklu benlik, Ölü Zaman Gezginleri

Kaynakça

• Beauvoir S. (1981). Kadın: Evlilik Çağı II. Çev. B. Onaran. İstanbul 1981.
• Çetişli İ. (2017). Batı Edebiyatında Edebî Akımlar. Ankara 2017.
• Sartre J. P. (1997). Varoluşçuluk (Existentialisme). Çev. A. Bezirci. İstanbul 1997.
• Şen C. (2010). Türk Romanında Felsefî Açılımlar. Ankara 1981.
• Toptaş H. A. (2016). Ölü Zaman Gezginleri. İstanbul 2016.
• Yaman Y. A. (2017). “Mevlânâ ve Kierkegaard’da Benliğin Gelişimi”. Kaygı Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi 29 (2017) 111-123.