Sabahattin ZAİM’de Sosyal Siyaset

Yıl 2024, , 748 - 764, 22.04.2024

Üzeyir Ölmez , Zeynep Dilara Tınaz

https://doi.org/10.33206/mjss.1262434

Öz

Sosyal siyaset dar anlamıyla emek-sermaye çatışmasını, geniş anlamıyla bütün sosyal sınıf ve grupların birbiriyle mücadelesini çözümlemeye çalışan bir disiplin olarak tanımlanmaktadır. İster dar ister geniş anlamıyla ele alınsın sosyal siyasetin anlaşılabilmesi için bu disipline katkıda bulunmuş akademisyenlerin çalışmalarının değerlendirilmesi önem arz eden bir husustur. Buna rağmen alan yazında sosyal siyaset disiplinine hayati katkıları bulunan akademisyenlerin çalışmalarının yeterince konu edinilmediği ortaya koyulmaktadır. Bu çalışma Türkiye’de çalışma ekonomisi kürsüsünün en etkili aktörlerinden biri olan Sabahattin Zaim’in sosyal siyaset eksenli görüşlerini bütüncül bir bakış açısıyla değerlendirmek amacıyla yürütülmüştür. Bu kapsamda Zaim’in tez, makale ve kitaplarındaki fikirleri, kavramlaştırmaları, tespit ve önerileri, gelir dağılımı ve refah artışı, ücret siyaseti, sendikalar, zekât ve vakıf müessesi gibi konular temelinde incelenmiştir. Sonuç olarak sosyal siyasetin, tamamen yeni bir bakış açısıyla geliştirilmesi yönündeki ihtiyaca Zaim’in fikirlerinin cevap verdiği tespit edilmiştir. Zaim’in sosyal siyaset disiplini ile ilgili çalışmalarında kendi kültür ve inancını referans alarak bir bakış açısı geliştirdiği görülmektedir. Sosyal siyaset tedbirlerinin hak temelinden yardım severlik ve merhamet temeline kaydığı günümüzde zekâtı, sosyal siyaset tedbirlerinin çıkış noktası ve fakirin zengindeki hakkı olarak vurgulayan Zaim’in, tecrübe ve değerler ışığında hâkim sosyal politikalara karşı farklı bir yol geliştirdiği anlaşılmaktadır. Bundan sonra yapılacak çalışmalarda Zaim’in görüşleri ile disiplinin diğer önde gelen aktörlerinin gelir, refah, ücret ve sendikalar mevzuları hakkındaki görüşlerinin karşılaştırılması yararlı olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Sendikalar, Sosyal Politika, Ücretler, Vakıflar, Zekât

Etik Beyan

“Sabahattin Zaim’de Sosyal Siyaset” başlıklı çalışmanın yazım sürecinde bilimsel kurallara, etik ve alıntı kurallarına uyulmuş; toplanan veriler üzerinde herhangi bir tahrifat yapılmamış ve bu çalışma herhangi başka bir akademik yayın ortamına değerlendirme için gönderilmemiştir.

Teşekkür

Sedat Murat, Mehveş Tarım, Selim Zaim, Halil Zaim, Abdulhalim Zaim, Adem Esen ve Fehim Bakırcı’ya teşekkür ederiz.

Social Politics in Sabahattin ZAIM

Öz

Social politics is defined as a discipline that tries to resolve the labor-capital conflict in the narrow sense, and the struggle of all social classes and groups with each other in the broad sense. In order to understand social politics, whether it is taken in a narrow or broad sense, it is very important to evaluate the work of academics who have contributed to this discipline. Despite this, it is revealed in the literature that the studies of academics, who have made vital contributions to the discipline of social politics, are not adequately covered. This study was carried out in order to evaluate the social policy-oriented views of Sabahattin Zaim, one of the most influential actors of the labor economy chair in Turkey, from a holistic perspective. In this context, Zaim's ideas, conceptualizations, determinations and suggestions in the theses, articles and books were examined on the basis of issues such as income distribution and welfare increase, wage politics, trade unions, zakat and foundation institution. As a result, it has been determined that Zaim's ideas responded to the need to develop social politics from a completely new perspective. It is seen that Zaim developed a perspective by taking his own culture and belief as a reference in his studies on the discipline of social politics. It is understood that Zaim, who emphasizes zakat as the starting point of social policy measures and the right of the poor to the rich, has developed a different way against dominant social policies in the light of experience and values. In future studies, it will be useful to compare Zaim's views with those of other leading actors of the discipline on income, welfare, wages and unions.

Anahtar Kelimeler

Foundations, Social Policy, Trade Unions, Wages, Zakat

Kaynakça

• Arslan, H. (2019). Epistemik Cemaat (6. Baskı). Paradigma Yayınları.
• Arslan, P. (2019). 1933-1950 Yılları Arasında Türkiye’ye Gelen Alman İktisatçılar: Gerhard Kessler’in Türkiye’de Sosyal Politikaların Gelişimine Katkıları. Maltepe Üniversitesi.
• Attar, F. (2018). Mantıkut Tayr (A. Badeci (ed.); 3. Baskı). İnsan Yayınları.
• Aysan, M. F., ve Kaya, A. (2008). Türkiye’de Sosyal Politika Disiplininin ve Uygulamalarının Gelişimi. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 6(11), 223–250.
• Barber, W. J. (1991). İktisadi Düşünce Tarihi. Çıdam Yayınları.
• Beytur, M. B. (2005). Mesnevi Gözüyle Mevlana. Kırkambar Kitaplığı.
• Buğra, A. (2009). Kapitalizm,Yoksulluk ve Türkiye’de Sosyal Politika (A. Günal (ed.); 3. Baskı). İletişim Yayınları.
• Charles, B. (1901). The İndustrial Revolution. Swan Sonnenschein & Co. Lim.
• Çoban, O. (2010). İktisada Giriş (2. Baskı). Selçuk Üniversitesi Basımevi.
• Dabla-Norris, E., Kochhar, K., Suphaphiphat, N., Ricka, F., ve Tsounta, E. (2015). Causes and Consequences of Income Inequality: A Global Perspective.
• Deane, P. (1988). İlk Sanayi İnkılabı. Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Demir, F. (2012). İslam Hukukunda Mülkiyet Hakkı Servet Dağılımı (5. Baskı).
• Ekin, N. (1982). Sosyal Siyaset Konferansları. In Türkiye’de 1980 Öncesi Endüstri İlişkilerinin Genel Görünümü (p. 125). İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• Ersoy, A. (1986). İktisadi Düşünceler Tarihi. Ak Yol Neşriyat ve Matbaacılık.
• Ersöz, H. Y. (2021). Sosyal Politika. İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi.
• Esen, A. (1993). Sosyal Siyaset Açısından İslam’da Ücret (1. Baskı). Türkiye Diyanet Vakfı Yayın Matbaacılık.
• Fındıkoğlu, Z. F. (1963). Türk Sosgolojisinde iki Alman Sosgologu: Prof. Kessler ve Pro. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 23(3–4), 33–50.
• Güven, H. (2019). Türkiye’de Sosyal Siyasetin Öncülerinden Prof. Dr. Orhan Tuna. Bursa Uludağ Üniversitesi.
• Guy, S. (2009). Küresel Dönüşümde Emeğin Yeniden Metalaşması. In A. Buğra ve A. Kaan (Eds.), 21. Yüzyılda Karl Polanyi’yi Okumak (1. Baskı). İletişim Yayınları.
• Hobsbawm, E. J. (1952). The Machine Breakers. Past & Present, No. 1 (Feb, 57–70.
• Kessler, G. (1945). İçtimai Siyaset. Gençlik Kitabevi Neşriyatı.
• Kızılçelik, S. (2014). Sosyolojinin Neliği (2. Baskı). Anı Yayıncılık.
• Koray, M. (2002). Avrupa Toplum Modeli (1. Baskı). Tüses Yayınları.
• Koray, M. (2007). Sosyal Politikanın Anlamı ve İşlevini Tartışmak. Çalışma ve Toplum, 4, 19–56.
• Koray, M. (2020). Sosyal Politika (6. Baskı). İmge Kitabevi.
• Kozak, İ. E. (1985). Bir Sosyal Siyaset Müessesesi Olarak Vakıflar (1. Baskı). Akabe Yayınları.
• Kucur, F. (2011). Türkiye’de Sosyal Politika Bilimi’nin Gelişimi ve Sabahattin Zaim Örneği. İstanbul Üniversitesi.
• Kuyucuklu, N. (1985). İktisadi Olaylar Tarihi. Gür - Ay Matbaası.
• Makal, A. (2014). Türkiye ’ de Akademide Sosyal Politika Geleneğinin Doğuşu ve Gelişimi Üzerine Tarihsel Bir Yeniden Değerlendirme. Çalışma ve Toplum, 2, 17–30.
• Marshall, T. H., ve Bottomore, T. (2000). Yurttaşlık ve Toplumsal Sınıflar (1. Baskı). Gündoğan Yayınları.
• Mehmet, Ö., ve Kılıç, C. (2009). Çalışma Ekonomisi Teorisi. Gazi Kitabevi.
• Mevdudi, M. S. E. A. (2003). Tefhimu’l Kur’an Meali. Yediveren.
• Ölmez, Ü. (2010). Prof. Dr. Sabahaddin Zaim ve Sosyal Siyaset Eksenli Görüşleri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi.
• Orman, S. (2008). İnsan Yetiştirmede Bir Model Olarak Sabahattin Zaim. Sabahaddin Zaim Sempozyumu Tebliğler Kitabı I, 49–62.
• Özdemir, Ö. F. (2011). Türkiye’de Sosyal Politikanın Gelişiminde Cahit Talas’ın Etkisi. Uludağ Üniversitesi.
• Polanyi, K. (2020). Büyük Dönüşüm (15. Baskı). İletişim Yayınları.
• Şahinoğlu, M. N. (1991). Attar, Feridüddin. In Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Türkiye Diyanet Vakfı Vakıf Yayınları İşletmesi.
• Şen, M. (2008). Kur’an’da Zenginlik ve Fakirlik. T.C. Selçuk Üniversitesi.
• Şentop, M., Karabacak, M., ve Çelik, H. (2006). Prof. Dr. Sabahaddin Zaim ile Portre. Sosyal Politikalar Dergisi, 1(Güz).
• Seymen, R. (2021). Sosyal Sorunlar Ekonomisi.
• Smith, A. (1985). Ulusların Zenginliği (1. Baskı). Alan Yayıncılık.
• Talas, C. (1976). Sosyal Ekonomi (4. Baskı). Sevinç Matbaası.
• Taşçı, F. (2013). Türkiye’de Sosyal Politika Bilimi Geleneği. 14. Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Kongresi.
• Taşçı, F. (2017). Türkiye’de Sosyal Politika ve Dönüşüm Zihniyet, Aktörler, Uygulamalar.
• Tokol, A. (1995). Uluslararası Sosyal Politika (1. Baskı).
• TÜİK. (2021). https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Gelir-ve-Yasam-Kosullari-Arastirmasi-2019-33820.
• Tuna, O., ve Yalçıntaş, N. (1991). Sosyal Siyaset. Filiz Kitabevi.
• Ulutan, B. (1978). İktisadi Doktrinler Tarihi. Ötüken Neşriyat.
• Zaim, S. (1956). İstanbul Mensucat Sanayiinin Bünyesi ve Ücretler. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Neşriyatı.
• Zaim, S. (1962). Günümüz Sosyal Siyaset Meseleleri. İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• Zaim, S. (1972). Çalışma Ekonomisi (2. Baskı). İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• Zaim, S. (1979). İslam ve İktisadi Nizam. Zafer Matbaası.
• Zaim, S. (1981). İslamın İktisadi Görüşü. Güryay Matbaası.
• Zaim, S. (1993). Türk ve İslam Dünyasının Yeniden Yapılanması. Yeni Asya Yayınları.
• Zaim, S. (1995). İslam-İnsan Ekonomi. Yeni Asya Yayınları.
• Zaim, S. (1997). Çalışma Ekonomisi (10. Baskı). Filiz Kitabevi.
• Zaim, S. (2007a). Genç İlim Adamına Nasihatler. İLEM Yıllık, 2, 7–22.
• Zaim, S. (2007b). Türkiye’nin Yirminci Yüzyılı Cilt: 1 (3. Baskı). İşaret Yayınları.
• Zaim, S. (2007c). Türkiye’nin Yirminci Yüzyılı Cilt: 2 (3. Baskı). İşaret Yayınları.
• Zaim, S. (2007d). Türkiye’nin Yirminci Yüzyılı Cilt: 3 (3. Baskı). İşaret Yayınları.
• Zaim, S. (2007e). İ.Ü. İktisat Fakültesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümünün Tarihçesi ve Gelişimi. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 52. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iusskd/issue/889/9883
• Zaim, S. (2008). Bir Ömrün Hikayesi (M. Sedat ve U. İsmet (eds.); 2. Baskı). İşaret Yayınları.