Syedra Büyük Hamam Yapısı’ndan Ele Geçen Bir Grup Geç Roma D Seramiği Üzerine Değerlendirmeler

Yıl 2024, Cilt: 14, 381 - 406, 30.06.2024

Ilgın Tuğcu

https://doi.org/10.13114/mjh.1495124

Öz

Syedra Antik Kenti, Antalya ili Alanya ilçesinin yaklaşık 20 km güneydoğusunda Asar Tepe olarak bilinen Seki Köyü sınırları içerisinde, Pamphylia ve Dağlık Kilikia (Kilikia Trakheia) bölgelerini birbirinden ayıran Sedre Çayı’nın hemen batısında yer almaktadır. Syedra, Kilikia ve Pamphylia Bölgesi’nin kesişim noktasında yer almasından dolayı zaman zaman Pamphylia, zaman zaman da Kilikia Bölgesi’ne dahil edilmiştir. Dağlık Kilikia’nın Akdeniz ile olan yakın ilişkisine ek olarak, Suriye ve Anadolu arasındaki kıyı bağlantısından dolayı önemli bir stratejik konuma sahiptir. Dağlık Kilikia kentlerinden biri olan Syedra’nın başta Kıbrıs olmak üzere Doğu Akdeniz ve Kuzey Afrika ile bağlantısı olduğu görülmektedir. Kıbrıs ve Güneydoğu Anadolu kıyılarında farklı atölyelerde üretiminin gerçekleştiği bilinen Geç Roma D seramiği Syedra Antik Kenti’nde 2019-2023 yılları arasında gerçekleştirilen Büyük Hamam yapısı kazılarında en çok ele geçen seramik grubudur. Çalışmanın konusunu Geç Roma D seramiklerinin ana formlarından olan Hayes Form 1, Hayes Form 2, Hayes Form 3, Hayes Form 5, Hayes Form 7, Hayes Form 8, Hayes Form 9, Hayes Form 11; Hayes Form 9 ve Hayes Form 11’in de alt tipleri oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Syedra, Dağlık Kilikia, Geç Roma D, Kırmızı Astarlı Seramikler

Etik Beyan

Çalışmanın tüm süreçlerinin araştırma ve yayın etiğine uygun olduğunu, etik kurallara ve bilimsel atıf gösterme ilkelerine uyduğumu beyan ederim.

Kaynakça

• Adak-Adıbelli I. 2006, Tarsus Geç Roma Seramiği. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi. Ankara.
• Armstrong P. 2009, “Trade in the East Mediterranean in the 8th Century”. Ed. M. M. Mango, Byzantine Trade, 4th -12th Centuries: The Archaeology of Local, Regional and International Exchange. Papers of the Thirty-eighth Spring Symposion of Byzantine Studies, St. John’s College, University of Oxford. 157-178.
• Atik N. 1995, Die Keramik aus den Südthermen von Perge. Tübingen. Beaufort F. 1817, Karamania or a brief descriptions of the South Coast of Asia Minor and of the Remains of Antiquity with plans, views etc. London.
• Bean G. E. & Mitford T. B. 1962, “Sites Old and New in Rough Cilicia”. Anatolian Studies 12, 185-217.
• Bean G. E. & Mitford T. B. 1965, Journeys in Rough Cilicia in 1962 and 1963, Vienna.
• Can B. 2016, “Syedra 2015 (Birinci Sezon) Yüzey Araştırmaları- Surveys at Syedra (First Season) 2015”. ANMED 14, 263-267.
• Can B. 2017, “Syedra ve Teritoryumu”. Eds. I. A. Adıbelli & G. İ. Bertram & K. Matsumura & E. Baştürk & C. Koyuncu & H. A. Kızılarslanoğlu & T. Y. Yedidağ & A. T. Uzunel. Barış Salman Anı Kitabı. Ege Yayınları, 37-52.
• de Souza P. 2002, Piracy in the Graeco-Roman World. Cambridge.
• Ergürer H. E. 2012, Parion Roma Dönemi Seramikleri. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi. Erzurum.
• Ergürer H. E. 2016, “Sigillata ve Geç Roma Kırmızı Astarlı Seramikler”. Eds. C. Başaran & H. E. Ergürer, Parion Roma Tiyatrosu: 2006-2015 Yılı Çalışmaları, Mimarisi ve Buluntuları. Ankara, 123-164.
• Ergürer H. E., Arlı Y., Yıldızlı M., Büyüme U., Ergürer H., 2022, “Syedra 2020 Yılı Kazı ve Restorasyon Çalışmaları”. Ed. A. Özme, 41. Kazı Sonuçları Toplantısı, 2. Cilt. Ankara, 289-310.
• Ergürer H. E. 2023, “Syedra”. Aktüel Arkeoloji 90, 24-59.
• Ergürer H. E., Arlı Y., Yıldızlı M., Büyüme U., Ergürer H., Yüksel S. & Özkan G., 2023, “Syedra 2021 Yılı Kazı ve Restorasyon Çalışmaları”. Ed. A. Özme, 42. Kazı sonuçları Toplantısı, 3. Cilt. Denizli, 23-27 Mayıs 2022. Ankara, 25-48.
• Ergürer H. E. & Ergürer H. 2023. “Syedra Antik Kenti Tarihi ve Araştırmaları”. Ed. O. Karaoğlu. Alanya Kadim Medeniyetler Kalesi. Vakıf Bank Kültür Yayınları, 41-58.
• Ergürer H. 2023, “Syedra Büyük Hamam Kompleksindeki Herakles’in On İki İşinin Betimlendiği Mozaik Üzerine İlk Değerlendirme”. Journal of Mosaic Research 16, 157-186.
• Ergürer H. E., Göncü H., Ergürer H., Arlı Y., 2024, “Syedra 2022 Yılı Kazı ve Restorasyon Çalışmaları”. Ed. C. Keskin, 43. Kazı sonuçları Toplantısı, 5. Cilt. 16-20 Ekim 2023. Ankara, 77-99. Erhan F. 2014, Antik Çağ Kilikia Sikkelerinde Dinsel Tasvirler. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi. İstanbul.
• Fırat N. 1999, Perge Konut Alanı Keramiği. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi. İstanbul.
• Fırat N. 2000, “So-Called ‘Cypriot Red Slip Ware’ From The Habitation Area of Perge (Pamphylia)”. Rei Cretariae Romanae Favtorvm Acta 36, 35-38.
• French D.H. 2014, Roman Roads and Milestones of Asia Minor Vol. 3: Milestones, Fasc. British Institute at Ankara Electronic Monograph 6, Lycia et Pamphylia. Ankara.
• Gerçeker G. S. 2020, “2020 Yılı Syedra- Büyük Hamam Kazı Çalışmalarında Bulunan Geç Roma D Seramikleri”. SRMKA 2, 103-135.
• Gomez B. & Rautman M. L. & Neff H. & Glascock M. D. 1996, “Clays Used in the Manufacture of Cypriot Red Slip Pottery and Related Ceramics”. Report of the Department of Antiquities. Cyprus, 69-82.
• Hagel S. & Tomaschitz K. 1998, Repertorium der Westkilikischen Inschriften, Österreichische Akademie der Wissenschaften Band 265. Wien.
• Hayes J. W. 1972, Late Roman Pottery. London.
• Hayes J. W. 1980, A Supplement to Late Roman Pottery. London.
• Heberdey R. & Wilhelm A. 1896, Reisen in Kilikien. Wien.
• Hierocles B. 1893, Synecdemvs, Accedvnt Fragmenta Apvd Constantinvm Porphyrogennetvm Servata et Nomina Vrbivm Mvtata; Recensvit Avgvstvs Bvrckhardt. Lipsiae.
• Hill G. F. 1900, Catalogue of the Greek Coins of Lycaonia, Isaura, and Cilicia. London.
• Huber G. 1993, “Syedra”. Anzeiger der Philosophisch-Historische Klasse 129. Verlag Österreichische Akademie der Wissenschaften, Wien.
• Jackson M. & Zelle M. & Vandeput L. & Köse V. 2012, “Primary Evidence for Late Roman D Ware Production in Southern Asia Minor: A Challenge to ‘Cypriot Red Slip Ware”. Anatolian Studies 62, 89-114.
• Karamut İ. 1996, “1994 Yılı Syedra Antik Kenti Çevre Düzenleme Çalışmaları”. VI. Müze Kurtarma Kazıları Semineri, Ankara, 77-89.
• Karamut İ. 1997, “1995 Yılı Syedra Antik Kenti Çevre Düzenleme ve Kurtarma Kazısı Çalışmaları”. VII. Müze Kurtarma Kazıları Semineri, Kuşadası, 49-56.
• Karamut İ. 1999, “Syedra 1997 Kurtarma Kazısı ve Temizlik Çalışmaları”. IX. Müze Kurtarma Kazıları Semineri, Ankara, 141-150.
• Karamut İ. 2000, “Syedra Antik Kenti 1998 Yılı Kurtarma Kazısı ve Temizlik Çalışması”. X. Müze Kurtarma Kazıları Semineri, Ankara, 1-6.
• Kenkel F. 2007, “The Cypriot Red Slip Ware and Its Derivaties from Pednelissos in Psidia”. Eds. B. Böhlendorf-Arslan & A. O. Uysal & J. Witte-Orr, Çanak: Late Antique and Medieval Pottery and Tiles in Mediterranean Archaeological Contexts, BYZAS 7. İstanbul, 131-146.
• Kenrick P. M. 1985, Excavations at Sidi-Khrebish Benghazi (Berenice): The Fine Pottery. Vol. 3/1. London.
• Kızılarslanoğlu H. A. 2018, “Dağlık Kilikia Liman ve Ticaret Kenti Elaiussa Sebaste Geç Roma Kırmızı Astarlı ‘D Grubu’na ait Servis Kapları”. Eds. T. Kahya & A. Özdizbay & N. Öner Tüner & M. Wilson, Uluslararası Geç Bilimciler Buluşması II: Anadolu Akdenizi Sempozyumu 04-07 Kasım 2015, Sempozyum Bildirileri. Antalya, 455-477.
• Köse V. 2017, “Nehirler, Kıyılar, Limanlar ve Kentler”, Anadolu/Anatolia 43, 179- 201.
• Kösters O. 2003, Die Trinitätslehre des Epiphanius von Salamis: Ein Kommentar zum “Ancoratus”, Forschungen zur Kirchen-und Dogmengeschichte 86. Göttingen.
• Lucanus M. A. 1928, Pharsalia-The Civil War. Çev. J. D. Duff. London.
• Merkelbach R. & Stauber J. 1996, “Die Orakel des Apollon von Klaros”. Epigraphica Anatolica XXVII, 1-54.
• Meyza H. 2007, Nea Paphos V. Cypriot Red Slip Ware Studies on a Late Roman Levantine Fine Ware. Varsovie.
• Mirzanlı F. 2019, Olympos Piskoposluk Sarayı Kazılarında Bulunan Erken Bizans Seramikleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi. Denizli.
• Mitford T. B. 1980, “Roman Rough Cilicia”. Aufstieg und Niedergang der Römischen Welt II, 1230-1261.
• Oransay B. S. A. & Şen-Yıldırım D. 2011, “Seramik Çalışmaları”. in: H. S. Alanyalı. Side 2010, ANMED 9, 100-112.
• Oransay B. S. A. & Şen-Yıldırım D. 2013, “Seramik Çalışmaları”. in: H. S. Alanyalı. Side 2011-2012 Yılı Çalışmaları, ANMED 11, 121-133.
• Oransay B. S. A. & Şen-Yıldırım D. 2011, “Seramik Çalışmaları”. in: H. S. Alanyalı. Side 2015 Yılı Çalışmaları, ANMED 12, 137-147.
• Öz C. 2020, Myra ve Andriake Geç Roma Dönemi Seramikleri. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi. Antalya.
• Öztaşkın M. 2017, “Olympos Kazısı Seramik Buluntuları”. Ed. B. Y. Olcay Uçkan, Olympos I: 2000-2014 Araştırma Sonuçları. Akmed Series in Mediterranean Studies 2. İstanbul, 209-224.
• Pellegrino E. 2002, “Le Materiel Céramique Issu des Fouilles Menees en 1995 et 2000 sur L’acropole Lycienne de Xanthos”. Anatolia Antiqua 10, 245-260.
• Poblome J. & Degryse P. & Cottica D. & Fırat N. 2001, “A New Early Byzantine Production Centre in Western Asia Minor. A Petrographical and Geochemical Study of Red Slip Ware from Hierapolis, Perg and Sagalassos”. Rei Cretariae Romanae Favtorvm Acta 37. Lyon, 119-126.
• Poblome J. & Fırat N. 2011, “Late Roman D A matter of open(ing) or closed Horizons?”. Eds. M. A. Cau & P. Reynolds & M. Bonifay, LRFW 1. Late Roman Fine Wares. Solving Problems of Typology and Chronology: A Review of the Evidence, Debate and New Contexts (Roman and Late Antique Mediterranean Pottery 1). Archaeopress, 49-55.
• Ptolemaios C. 1932, Geographia. Çev. E. L. Stevenson, New York.
• Rauh N. K. 2023, “2023 Addendum to the Rough Cilicia Kiln Site Ceramics (Syedra, 2023 Addendum to the Rough Cilicia Kiln Site Ceramics (Syedra, Delice, Biçkici, and Antiochia ad Cragum): An Update to the Kiln Delice, Biçkici, and Antiochia ad Cragum): An Update to the Kiln Sites”. Rough Cilicia Archaeological Survey Project, 1996-2011, 1-22.
• Rautman M. L. & Gomez B. & Neff H. & Glascock M. D. 1993, “Neutron Activation Analysis of Late Roman Ceramics From Kalavasos-Kopetra and The Environs of the Vasilikos Valley”. Report of the Department of Antiquities. Cyprus, 233-264.
• Reynolds P. 2011a, “Fine Ware from Beirut contexts, c. 450 to c. 600”. Eds. M. A. Cau & P. Reynolds & M. Bonifay, LRFW 1. Late Roman Fine Wares. Solving Problems of Typology and Chronology: A Review of the Evidence, Debate and New Contexts (Roman and Late Antique Mediterranean Pottery 1). Archaeopress, 207-230.
• Reynolds P. 2011b, “A Note on the Development of Cypriot Late Roman D forms 2 and 9”. Eds. M. A. Cau & P. Reynolds & M. Bonifay, LRFW 1. Late Roman Fine Wares. Solving Problems of Typology and Chronology: A Review of the Evidence, Debate and New Contexts (Roman and Late Antique Mediterranean Pottery 1). Archaeopress, 57-65.
• Stephanus, B. 1849. Ethnicorum Quae Supersunt: Tomus Prior. Montana.
• Şengül A. 2022, “2020 Yılı Syedra Kazı Çalışmalarında Bulunan Bir Grup Geç Roma D Seramiği”. SRMKA 4, 168-191.
• Tekocak M. 2006, Kelenderis Roma Çağı Seramiği. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi. Konya.
• Vandeput L. & Köse V. 2008, “Pisidia Survey Project 2008: Research in the Territory of Pednelissos”. Anatolian Achaeology 14, 32-33.
• Waagé F. O. 1948, “Hellenistic and Roman Tableware of North Syria”. Ed. F. O. Waagé, Antioch on the Orontes: Ceramic and Islamic Coins IV, Princeton.
• Williams C. 1977, “A Byzantine Well-Deposit from Anemurium (Rough Cilicia)”. Anatolian Studies 24,175-190.
• Williams C. 1989, Anemurium. The Roman and Early Byzantine Pottery. Toronto.
• Yaman, A. (2018). Arykanda Geç Antik Dönem Mahallesi Seramikleri. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi. Muğla.