Yeni Bir Toplumsal Düzenin Doğum Sancısı: İklim Adalet(sizliğ)i ve Hak Temelli Yaklaşımın Önemi

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 1, 213 - 226, 30.06.2018

Merve Suzan Ilık Bilben

Öz

İnsanın doğayı tahakküm altına alma ve onu dönüştürme çabası sonucunda iklim değişikliği, insanlığın ve gezegenin 21. yüzyılda karşı karşıya kaldığı en büyük tehdit haline gelmiştir. İklim değişikliğinin etkileri orantısız olarak en yoksul, en marjinal ve en savunmasız kişileri etkilemektedir. Oysa bu kişiler de sorundan en az derecede sorumlu olan ve buna en zor uyum sağlayabilecek durumda olanlardır. Mevcut siyasal araçlar ve uluslararası kurumlar sorunun çözümünde yetersiz kalmaktadır. Bu çalışma, iklim adaletini farklı adalet yaklaşımları çerçevesinde ele almakta; iklim borcunu tarihsel sorumluluklar noktasında irdelemektedir. Makalenin amacı, betimsel bir çalışmayla iklim adaleti tartışmasının günümüz toplumsal düzeninin yapısal unsurları üzerinde var olduğuna dikkat çekerek özgün bir tartışma ortaya koymak ve hak temelli yaklaşımın meselenin çeperinden merkezine alınmasının önemini vurgulamaktır. Şimdiye kadar eşi benzeri görülmemiş küresel bir tehdit olarak karşımıza çıkan iklim değişikliği birçok farklı tarafı bir araya getirebilme kapasitesine sahipken, nedenleri ve sonuçları bakımından mevcut ekonomik ve siyasal sistem içerisinde çözümün hala uzağında durmaktadır. Bu noktada iklim adaleti, adil ve yaşanılır yeni bir toplumsal düzenin doğum sancısı olarak görülebilir.

Anahtar Kelimeler

İklim Adaleti, İkim Değişikliği, İklim Borcu, Çevresel Adalet

Kaynakça

• Atay H. (2016). “Kapitalizmden Çıkış Denemesi, Cochabamba Halk Mücadelesi”. 6. Karaburun Bilim Kongresi’nde sunulmuş bildirinin “kısmen” düzeltilmiş hâlidir. 08-11 Eylül 2011, Karaburun/İzmir).
• Bell D. (2010) “Ethics, Justice and Climate Change”. Environmental Politics 19/3 (2010) 475-479. Kaynak: <https://doi.org/10.1080/09644016.2010.496956>.
• Bond P. (2016). “Who Wins From “Climate Apartheid”? African Climate Justice Narratives About the Paris COP21”. New Politics 15/4 (2016) 83. Kaynak: <http://web.a.ebscohost.com/ehost/pdfviewer/pdf viewer?vid=0&sid=031ffe0d-88d3-4056-b5f6-7157ceca331e%40sessionmgr4007>.
• Borovalı M. (2003). “Küresel Adalet Üzerine Bir Tartışma”. Eds. A. Kaya & G. G. Özdoğan, Uluslararası İlişkilerde Sınır Tanımayan Sorunlar (2003) 219-332. Ankara.
• Brown A. D. & P. Taylor (Eds.) (2014). Ethics and Climate Change. A Study of National Commitments IUCN. Gland 2014. Source: <www.iucn.org/publications>.
• Caney S. (2016). “The Struggle for Climate Justice in a Non‐Ideal World”. Midwest Studies in Philosophy 40/1 (2016) 9-26. Kaynak: <https://philpapers.org/archive/CANTSF-2.pdf>.
• Claeys P. & Delgado Pugley D. (2017). “Peasant and Indigenous Transnational Social Movements Engaging with Climate Justice”. Canadian Journal of Development Studies 38/3 (2017) 325-340. Source: <https://www.iss.nl/sites/corporate/files/CMCP_15-_Claeys___Delgado.pdf>.
• Das O. (2016) “Climate Change and Armed Conflict: Challenges and Opportunities for Maintaining International Peace and Security Through Climate Justice”. Ed. R. S. Abate, Climate Justice: Case Studies in Global and Regional Governance Challenges (2016). Washington D.C. Available from <http://eprints.uwe.ac.uk/30412>.
• Demirci M. (2013). “İklim Değişikliği ve Dağıtıcı Adalet”. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 8/2 (2013). Kaynak: <http://dergipark.ulakbim.gov.tr/eoguiibfd/article/viewFile/5000074845/5000069143>.
• Fisher S. (2015). “The Emerging Geographies of Climate Justice”. The Geographical Journal 181/1(2015) 73-82. Source: <http://www.lse.ac.uk/GranthamInstitute/wp-content/uploads/2014/02/WP83-emerging-geographies-climate-justice.pdf>.
• Foster J. B. (2012). Marksist Ekoloji. Çev. B. Baysal. İstanbul 2004.
• Gardiner S. M. (2004). “Ethics and Global Climate Change”. Ethics 114/3 (2004) 555-600. Source: <http://www.jstor.org/stable/10.1086/382247>
• Lovelock J. (2006). The Revenge of Gaia: Earth’s Climate in Crisis and the Fate of Humanity. New York City 2006.
• Martinez-Alier J. (2015). “Climate Justice”. Development and Change 46/2 (2015) 381–386. Doi: 10.1111/dech.12150
• Mason M. (2011). “The Ends of Justice: Climate Vulnerability Beyond the Pale”. The Governance of Climate Change: Science, Politics, Ethics, Polity (2011) 162-182. Cambridge. Source: <http://eprints.lse.ac.uk/36656/>.
• McKinney L. A. & Fulkerson G. M. (2015). “Gender Equality and Climate Justice: A Cross-NationalAnalysis”. Social Justice Research 28/3 (2015) 293-317. Doi: <https://doi.org/10.1007/s11211-015- 0241-y>.
• Özlüer M. F., Özlüer I. Ö., Şirin T. & Odabaşı N. S. (2013). Bolivya Anayasası: Hukuk, Demokrasi,Özerklik. 2013.