Şiddet Faili Erkeklerin Anlatılarında 6284 Sayılı Kanun ve Uygulamalarına Yönelik Tanımlamalar

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 2, 223 - 249, 28.12.2024

Hale Nur Tunçay , Gönül Demez

https://doi.org/10.13114/mjh.1579027

Öz

Şiddet uygulayıcısı ve mağduru olan hem erkeğin hem de kadının yaşam öykülerinin, perspektiflerinin anlaşılması şiddetin önlenmesi bakımından önemlidir. Bu araştırmanın amacı, erkeklerin kadına yönelik şiddet konusuna yaklaşımları, 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun kapsamında yer alan ve şiddetin önlenmesi için uygulanan önleyici ve koruyucu tedbir kararları hakkında ne düşündükleri, şiddetin önlenmesine yönelik çözüm önerilerinin neler olduğunun irdelenmesidir. Bu kapsamda, aleyhinde söz konusu Kanun kapsamında önleyici tedbir kararı alınan 37 erkekle yüz yüze derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiş ve verilerin analizi NVivo 12 Plus programında gerçekleştirilmiştir. Sonuçta, erkeklerin şiddet uygulama konusunda çoğunlukla kendilerini haklı buldukları, kadınların kendi sorumluluklarını yerine getirmeleri gerektiğini düşündükleri ve Kanun uygulamalarını adalete aykırı ve eşitliksiz olarak nitelendirdikleri görülmüştür. Dolayısıyla, aile ilişkilerinde ataerkil kalıplara uygun gücün ve iktidarın devamlılığına ilişkin tehdit algısı sonucu şiddet bir güç gösterisine dönüşebilmektedir. Görüşmelerden hareketle erkeklerin geleneksel erkeklik kalıplarının yarattığı gerilimi şiddeti meşrulaştırmak için kullandıkları söylenebilir. Şiddet uygulayanın yapısal ve kurumsal yaptırımlara ilişkin algılarının ve söylemlerinin analizi sorunun çözümü için gerekli sosyal politikalar üretilmesine kaynaklık ederek, kadın erkek fırsat eşitliğine giden yolda ve şiddeti önlemede yol gösterici olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Şiddet, Erkeklik, Şiddet Faili Erkekler, 6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun

Definitions of Law No. 6284 and Its Implementations In The Narratives of “Perpetrators of Violence” Men

Öz

Understanding the life stories and perspectives of both men and women who are
perpetrators and victims of violence is important in terms of cooperation for the prevention of
violence. The aim of this study is to examine men's attitudes towards violence against women, what
they think about the preventive and protective cautionary decisions within the scope of the Law No.
6284 on the Protection of the Family and Prevention of Violence against Women, and what their
solution suggestions are for the prevention of violence. In this context, face-to-face in-depth
interviews were conducted with 37 men against whom a preventive cautionary decision was taken
within the scope of the aforementioned Law and the data were analysed in NVivo 12 Plus programme.
As a result, it was observed that men mostly considered themselves justified in perpetrating violence,
thought that women should fulfil their own responsibilities and characterised the practices of the Law
as unjust and unequal. Therefore, violence may turn into a show of power as a result of the perception
of threat to the continuity of power and power in accordance with patriarchal patterns in family
relations. Based on the interviews, it can be said that men use the tension created by traditional
masculinity patterns to legitimise violence. Analysing the perceptions and discourses of the perpetrator
of violence regarding structural and institutional sanctions will be a source of producing the necessary
social policies for the solution of the problem and will be a guide on the road to gender equality and in
preventing violence.

Anahtar Kelimeler

Violence, Masculinity, Men Perpetrators of Violence, Law No. 6284 on the Protection of the Family and Prevention of Violence against Women

Kaynakça

• Adak N. 2013, “Madalyonun Öteki Yüzü: Erkeğe Yönelik Şiddet”. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi 16(2), 1-28. doi: https://doi.org/10.18490/sosars.136095.
• Altınay A. G. & Arat Y. 2008, Türkiye'de Kadına Yönelik Şiddet (2 B.). Punto Baskı- İstanbul.
• Altıparmak İ. B. 2018, “Sosyal Öğrenmenin Aile İçi Şiddete Etkisi”. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 19(34), 233- 262. doi: https://doi.org/10.21550/sosbilder.339808.
• Anderson K. L. 1997, “Gender, Status, And Domestic Violence: An Integration Of Feminist And Family Violence Approaches”. Journal of Marriage and Family 59(3), 655-669. https://doi.org/ 10.2307/353952.
• Anderson K. L. 2005, “Theorizing Gender in Intimate Partner Violence Research”. Sex Roles 11/12 Haziran(52), 853-865.
• Arendt H. 2021, Şiddet Üzerine, İletişim. Çev. B. Peker, İstanbul.
• Atay T. 2004, “ 'Erkeklik' En Çok Erkeği Ezer!”. Toplum ve Bilim Güz (101), 11-30.
• Black M. 2011, “Intimate Partner Violence and Adverse Health Consequences: Implications for Clinicians”. American Journal of Lifestyle Medicine 5(5), 428-439.
• Can, Y. 2022, Aile İçi Şiddetin Önlenmesinde Tedbir Kararının İşlevselliği. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi. Ankara.
• Coker A., Smith P., & Fadden M. 2005, “Intimate Partner Violence and Disabilities Among Women Attending Family Practice Clinics”. Journal of Women’s Health 14(9), 829-838.
• Connell R. W. 2016, Toplumsal Cinsiyet ve İktidar, Ayrıntı. Çev. C. Soydemir, İstanbul.
• Dalkır Kahveci A. 2019, 6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun'un Türkiye'de Kadına Yönelik Şiddeti Önlemedeki Rolü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çankaya Üniversitesi. Ankara.
• Demez G. 2005, Kabadayıdan Sanal Delikanlıya: Değişen Erkek İmgesi. İstanbul.
• Dempsey M. M. 2007, “Toward A Feminist State: What Does ‘Effective’ Prosecution Of Domestic Violence Mean?”. The Modern Law Review Limited 70(6), 908-935.
• Direk Z. 2021, Cinsel Farkın İnşası Felsefi Bir Problem Olarak Cinsiyet. İstanbul.
• Dobash R. E. & Dobash R. P. 1992, Women, Violence and Social Change. London-New York.
• Ertürk Y. 2004, “Considering The Role of Men in Gender Agenda Setting: Conceptual And Policy Issues”. Feminist Review (78), 3-21. doi: https://doi.org/10.1057/palgrave.fr.940018
• Ertürk Y. 2015, Sınır Tanımayan Şiddet Paradigma, Politika ve Pratikteki Yönleriyle Kadına Şiddet Olgusu. İstanbul.
• Gelles R. J. & Conte J. R. 1990, “Domestic Violence and Sexual Abuse of Children: A Review of Research in The Eighties”. Journal of Marriage and Family 52(4), 1045-1058. https://doi.org/10.2307/353318.
• Genç Y., Altıparmak, İ. B. & Ustabaşı Gündüz, D. 2019, “Kadına Yönelik Şiddetin Erkekler Tarafından Değerlendirilmesi: Sakarya Örneği”. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 21(2), 391-408. doi: https://doi.org/10.32709/akusosbil.537650.
• Godenzi A. 1992, Cinsel Şiddet Yaşayanların Yaşatanların Anlatımlarıyla. Ayrıntı. Çev. S. Kurucan- Coşar, & Y. Coşar, İstanbul.
• Goldberg H. 1996, Erkek Olmanın Tehlikeleri, Öteki. Çev. S. Budak, Ankara.
• Hearn J. & Morgan D. 1990, “Men, Masculinities And Social Theory”. Eds. J. Hearn & D. Morgan, Men, Masculinities And Social Theory. London-New York, 1-20.
• Jouard S. M. 1971, The Transparent Self (Revised Edition). New York.
• Kardam F. & Yüksel-Kaptanoğlu, İ. 2000, “Kadına Yönelik Şiddet Konusunda Erkeklerin Görüşleri/Deneyimleri/Algıları”. Kadın/Woman 10(1), 55-78.
• Karınca E. 2010, “Kadının Eş Şiddetinden Korunması için 4320 Sayılı Kanunda Yapılabilecek İyileştirmeler”. TAAD 1(3), 325-348.
• Kaya Kızılırmak C. 2020a, “6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun’da Öngörülen Mülki Amir Tarafından Verilecek Koruyucu Tedbirler”. İstanbul Hukuk Mecmuası 78(3), 1139-1168. doi: 10.26650/mecmua.2020.78.3.0001.
• Kaya Kızılırmak C. 2020b, “İstanbul Sözleşmesi’nin Genel İlkeleri Işığında 6284 Sayılı Kanun’un 4. Maddesi Uyarınca Hakim Tarafından Verilebilecek Koruyucu Tedbirler”. Public And Private International Law Bulletin 40(2), 625–655. doi: 10.26650/ppil.2020.40.2.0027.
• Kümbetoğlu B. 2017, Sosyolojide ve Antropolojide Niteliksel Yöntem ve Araştırma. İstanbul.
• Letherby G. 2003, Feminist Research in Theory and Practice. Buckingham-Philadelphia.
• Mansley E. A. 2009, Intimate Partner Violence: Race, Social Class and Masculinity. El Paso.
• Merriam S. B. 2018, Nitel Araştırma Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber, Nobel. Çev. S. Turan, Ankara.
• Moroğlu N. 2012, “Kadına Yönelik Şiddetin Önlenmesi 6284 Sayılı Yasa ve İstanbul Sözleşmesi”. Türkiye Barolar Birliği Dergisi (99), 357-380.
• Odman T. & Odman L. 2017, Erkekler De Şiddet Mağduru: Hikayeleriyle Birlikte Erkeklere Karşı Kadın Şiddeti. Adana.
• Oskay Ü. 1996, “'Efendi/Köle' İlişkisi Açısından Şiddet ve Görünümleri Üzerine”. Cogito Kış-Bahar(6-7), 185-196.
• Öztürk A. 2014, Erkeklik ve Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet: Eşine Şiddet Uygulayan Erkekler. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi. Ankara.
• Öztürk N. 2017, “Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanunun Getirdiği Bazı Yenilikler ve Öneriler”. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 8(1), 1-32. doi: 10.21492/inuhfd.298121.
• Öztürk M. 2022, “Tedbir Kararıyla Evden Uzaklaştırılan Erkeklerin Karşı Karşıya Kalabileceği Bazı Riskler”. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 15(42), 673-705. doi: : https://doi.org/10.14520/adyusbd.1176656.
• Punch K. F. 2016, Sosyal Araştırmalara Giriş: Nicel ve Nitel Yaklaşımlar, Siyasal. Çev. H. A. Bayrak, Ankara.
• Sancar S. 2016, Erkeklik: İmkansız İktidar Ailede, Piyasada ve Sokakta Erkekler, İstanbul.
• Segal L. 1992, Ağır Çekim Değişen Erkeklikler Değişen Erkekler, Ayrıntı. Çev. V. Ersoy, İstanbul.
• Segal L. 2010, “Şiddetin Kurbanları: Toplumsal Cinsiyet Manzarasına Bakış.” Eds. L. Panitch, & C. Leys, Günümüzde Şiddet: Ya Barbarlık Ya Sosyalizm. İstanbul, 119-141.
• Taşdemir Afşar S. 2015, “Türkiye'de Şiddetin “Kadın Yüzü”. Sosyoloji Konferansları (52), 715-753. doi: https://doi.org/10.18368/iu/sk.04297.
• Türk H. B. 2015, “Şiddete Meyyalim Vallahi Dertten Hegemonik Erkeklik ve Şiddet”. Eds. B. Yarar, Şiddetin Cinsiyetli Yüzleri. İstanbul, 85-111.
• Uçan A., Ege E., Büyükgöze S. & Semayiş T. 2023, Türkiye’de Erkek Şiddetiyle Mücadelede Kolluk Uygulamaları. İstanbul.
• Uğur H. 2012, “Kadın ve Aile Bireylerine Yönelik Şiddete Karşı 6284 Sayılı Kanunun Getirdikleri”. Türkiye Barolar Birliği Dergisi (101), 333 - 366.
• Ünal G. 2005, “Aile İçi Şiddet”. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi 8(8). doi:10.21560/spcd.24524.
• World Health Organization. 2012, Understanding And Addressing Violence Against Women: Intimate Partner Violence. Ceneva.
• Yarar, B. 2015, “Yakın İlişki İçinde Şiddeti Feminist Bakışla Düşünmek”. Eds. B. Yarar, Şiddetin Cinsiyetli Yüzleri. İstanbul, 13-51.