Antoine Berman'ın Çeviri Eleştirisi Modelinin “A Turkish Woman's European Impressions” Başlıklı Kitabın Türkçe Çevirisine Uygulanması

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 1, 431 - 446, 30.06.2018

Büşra Yaman

Öz

Bu makalede Zeynep Hanım’ın “A Turkish Woman’s European Impressions” başlıklı kitabının Türkçe çevirisi Antoine Berman’ın çeviri eleştirisi modeli olarak önerdiği analitik yol haritası temel alınarak irdelenecektir. Eleştirel bir bakış açısıyla yapılan bu incelemede erek metnin ilgili dil ve kültür ortamında kurgulanmasını sağlayan aktörlerin en önemlilerinden biri olan çevirmenin çeviri kararlarının nesnel bir çerçevede anlaşılması amaçlanmaktadır. Makale dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Berman’ın çeviri eleştirisi modeli olarak sunduğu analitik yol haritası tanıtılmaktadır. İkinci bölümde erek metin ve kaynak metinle ilgili arka plan bilgisi sunulmaktadır. Üçüncü bölümde çeviri eleştirisi ya- pıldıktan sonra çalışma, genel değerlendirme bölümüyle sonlanmaktadır. Yapılan incelemeler sonucunda çevirmenin dil ve anlatım biçimi açısından başarılı olduğu görülürken, etik sorunu, çeşitli tutarsızlıklar, anlam düzeyindeki eksiklikler ve dilbilgisi hataları çevirmenin başarısız olduğu noktalar olarak çevirinin özensizliğine işaret etmektedir. Bu çalışma sonucunda çeviri eserin gözden geçirilmesinin faydalı olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çeviri Eleştirisi, Analitik Yol Haritası, Antoine Berman, Çevirmen Kararları

Kaynakça

• Bengi-Öner I. (1999). “Çeviri Eleştirisi Bağlamında Eleştirel Bilincin Oluşması ve Eleştiri, Üsteleştiri, Çeviribilim İlişkileri”. Çeviri Bir Süreçtir… Ya Çeviribilim? (1999) 111-135. İstanbul.
• Catford J. C. (1965). A Linguistic Theory of Translation. London 1965.
• Ece A. (2008). “Çeviri Eleştirisinde Yaklaşımlar”. Haz. Mehmet Rifat, Çeviri Seçkisi I: Çeviriyi Düşünenler (2008) 137-147. İstanbul.
• Ece A. (2016). Çevirmenin Yazar ve Kahraman Olarak Portresi. İstanbul 2016.
• Ellison G. (1915/2007). An Englishwoman in a Turkish Harem. New Jersey 2007.
• Ellison G. (1923). An Englishwoman in Angora. London 1923.
• Kocabıyık O. (2017). “The Change or Stability in the Perceptions: A Reading Attempt with Grace Ellison and Martha Nicol”. idil 6/39 (2017) 3011-3020.
• Lewis R. (2004). Oryantalizmi Yeniden Düşünmek: Kadınlar, Seyahat ve Osmanlı Haremi. Çev. B. Uygun- Aytemiz & Ş. Başlı. İstanbul 2004.
• McKenzie-Stearns P. (2003). On a Mission: Grace Ellison’s “An Englishwoman in a Turkish Harem”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. University of North Carolina at Wilmington, North Carolina 2003. Kaynak: <https://libres.uncg.edu/ir/uncw/f/mckenziep2003-1.pdf>.
• Nida E. & Taber C. R. (1982). The Theory and Practice of Translation. Leiden 1982.
• Paker S. (1991). “Unmuffled Voices in the Shade and Beyond: Women’s Writing in Turkish”. Ed. H.
• Forsas-Scott, Textual Liberation: European Feminist Writings in the Twentieth Century (1991) 270-300. London.
• Paker S. (2008). “Çeviride ‘Yanlış/Doğru’ Sorunu ve Şiir Çevirisinin Değerlendirilmesi”. Haz. M. Rifat, Çeviri Seçkisi I (2008) 153-164. İstanbul.
• Popovic A. (1970). “The Concept ‘Shift of Expression’ in Translation Analysis.” Ed. J. Holmes, The Nature of Translation: Essays on the Theory and Practice of Literary Translation (1970) 78-87.
• Popovic A. (2008). “Çeviri Çözümlemesinde ‘Deyiş Kaydırma’ Kavramı”. Çev. Yurdanur Salman; Haz. M. Rifat, Çeviri Seçkisi II (2008) 133-140. İstanbul.
• Quella-Villéger A. (2014). Haremden Kaçanlar: İstanbul’da Bir Devlet Meselesi ve Feminizm (1906). Çev. A. Bora. İstanbul 2014.
• Snell-Hornby M. (2006). The Turns of Translation: New Paradigms or Shifting Viewpoints?. Amsterdam-Philadelphia 2006.
• Toury G. (1980). In Search of a Theory of Translation. Tel Aviv 1980.
• Toury G. (1985). “A Rationale for Descriptive Translation Studies”. Ed. T. Hermans, The Manipulation of Literature: Studies in Literary Translation (1985) 16-41. London.
• van den Broeck R. (1985). “Second Thoughts on Translation Criticism: A Model of its Analytic Function”.Ed. T. Hermans, The Manipulation of Literature: Studies in Literary Translation (1985) 54-62. London.
• Zeynep Hanım (2016). Bir Türk Kadınının Avrupa İzlenimleri. Çev. Nuray Fincancıoğlu. İstanbul 2016.
• Zeynep Hanoum (2004). A Turkish Woman’s European Impressions. Ed. Grace Ellison. New Jersey 2004.