Sanat Terapisinin Felsefi Boyutları

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 1, 169 - 183, 30.06.2016

Şahin Filiz

Öz

Sanat terapisi modern zamanların icadı değil; kökleri antikçağa kadar uzanan evrensel bir terapi yöntemidir. Mağara duvarlarına resim çizmek, ölüleri mumyalamak, tören maskeleri oymacılığı yapmak, parşömenler üzerine resim çizmek, modern zamanlarda grafik çizmek, resim yapmak, hamur ve çamur maddeleri kullanarak bir takım biçimler yaratmak hep sanatla terapinin tarih boyunca süregeldiğini gösteren örneklerdendir. Sanatla terapi, ruhun realitesini biçim ve çizgilerle yansıtarak hastayı tedaviye odaklanmış iken, onun düşünsel temelini oluşturan sanat, doğrudan doğruya sürrealizm, ekspresyonizm, fenomenoloji ve varoluşçulukla ilgilidir. Tik ile bağlantısı da ayrıca vurgulanmalıdır. Bu felsefi boyutlar bilinmeden, konusu salt insan olan sanatla terapinin anlaşılması ve uygulanması resmin, çizgilerin ve biçimlerin, düşünsel ve büyüsel derinliğini kavramaya yetmeyecektir. Çünkü sanat, sıradan olanı, sıra dışı deneyime çevirmenin yoludur. Bir bilme ve ruhsal olanı yansıtma yöntemi olarak sanat, eğer terapi ile iyileştirmek gücüne sahipse, o zaman gerçekten insan için bilmenin ve kendini gerçekleştirmenin en iyi yolu sayılabilir. Sanat, insanın sonsuz çelişkileri ile bireysel içgüdüsel dürtüleri ve toplumun talepleri arasında uzlaşma sağlamasına yardımcı olur. Fenomenoloji, XX. yüzyıl psikolojisine çok derin tesiri olan çağdaş bir felsefe akımı olarak, varoluşçuluk, aksiyoloji ve epistemoloji kuramları ile psikoloji-sanat ve sanat-sanat terapisi arasındaki doğal ilişkiyi vurgulayan eleştirel bir felsefi yöntemdir. Dolayısıyla sanatla terapi, çok bileşenli felsefi boyutları olan bir yöntemdir.

Anahtar Kelimeler

Sanat, Felsefe, Terapi, Katharsis, Psikoloji, Ölüm

Kaynakça

• Artun A. (2015). Bir Muamma Sanat Hayat Aforizmalar. İstanbul 2015.
• Becker E. (2013). Ölümü İnkâr. Çev. A. Tüfekçi. İstanbul 2013.
• Billington R. (1997). Felsefeyi Yaşamak. Çev. A. Yılmaz. İstanbul 1997.
• Bradley A. C. (1991). Shakespearean Tragedy: Lectures on Hamlet, Othello, King Lear, and Macbeth. London 1991.
• Cevizci A. (2009). Felsefe Tarihi. İstanbul 2009.
• Demiralp D. (2015). Antik Dönemde Felsefe ve Sanat. İstanbul 2015.
• El-Muhasibi Haris b. Esed (2011). (er-riaye) Nefis Muhasebesinin Temelleri. İstanbul 2011.
• Fahri M. (2014). İslam Felsefesi Kelamı ve Tasavvufuna Giriş. Çev. Şahin Filiz. İstanbul 2014.
• Filiz Ş. (2010). Ihvan-ı Safa Topluluğu ve İnsan Felsefesi İlk İslam Hümanistleri, Bilim ve Ütopya Kitaplığı. İstanbul 2010.
• Hospers J. (1997). An Introduction to Philosophical Analysis. London 1997.
• Jung C. G. (2013). Keşfedilmemiş Benlik. İstanbul 2013.
• Malraux A. (1994). İnsanlık Durumu. Çev. A. Er. İstanbul 1994.
• Mengüşoğlu T. (1945). Fenomenoloji Felsefesi. İstanbul 1945.
• Morin E. (2013). Geleceğin Eğitimi İçin Gerekli Yedi Bilgi. Çev. H. Dilli. İstanbul 2013.
• Mussenbrock A. (2013). Felsefeyle Terapi. Çev. N. Ermiş. İstanbul 2013.
• Rank O. (1989). Art and Artists. New York 1989.
• Rank O. (2001). Doğum Travması. İstanbul 2001.
• Rubin J. A. (2010). Introduction to Art Therapy. NY 2010.
• Storr A. (2006). Jung’dan Seçme Yazılar. Ankara 2006.
• Tevhidi E. H. (1929). El-Mukabesat. Ed. Hasan es-Sendubi. Al-Kahira 1929.
• Tunalı İ. (1983). Grek Estetik’i. İstanbul 1983.
• Yalom I. (2015). Schopenhaur Tedavisi Bugünü Yaşama Arzusu. Çev. Z. Babayiğit. İstanbul 2015.
• Zilboorg G. (1967). A History of Medical Psychology. Baltimore 1967.
• Zweig S. (1969). Freud ve Öğretisi. Çev. E. Elçin. İstanbul 1969.