Hristiyanlıkta Bir Mezhep: Athinganoi

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 2, 139 - 148, 28.12.2024

Gülcan Kaşka

https://doi.org/10.13114/mjh.1569755

Öz

Hristiyanlık MS. 1 yüzyılda ortaya çıkmasıyla özellikle kadın ve köleler arasında büyük kabul görmüş ve ilerleyen yüzyıllarda da giderek yaygınlaşmıştır. Zaman içinde hristiyanlığın, bazı ruhban sınıfı tarafından değişik şekilde yorumlanması değişik tarikatların ortaya çıkmasına neden olmuş ve Hristiyan dünyasında ayrılıklar oluşmaya başlamıştır. Anadolu’nun da değişik bölgelerinde varlık gösteren bu mezhepler uzun bir süre varlıklarını devam ettirmişlerdir. Yerel otoritenin desteklediği din adamları tarafından ortaya çıkan bu mezhepler hoş karşılanmamış, düzenlenen konsillerde bu sapkın gruplar hakkında tartışılmıştır. Bu mezheplerden biri olan Athinganoi’dur. Mezhepten ilk olarak MS. 6-7. yüzyılda yaşamış Constantinoupolis’in presbyteros’u Timotheos bahsetmiştir. Daha sonra 8. Yüzyılda patricus Germanos ve MS. 8-9 yüzyılda yaşamış keşiş Theophanes de bu mezhepten söz etmektedir. I. Mikhael Dönemi’nde (MS. 811-813) mezhebin üyeleri idam edilmiştir. I. Mikhael yapılan bu zulüm ılımlı din adamlarının araya girmesiyle durdurulmuştur. II. Mikhael Dönemi’nde tarikat üzerindeki baskı ortadan kalkmıştır. MS. 10. Yüzyıldan MS. 14 yüzyıla kadar Bizans kaynaklarında mezhepten bahsedilmektedir. Bu makalede tarihsel süreç içinde Athinganoi mezhebi incelenmiştir

Anahtar Kelimeler

Hristiyanlık, Mezhep Athinganoi, Romanlar, sapkın.

Etik Beyan

makalemde bütün bilimsel ilkelere uyduğumu beyan ederim

Destekleyen Kurum

Yok

Teşekkür

yok

Kaynakça

• Alexander P. J. 1977, “Religious Persecution and Resistance in the Byzantine Empire of the Eighth and Ninth Centuries: Methods and Justifications” Speculum, Vol. 52, No. 2,. 238-264.
• Altınöz İ. 2020, “Çingeneler”. TDV, İslam Ansiklopedisi, 291-294, Ankara 2020.
• Bandy A. 2000, Nikon Metanoeite: Testament of Nikon the Metanoeite for the Church and Monastery of the Savior, the Mother of God and St. Kyriake in Lakedaimon (trans. Bandy A.), (eds.) J. Thomas & A.C. Hero & G. Constable, Byzantine Foundation Monastic Documents, A Complete Translation of the Surviving Founders, Typika and Testaments Volume 1, 313-322.
• Barnard L. W. 1974, The Graeco-Roman and Oriental Background of the Iconoclastic Controversy, Byzantina Neerlandica.
• Chranis P. 2011, Kültürel Çeşitlenme ve Anadolu’da Bizans İktidarının Çöküşü, Çev. Mustafa Alican, Tarih Okulu Mayıs- Ağustos 2011, Sayı X, 195-217.
• Dişli S. 2017, Biga’da Romanlar: İnşa Pratikleri ve Taktik Olarak Çingenelik. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi. Ankara.
• Dixon C. 2022, The Paulicians Heresy, Persecution and Warfare on the Byzantine Frontier, c.750–880. The Medieval Mediterranean, Volume: 132, Leiden-Boston.
• Etymol. Symeon., Etymologicum Symeonis (α-ἁμσγέτος), Etymologicum magnum genuinum. Symeonis etymologicum una cum magna grammatica. Etymologicum magnum auctum, vol. 1, ( ed.), F Lasserre & N. Livadaras 1976.
• Fraser A. 1995, The People of Europe: The Gypsies, Oxford 1995.
• Gardner A. 1905, Theodore of Studium, his Life and Times, London 1905.
• Gardette P. 2012, “The Judaizing Christians of Byzantium: An Objectionable Form of Spirituality”. Eds R. Bonfil & O. Irshai & G. G. Stroumsa & R.. Talgam, Jews in Byzantium Dialectics of Minority and Majority Cultures, 587-611.
• Georg. Cedren. Compen. Hist. Georgios Cedrinos, Compendium historiarum, Georgius Cedrenus
• Gouillard J. 1965, “L’hérésie dans l’Empire byzantin des origines au XIIe siécle”. Ed. E. de Boccard, Travaux et Mémoires 1, 299-324.
• Heng G. 2018, The Invention of Race in the European Middle Ages. Cambridge University Press,
• Iohan. Khrysostom Adver. Jud. Iohannes Khrysostomos, Adversus Judaeos, (orationes 1-8), MPG 48.
• Ioan. Zon. Epitom. Iohannes Zonaras, Epitome historiarum, Ioannis Zonarae epitomae historiarum libri xviii, vol. 3, Corpus scriptorum historiae Byzantinae. Ed. T. Buttner-Wobst, Bonn 1987.
• Iohan. Skyl. Synop. Hist. Mich. Ioannis Scylitzae opera 2 vols. Ed. I. Bekker Bonn 1838.
• Ios. Genes. Basil. Iosephos Genesios, Iosephi Genesii regum libri quattuor. Corpus fontium historiae Byzantinae. Ed. J. Thurn, Berlin 1978.
• Iosephus Genesios, βασιλεῖαι Iosephi Genesii regum libri quattuor, Corpus fontium historiae Byzantinae, Eds. A. Lesmuller-Werner. & J. Thurn, 1978 Berlin.
• Ivison E. A. 2007, “Amorium in the Byzantine Dark Ages (seventh to ninth centuries)”. Ed. J. Henning, Post-Roman Towns, Trade and Settlement in Europe and Byzantium Vol. 2, Byzantium, Pliska, and the Balkans. 25-59.
• Kohen E. 2007, History of the Byzantine Jews: A Microcosmos in the Thousand Year Empire: A Microcosmos in the Thousand Year Empire, University Press of America.
• Marushiakova E. – Popov V. 2014, “Gypsy Musicians and Performances in the Ottoman Balkans”. Eds. E. B. Vitz & A. Ozturkmen, Medieval and Early Modern Performance in the Eastern Mediterranean, New York: Brepols, 327-341.
• Oeconomos L 1918, Life in the Byzantine Empire in the Time of Komnenos and the Angels, Paris 1918.
• Pertusi A. 1954, Nuova ipotesi sull’origine dei «Temi» bizantini, Aeum, 28, 126-150.
• PG., Patrologia Graeca, Ed. J.P. Migne. Paris 1857-1866.
• Pobożniak T. 1964, Grammar of the Lovari dialect. Kraków, 1964.
• Pse. Zonar. Lex. Pseudo-Zonaras, Lex., Iohannis Zonarae lexicon ex tribus codicibus manuscriptis, 2 vols. Ed. J.A.H. Tittmann Amsterdam 1967.
• Rochow I. 1983, Die Häresie der Athinganer im 8. und 9. Jahrhundert und die Frage ihres Fortlebens. H. Köpstein & F. Winkelmann (Eds.), içinde Studien zum 8. und 9. Jahrhundert in Byzanz, Berlin 1983 (= Berliner Byzantinistische Arbeiten, 51), (pp. 163–178).
• Scharf A. 1971, Byzantine Jewry from Justinian to the Fourth Crusade, London 1971.
• Speck P. 1997, “Die vermeintliche Häresie der Athinganoi”. Eds. H. Hunger & W. Hörandner Jahrbuch Der Österreichischen Byzantinistik (JÖB) 47,–50.
• Soulis G. C. 1961, “The Gypsies in the Byzantine Empire and the Balkans in the Late Middle Ages”. Dumbarton Oaks Papers, 15, 141-165.
• Starr J. 1936, “An Eastern Christian Sect: The Athinganoi: To the Memory of Prof. Andréas Michael Andréadès (1877-1935)” The Harvard Theological Review , Apr., 1936, Vol. 29, No. 2, 93-106.
• Theop. Chron., Theophanes Confessor, Chronographia, Theophanis Chronographia, vol. 1, Ed. C. Boor, Leipzig 1963.
• Theoph. Cont. Chron, Theophanes Continuatus, Chronographia (lib. 1-6) Ioannes Cameniata, Symeon Magister, Georgius, Monachus, Ed. I. Bekker, 1838 Bonn.
• Von Falkenhausen V. 2012, “In Search Of The Jews In Byzantine Literature, An Objectionable Form of Spirituality”, Eds. R. Bonfil & O. Irshai & G. Stroumsa , & R. Talgam, Jews in Byzantium Dialectics of Minority and Majority Cultures. 871-891.
• Wexler P. 1997, “The Relexification Hypothesis in Romani”. Eds. J. Horvath, P. Wexler, Relexification in Creole and Non-Creole languages. (With special reference to Modern Hebrew, Haitian Creole, Romani and Rumanian). Wiesbaden: Harrassowitz, 100–161.
• Wolf, B. 2013, “Ohne Gott, ohne Vater, kein Teil der Gesellschaft. Zur Virulenz des vormodernen Diskurses über die 'Athinganoi' im griechischen Antiziganismus”. Eds. A. Bartels & T. Von Borcke & M. End, & A. Friedrich, Antiziganistische Zustände 2. Kritische Positionen gegen gewaltvolle Verhältnisse. Münster, 74–99.
• Yılgür E. 2017, “Trakya’nın Romanları”. Ed. T. Bora, Aşrı Memleket: Trakya’nın Renkli Dünyası. İletişim Yayınları, 145-168.