CO2 Emisyonları, Ekonomik Büyüme ve Sağlık Harcamaları İlişkisi: Türkiye ve Seçilmiş Ülke Örnekleri İçin Ampirik Bir Uygulama

Yıl 2021, , 236 - 252, 26.01.2021

Canan Sancar , Melike Atay Polat

https://doi.org/10.33206/mjss.748253

Cited By: 8

Öz

Çevre kirliliği, sağlık harcamaları ve ekonomik büyüme arasındaki bağlantı son dönemlerde akademik literatürde odak noktası haline gelmiştir. Bu çalışmada, Türkiye, Brezilya, Meksika, Çin, Hindistan ve Güney Afrika’da 2000-2016 döneminde CO2 emisyonları, ekonomik büyüme ile sağlık harcamaları arasında bir ilişki olup olmadığı panel veri analizi ile araştırılmıştır. Çalışmanın ampirik bulguları, sağlık harcamaları ile ekonomik büyüme arasında çift yönlü, sağlık harcamaları ile CO2 emisyonları arasında çift yönlü ve ekonomik büyüme ile CO2 emisyonları arasında çift yönlü nedensellik ilişkilerinin olduğunu göstermiştir. Bu sonuç, literatürde yer alan geribildirim hipotezini (Çift Yönlü Nedensellik) desteklemektedir. Çalışmanın sonuçları, gelişmekte olan ülkelerde uygun sağlık harcama düzeyi, daha iyi çevresel kalite ve daha yüksek sosyal refah düzeyinin birbiri ile bağlantılı politika önlemleri ile gerçekleştirilebileceği noktasında politika yapıcılar için ampirik kanıtlar sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sağlık Harcamaları, Ekonomik Büyüme, Çevre Kirliliği, Panel Nedensellik

Kaynakça

• Akar, S. (2014). Türkiye’de Sağlık Harcamaları, Sağlık Harcamalarının Nisbi Fiyatı ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yönetim ve Ekonomi, 21(1), 311-322.
• Amiri, A. ve Venteloub, B. (2012). Granger causality between total expenditure on health and GDP in OECD:Evidence from the Toda–Yamamoto approach. Economics Letters, 116(3), 541-544.
• Arı, A. ve Zeren, F. (2011). CO2 Emisyonu ve Ekonomik Büyüme:Panel Veri Analizi. Yönetim ve Ekonomi, 18(2), 37-47.
• Bekar, S. A. (2018). Türkiye’de CO2 Emisyonu İle Ekonomik Büyüme İlişkisi: 1977-2014. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi (Prof. Dr. Harun Terzi Özel Sayısı), 193-206.
• Bloom, D. E. ve Canning, D. (2009). Population Health and Economic Growth. M. Spence, & M. Lewis içinde, Health and Growth (Commission on Growth and Development) (s. 53-77). Washington: World Bank
• Breuer, J.B., McNown, R. ve Wallace, M.S. (2001). Misleading Inferences from Panel Unit‐Root Tests with an Illustration from Purchasing Power Parity. Review of International Economics, 9(3), 482-493.
• Boussalem, F., Boussalem, Z. ve Taiba, A. (2014). The Relationship between public spending on health and economic growth in Algeria: Testing for Co-integration and Causality. International Journal of Business and Management, II(3), 25-39.
• BPstats. (2019). BP Statistical Review of World Energy 2019 68th edition. Erişim Adresi: https://www.bp.com/content/dam/bp/business-sites/en/global/corporate/pdfs/energy-economics/statistical-review/bp-stats-review-2019-full-report.pdf
• Chaabouni, S. ve Saidi, K. (2017). The dynamic links between carbon dioxide (CO2) emissions, health spending and GDP growth: A case study for 51 countries. Environmental Research(158), 137–144.
• Chaabouni, S., Zghidi, N. ve Mbarek, M. B. (2016). On the causal dynamics between CO2 emissions, health expenditures and economic growth. Sustainable Cities and Society, 22(1), 184–191.
• Coondoo, D. ve Dinda, S. (2002). Causality between income and emission: a country group-specific econometric analysis. Ecological Economics(40), 351–367.
• Cowan, W. N., Chang, T., Inglesi-Lotza, R. ve Gupta, R. (2014). The nexus of electricity consumption, economic growth and CO2 emissions in the BRICS countries. Energy Policy(66), 359-368.
• Demirgil, B., Şantaş, F. ve Şantaş, G. (2018). Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Uygulamalı Bir Çalışma. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(2), 388-398.
• Devlin, N. ve Hansen, P. (2001). Health care spending and economic output: Granger causality. Applied Economics Letters, 8(8), 561-564.
• Dreger, C. ve Reimers, H. E. (2005). Health care expenditures in OECD countries: A panel unit root and cointegration analysis. Iza Discussion Paper( 1469), 1-20.
• Dumitrescu, l.I. ve Hurlin, C. (2012). Testing for Granger non-causality in Heterogeneous Panels. Economic Modelling, 29(4), 1450-1460.
• Elmi, Z. M. ve Sadeghi, S. (2012). Health Care Expenditures and Economic Growth in Developing Countries: Panel Co-Integration and Causality. Middle-East Journal of Scientific Research, 12(1), 88-91.
• Erçelik, G. (2018). The Relationship between Health Expenditure and Economic Growth in Turkey from 1980 to 2015. Journal of Politics, Economy and Management (JOPEM), 1(1), 1-8.
• Farhani, S. ve Rejeb, J. B. (2012). Energy Consumption, Economic Growth and CO2 Emissions:Evidence from Panel Data for MENA Region. International Journal of Energy Economics and Policy, 2(2), 71-81.
• Ghorashi, N. ve Rad, A. A. (2017). CO2 Emissions, Health Expenditures and Economic Growth in Iran: Application of Dynamic Simultaneous Equation Models. Journal of Community Health Research , 6(2), 109-116.
• Gövdeli, T. (2019). Health Expenditure, Economic Growth, And CO2 Emissions: Evidence From The OECD Countries. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(31), 488-516.
• Grossman, G. M. ve Krueger, A. B. (1991). Environmental Impacts of a North American Free Trade Agreemen. National Bureau Of Economic Research (Working Paper No. 3914), 1-39.
• Halıcı-Tülüce, N. S., Doğan, I. ve Dumrul, C. (2016). Is income relevant for health expenditure and economic growth nexus? Int J Health Econ Manag (16), 23–49.
• İşleyen, Ş. (2019). Sağlık Harcamaları, Çevre Kirliliği Ve Ekonomik Kalkınma İlişkisi: 1998-2016 Oecd Ülkeleri Örneği. Van YYÜ İİBF Dergisi, 4(7), 63-79.
• Kılıç, C., Bayar, Y. ve Özekicioğlu, H. (2014). Araştırma Geliştirme Harcamalarının İleri Teknoloji Ürün İhracatı Üzerindeki Etkisi: G-8 Ülkeleri İçin Bir Panel Veri Analizi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi(44), 115-130.
• Lean, H. H. ve Smyth, R. (2010). CO2emissions, electricity consumption and output in ASEAN. Applied Energy (87), 1858–1864.
• Özmen, İ., Mucuk, M., Özcan, G. ve Gerçeker, M. (2019). G7 Ülkelerinde Karbon Salınımıve Sağlık Harcamaları Etkileşimi: Bootstrap Panel Nedensellik Testi. International Congress of Energy, Economy and Security (ENSCON'19 – Autumn-Istanbul), 85-95.
• Öztürk, İ. ve Acaravcı, A. (2010). CO2emissions, energy consumption and economic growth in Turkey. Renewable and Sustainable Energy Reviews(14), 3220-3225.
• Pesaran, M. ve Takashi Yamagata. (2008). Testing slope homogeneity in large panels. Journal of Econometrics, 142(1), 50-93.
• Raza, S. A. ve Shah, N. (2018). Testing environmental Kuznets curve hypothesis in G7 countries:the role of renewable energy consumption and trade. Environmental Science and Pollution Research(25), 26965–26977.
• Saatçi, M. ve Dumrul, Y. (2011). Çevre Kirliliği ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Çevresel Kuznets Eğrisinin Türk Ekonomisi için Yapısal Kırılmalı Eş-Bütünleşme Yöntemiyle Tahmini. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 37((Ocak-Haziran)), 65-86.
• Soytaş, U. ve Sarı, R. (2009). Energy Consumption, Economic Growth, and Carbon Emissions:Challenges faced by an EU candidate member. Ecological Economics (68), 1667–1675. Stern, D. I. (2004). The Rise and Fall of the Environmental Kuznets Curve. World Development, 32(8), 1419–1439.
• Şahin, D. ve Durmuş, S. (2019). Oecd Ülkelerinde Ekonomik Büyüme ve Çevre Kirliliğinin Sağlık Harcamaları Üzerine Etkisinin Analizi. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar(647), 185-201. Şen, A. ve Bingöl, N. (2018). Sağlık Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 9(1), 89-106.
• Tang, C. F. ve Chng, S. K. (2011). The Granger causality between health expenditure and income in the Southeast Asia economies. African journal of business management , 5(16), 6814-6824.
• Vidyarthi, H. (2013). Energy consumption, carbon emissions and economic growth in India. World Journal of Science, Technology and Sustainable Development, 10(4), 278-287.
• Wang, C. M., Hsueh, H.P., Li, F. ve Wu, C.-F. (2019). Bootstrap ARDL on Health Expenditure, CO2 Emissions, and GDP Growth Relationship for 18 OECD Countries. Brıef Research Report, 7(324), 1-9.
• Westerlund, J. (2008). Panel cointegration tests of the Fisher effect. Journal Of Applıed Econometrıcs, (23), 193–233.
• Yalçınkaya, Ö. ve Kaya, V. (2017). Doğal İşsizlik Oranı mı Yoksa; İşsizlik Histerisi mi?: OECD Ülkeleri İçin Yeni Nesil Panel Birim Kök Testlerinden Kanıtlar (1980-2015). Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 17(33), 1-18.
• Yazdi, S. K. ve Khanalizadeh, B. (2017). Air pollution, economic growth and health care expenditure. Economic Research-Ekonomska Istraživanja, 30(1), 1181–1190.
• Yazdi, S. K., Tahmasebi, Z. ve Mastorakis, N. (2014). Public Healthcare Expenditure and Environmental quality in Iran. Recent Advances in Applied Economics, 126-134.