Dünden Bugüne Kırgızistan’da Din Algısı

Yıl 2024, Cilt: 3 Sayı: 1, 23 - 43, 26.06.2024

Beyza Demir

Öz

Bu makale, SSCB ideolojisi ve bağımsızlık sürecinde yaşanan olgular doğrultusunda Kırgızistan’da oluşan din algısı üzerine yapılmış empirik bir araştırmadır. “Sovyet dönemi dini hayat nasıldı” ve “bağımsızlık sonrası dini hayat nasıl?” soruları üzerine kurgulanmıştır. Bu doğrultuda Sovyetlerin dini algılamada nasıl izler bıraktığını ve bağımsızlık döneminde yaşanılan dini durumun ve anlayışın betimlenmesi amaçlanmaktadır. Araştırma, nitel araştırma desenlerinden fenomonolojik yaklaşıma göre tasarlanmıştır. Yarı yapılandırılmış görüşme tekniğinden yararlanılarak, amaçlı örnekleme yöntemi kullanılmış Sovyetler ve bağımsızlık dönemini ve sadece bağımsızlık dönemini yaşamış bireylerden 11 katılımcı seçilerek mülakatlar kaydedilmiştir. Elde edilen nitel veriler sonucunda kodlama yapılarak araştırmanın temaları belirlenmiştir. Araştırmanın sonunda Sovyetlerin yıllar boyu sürdürmeye çalıştığı dinsizlik propagandasında başarısız olduğu, Sovyet dönemini yaşamış bireylerin özde inanma duygularının yok olmadığı bununla birlikte bağımsızlık dönemi bireylerinde bir takım farklı dini algılayışların çıktığı, Sovyet dönemi bireyleri ve bağımsızlık dönemi bireylerinin eleştirel olduğu hususlara ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Din Sosyolojisi, Kırgızistan, SSCB Dönemi, Bağımsızlık Dönemi, Din Algısı, Dini Anlayış

Perception of Religion in Kyrgyzstan From Past to Today

Öz

This article is an empirical research on the perception of religion in Kyrgyzstan in line with the USSR ideology and the events experienced during the independence process. “How was religious life during the Soviet period” and “What is religious life like after independence?” It is based on questions. In this regard, it is aimed to describe how the Soviets left their mark on religious perception and the religious situation and understanding experienced during the independence period. The research was designed according to the phenomenological approach, one of the qualitative research designs. Using the semi-structured interview technique, purposeful sampling method was used, 11 participants were selected from individuals who lived through the Soviet and independence period and only the independence period, and the interviews were recorded. As a result of the qualitative data obtained, the themes of the research were determined by coding. At the end of the research, it was concluded that the Soviets failed in their propaganda of atheism, which they tried to maintain for years, that the core belief feelings of the individuals who lived through the Soviet period did not disappear, however, some different religious perceptions emerged in the individuals of the independence period, and that the individuals of the Soviet period and the individuals of the independence period were critical.

Anahtar Kelimeler

Sociology of Religion, Kyrgyzstan, USSR Period, Independence Period, Perception of Religion, Religious Understanding

Kaynakça

• Amber, Sadık. Dini İnançlar Zaviyesinden Kırgızların Dünü-Bugünü ve Kırgız Gençlerinin İnançlara Karşı Olan Tutumları. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 11(2), s.1173-1197, 2022.
• Erşahin, Seyfettin. Kırgızların İslamlaşması Üzerine Bazı Mülahazalar, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 39, s.393-438,1999.
• Doğan, İsmailcan. Sovyetler Birliği’nde Din Karşıtı Propaganda: 1917-1960 Dönemi Üzerine Bir Değerlendirme. Selçuk İletişim Dergisi, 14(1), s.408-431, 2021.
• Hayit, Baymirza. Sovyetler Birliğindeki Türklüğün ve İslâmın Bugünkü Durumu. Ondokuz Mayis University Journal of Education Faculty, 2(1),s. 21-32, 2014.
• Kurmangaliyeva, Ercilasun. Ateist Bir Devlette Yaşayan Din: Sovyet Kırgızistan’ında İslam Türk Dünyası Araştırmaları, s. 52, 2017.
• Kenzheshov, Arsalbek. Kırgızistan’ın Yeni Din Politikaları ve Dini Kurumlar: Değerlendirme ve Öneriler, 4. Uluslararası Öğrenciler Sosyal Bilimler Kongresi-Bildiriler Kitabı I, Nevşehir, 2018.
• Murzaraimov, B. & Köylü, M. Kırgızistan’da Dini Gruplar ve Cemaatler, Uluslararası Medeniyet Çalışmaları Dergisi, 7 (2), 123-135, 2022.
• Musahan, Ali Yıldız. Sovyet Rejiminin Müslümanlar Üzerindeki İnanç, Ahlak ve Aile Politikası, İLTED, Erzurum /2, sayı: 44, s. 227-246, 2015.
• Polat, Fazlı. Bağımsızlık Sonrası Kırgızistan Eğitim Politikaları ve Uygulamaları Üzerine Bir İnceleme. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 36, s.1-18, 2011.
• Polat, Kemal. Sovyet Öncesi ve Günümüzde Kırgızistan'da Dinî Durum, Yeni Türkiye, sayı: 96, s. 409-423, 2017.
• Şarşekov, Cakşılık. Kırgızistan Örneğinde Post-Sovyet Orta Asya’da Dini Kimlik Sorunu. Türk Dünyası Araştırmaları 116,s. 215-234, 2017.